Het lawinebericht is voor veel freeriders de basis waarop ze hun beslissingen nemen of een bepaalde helling wel of niet safe is. Het lawinebericht bevat daarmee essentiële informatie die je helpt bij het nemen van je beslissingen. Hoewel vaak niet meer dan een A4-tje zit het boordevol informatie. Maar hoe lees je het lawinebericht en wat is voor jou relevant?
De afgelopen jaren hebben Morris en ik heel wat freeriders voorbij zien komen. Tijdens cursussen, lezingen en in de sneeuw. En vooral in de sneeuw is ons opgevallen dat de informatie soms verkeerd geïnterpreteerd wordt. Tijd voor een handleiding die ik samen met Morris heb opgesteld.
TIP: start nu met de Safety Academy. De basis om veiliger off-piste te gaan
Het lawinebericht
In de winter verschijnt bijna dagelijks voor ieder gehucht in de Alpen en Pyreneen een lawinebericht. Deze lawineberichten worden opgesteld door lokale lawinediensten die meerdere bronnen raadplegen voordat ze met een actueel lawinebericht komen. (Klik hier indien je wilt weten hoe een lawinebericht exact tot stand komt).
Hoewel de opbouw van het lawinebericht per dienst verschilt vind je in ieder bericht de volgende elementen.
-
Het actuele lawinegevaar in een getal van 1 tot en met 5
-
De hoogte in meters tot waar het lawinegevaar geldt
-
De expositie van de helling waar het gevaar het grootst is
-
Een beschrijving van het actuele lawinegevaar
Veel informatie die je zeker niet altijd nodig hebt om een goede beslissing te nemen.
Stap voor stap
Om je te helpen bij het nemen van je beslissingen wat tips. Neem deze stap voor stap en sla geen enkele over. Per stap staat aangegeven wat je moet weten/kunnen.
1. Vind een lawinebericht
Iets wat vroeger nog een opgave was, maar tegenwoordig overal te vinden. Via lawinedienst.nl, de bestemmingsbeschrijvingen op wePowder, bij de kassa van de bergbahnen, de skipatrol, de lokale skischool, in de krant en soms zelfs op de lokale teletekst. Eenmaal het lawinebericht van jouw gebied gevonden kun je door naar de volgende stap.
2. Hoe groot is het lawinegevaar?
Ieder lawinebericht bevat tijdens de wintermaanden een getal van 1 tot en met 5. Dit getal geeft de kans op lawines weer. In al die jaren is men er achter gekomen dat die getallen ook de basis vormen voor een heel simpel beslissingsmodel. Het luidt als volgt.
-
Lawinegevaar 5 = blijf binnen
-
Lawinegevaar 4 = blijf op de piste
-
Lawinegevaar 3 = ga niet op hellingen steiler dan 35 graden
-
Lawinegevaar 2 = ga niet op hellingen steiler dan 40 graden
Wat moet je weten?
Je moet weten hoe hoog het hoogste actuele lawinegevaar in jouw gebied is en je moet weten hoe steil de hellingen zijn. En natuurlijk moet je dan weten tot hoe steil je dan mag gaan. En je moet weten wat telt voor de steilheid. Daarvoor geldt namelijk het steilste stuk van de helling van 20 x 20 meter.
Wat moet je daarvoor kunnen?
Dat bewuste getal in een lawinebericht zien te vinden. En daarnaast moet je de steilheid van een helling kunnen inschatten. De steilheid van een helling kun je leren inschatten met het blote oog, navragen bij de pistedienst, danwel meten op een zogenaamde topografische kaart. Weet je de steilheid niet, dan kun je ook geen goede beslissing nemen en loop je dus gevaar.
3.Op welke hoogte geldt het lawinegevaar?
Bijna altijd is het zo dat het lawinegevaar lager in het dal is dan hoger op de berg. Dit heeft als gevolg dat je (om save te blijven) boven een bepaalde hoogte, minder steile hellingen kunt rijden dan lager op de berg.
Wat moet je weten?
Je moet weten boven welke hoogte het hoogste lawinegevaar geldt. Je moet weten of het lawinebericht een onderscheid maakt tussen het lawinegevaar boven en onder een bepaalde hoogte.
Wat moet je daarvoor kunnen?
Je moet met zekerheid uit het lawinebericht op kunnen maken of een onderscheid maakt tussen het lawinegevaar boven en onder een bepaalde hoogte. Je moet met behulp van een hoogtemeter of een kaart vast kunnen stellen op welke hoogte je zit. Lukt je dat, dan weet je preciezer waar je op de berg steiler of minder steil kunt rijden. Kun je dit niet opmaken uit het lawinebericht, dan geldt dat je het hoogste lawinegevaar mee neemt in je beslissing.
Intermezzo
Je ziet dat ja voor stap 1 tot en met 3 in bijna alle gevallen de lokale taal niet machtig hoeft te zijn. Deze cijfers zijn voor bijna iedereen met gemak uit een lawinebericht te halen. Maar vanaf stap 4 wordt het al een stuk ingewikkelder. Overschat jezelf niet.
4. Voor welke exposities op de helling geldt het hoogste gevaar?
Regelmatig komt het voor dat het hoogste lawinegevaar alleen geldt voor bepaalde delen van de hellingen. Bijvoorbeeld alles tussen Noordwest en Oost. Wat als consequentie heeft dat je op hellingen tussen West en zuidoost dan dus steiler mag gaan.
Wat moet je weten?
Je moet weten voor welke exposities van de hellingen het hoogste lawinegevaar geldt. Je moet weten of het lawinebericht een onderscheid maakt tussen de exposities.
Wat moet je daarvoor kunnen?
LET OP: dit is echt al hogere wiskunde, Want een in het algemene zuidhelling kan in een couloir een beschutte oost-expostie bezitten en dat deel van de helling is dan dus gevaarlijk op basis van bovenstaand voorbeeld.
Dit vergt al bijzondere vaardigheden. Je moet namelijk met zekerheid uit het lawinebericht op kunnen maken voor welke exposities het lawinegevaar geldt en je moet met behulp van een kompas, de zon en het blote oog vast kunnen stellen welke exposities een helling bevat. Kun je dit niet opmaken uit het lawinebericht en/of kun je geen onderscheid aanbrengen in de expositie van de helling, dan geldt dat je het hoogste lawinegevaar mee neemt in je beslissing.
5. De Interpretatie van het lawinegevaar
Naast het getal bevat het lawinebericht nog allerhande subtiliteiten. De uitgeschreven versie geeft je vaak allerhande tips en suggesties die je mee kunt nemen in je beslissing. Maar dit is echt hogere wiskunde die je enkel kunt begrijpen als je stap 1 tot en met 4 tot in de puntjes beheerst en de taal waarin het lawinebericht is geschreven beheerst. Je vindt bijvoorbeeld aanwijzingen waar je nog poeder kunt vinden, over gevaarlijke diepe lagen in het sneeuwdek, informatie over mogelijke gevaarlijke overgangen etc.
Wat moet je daarvoor kunnen?
LET OP: dit is echt hogere wiskunde. Je moet de subtiliteiten van de lawinekunde kennen en beheersen en dat ook nog eens in een vreemde taal.
Samenvattend
Bovenstaand geeft je een handleiding bij de interpretatie van het lawinebericht. Ik hoop dat het je helpt. Wil je nog meer weten??
TIP: start nu met de Safety Academy. De basis om veiliger off-piste te gaan
Reacties
Goed stuk!
Super nuttig. Thx @@haas!
Dit stuk lezende en even de Academy erop nageslagen blijf ik toch met een vraag zitten aan de hand van deze passage:
‘Bijna altijd is het zo dat het lawinegevaar lager in het dal is dan hoger op de berg. Dit heeft als gevolg dat je (om save te blijven) boven een bepaalde hoogte, minder steile hellingen kunt rijden dan lager op de berg.’
Wordt bevestiging van de afname van het lager wordende risico lager op de berg terug gevonden in de begeleidende tekst van het lawine bericht? Een risico in schaal drie boven de 2000m op alle exposities, betekent dat daaronder een risico in schaal 2 kan worden verwacht op diezelfde exposities?
Hoe wordt hiermee omgegaan?
Hoi @@Jac, goeie vraag, aangezien het wel vaak gedaan wordt. Officieel mag het niet. In de voorbeeldplaatjes hierboven bevindt zich het zwart ingekleurde gedeelte van de berg zich boven een bepaalde hoogtegrens. De voorbeeldplaatjes komen uit een Zwitsers lawinebericht. Met de zwart ingekleurde gedeelten (hoogte en richting) geven zij aan waar de bijzonder kritische delen van het terrein te vinden zijn, maar zowel onder als boven de grens geldt het voor die regio uitgegeven gevarenniveau.
Citaat van het SLF, het instituut dat de Zwitserse lawineberichten opstelt:
“Bei der Festlegung der besonders kritischen Geländeteile kann nicht darauf geachtet werden, ob an den übrigen Stellen die Gefahrenstufe immer genau um eine Stufe tiefer ist.”
Met behulp van de reductiemethode van Munter kun je vaak wel, als je uit de als kritisch gemarkeerde delen van het terrein blijft, je steilheidslimiet wel 5 graden naar boven bijstellen. Dus vandaar dat er een manier is om steiler te kunnen rijden.
In sommige provincies in Oostenrijk wordt door de locale lawinedienst wel aangegeven dat er onder en boven een bepaalde hoogtegrens een verschillend gevarenniveau kan heersen. Tenzij dit dus niet expliciet aangegeven is, nooit zelf het gevarenniveau omlaag gaan praten.
Verwarrend? Ja! ;)
@@jac één van de typische verschillen van stufe 2 en 3 is de Zusatzbelastung. Waar we er bij stufe 3 rekening mee moet houden dat één enkele skiër/ boarder een lawine kan triggeren, is dat bij stufe 2 minder voor de hand liggend. Zoals @@Erwin al aangeeft. En het slf ook. Trek er niet simpelweg een stufe af als je onder de kritische hoogte blijft. Tot een graad of 5 steiler rijden kan vaak wel!
Note: soms lees je in 't lawine bericht het ‘omgekeerde’ het is dan boven veiliger dan beneden. Quiz vraag: hoe kan dat?? Iemand een idee??
@@haas, @@erwin,
Dank voor jullie reacties. Dit helpt in het bepalen hoe om te gaan met het lawine bericht en de inschatting van waar de risicos liggen. De focus in jullie antwoorden ligt voornamelijk wel op wat er met het risico gebeurt ten opzichte van de kritische hoogte.
Hoe zit het met de expositie?
Het lawinegevaar wordt aangegeven voor een bepaalde expositie (bijv. noord tot zuid over oost). Wat betekent dit voor de overige exposities (west)?
Of duidt het SLF met ‘Geländeteile’ uit de quote van Erwin ook de niet aangewezen exposities aan? en kan je hier dus eigenlijk dezelfde conclusie voor trekken als voor het deel van de berg onder de kritische hoogte?
@@Haas Als het bijv. later in het seizoen warm is en de temperaturen lager op de berg zo hoog worden dat er instabiele situaties ontstaan. Terwijl het boven een bepaalde grens nog koud genoeg is om stabiel(er) te blijven.
@Jac wellicht is het voor jou interessant om es ff te kijken hoe Werner Munter e.e.a in een formule heeft weten te stoppen. Naast de elementaire reductie methode voor het reduceren van het risico is er ook nog een ietwat uitgebreidere variant (professionele reductie methode) deze voor ‘moutain profs’ hierin worden hoogtes en exposities meegenomen in het betekenen van een yes or no beslissing. @poedertijn: heel goed! Dit verschijnsel zie je idd vaak in 't voorjaar maar soms ook in 't begin van het seizoen. Waar koude periodes zich nog dikwijls met warme periodes afwisselen.
Reactie op punt 1: Hoe vind je een lawinebericht.
Er zijn tegenwoordig ook een aantal Apps waarmee je het lawinebericht direct op je Smartphone binnen krijgt. Daarnaast helpen deze Apps vaak ook met een beslissingsmodel als het weer verandert. Het helpt je dan voor een deel met de “hogere wiskunde” van Haas. Al blijft het oppassen om jezelf niet rijk te rekenen. Dat lukt alleen met goede algoritmes op de beurs…
White Risk van het SLF of Snowsafe van de Oostenrijkers.
@@KRovers
Zelf gebruik ik snowsafe.
Als je kijkt naar Kaprun / Kitzsteinhorn ( Heb mn telefoon niet bij de hand, kan zijn dat ik er naast zit)
Maar meen mij te herinneren dat dat op de grens ligt van 2 gebieden in de app. Met 2 verschillende berichten. Welke van de 2 kies je dan?
Daarnaast helpen deze Apps vaak ook met een beslissingsmodel als het weer verandert. Het helpt je dan voor een deel met de “hogere wiskunde” van Haas. Al blijft het oppassen om jezelf niet rijk te rekenen.
KRovers op 4 okt 2016 15:52
@@KRovers precies dat laatste maakt dat ik een beslissingsmethode het liefst ook uit mijn hoofd ken. Komt er uit zo’n app dan iets heel anders dan weet je dat er ergens iets mis gaat. Het blijft natuurlijk risicomanagement en niet een excuus om dingen te doen die je eigenlijk niet moet doen.
@@martijnuiterwijk Kaprun/Kitzsteinhorn ligt niet op de grens van 2 gebieden. Mocht dat wel ergens het geval zijn, wat zou jij dan doen? Trekt de natuur zich iets aan van de grenzen die we trekken? :)
@@Jac nog even een kleine aanvulling. De hellingsrichting (expositie) waarvoor de roos zwart is ingekleurd, zijn voor de Zwitsers (en ook de andere landen) ook kritisch aangemerkte delen van het terrein. Ik had daarom ook hoogte én richting geschreven.
@@erwin. Dan vergis ik me met een ander gebied. Valt me niet binnen waar het dan wel was (alzheimer light wellicht) Maar wat me wel bijstaat is dat er links een inhoudelijk ander bericht was dan rechts op snowsafe app. Persoonlijk zou ik dan uitgaan van het hoogste gevaar niveau.
@@martijnuiterwijk helemaal prima om gewoon het hoogste niveau aan te houden! Wat je niet zo snel ziet, is dat er achter de gevarenniveaus 1, 2, 3, 4, 5 (een discrete reeks) een continu oplopend gevaar schuilgaat. Via deze link vind je er nog wat meer over: http://wepowder.nl/forum/topic/223879
En er zijn genoeg gebieden die wel op de grens van twee lawineregio’s vallen, St. Anton bijvoorbeeld.
@@Jac nog even een kleine aanvulling. De hellingsrichting (expositie) waarvoor de roos zwart is ingekleurd, zijn voor de Zwitsers (en ook de andere landen) ook kritisch aangemerkte delen van het terrein. Ik had daarom ook hoogte én richting geschreven.
Erwin op 4 okt 2016 20:00
@@Erwin, dat snap ik. Mijn vraag was eigenlijk hoe om te gaan met de hellingen die juist niet liggen op de kritisch aangemerkte hellingsrichting van het terrein. Wat als er een stufe 3 geldt voor hellingen met een oost expositie, hoe ga je dan om met hellingen met bijvoorbeeld west exposities?
@@Haas geeft hier aan dat Munster hier meer dan alleen de Elementaire reductie methode voor heeft opgeschreven, ik zal in elk geval eens opzoek gaan naar Munsters boek en m’n duits gaan oefenen door dat boek door te lezen.
@@Jac in het Engelse boek “Powderguide: Managing Avalanche Risk” wordt de methode die @@Haas bedoeld ook behandeld. Persoonlijk vond ik de behandeling echter wel wat summier.
Interessant artikel en nog interessantere reactie’s. Dank voor het delen.
@@Jac als je hier dieper in wil duiken dan zijn de theoriedagen van Lawine II bij SSC wellicht een interessante optie.
Interessant artikel en nog interessantere reactie’s. Dank voor het delen.
@@Jac als je hier dieper in wil duiken dan zijn de theoriedagen van Lawine II bij SSC wellicht een interessante optie.martijnr op 5 okt 2016 10:53
De uitgebreide reductiemethode wordt volgens mij pas behandeld bij Lawine III van het SSC.
Quiz vraagje weer:
Is er een situatie denkbaar (ofwel berekenbaar met hulp van bovenstaande info)
Waarin je bij lawinegevaar 3. een helling van 40 graden kan rijden?
Hmm. Als je zeker weet dat het vielbefahren is.
@@Dutchess thx voor je reactie. We gaan later voor een analyse.
Één maal andermaal??
Een kleine poging, want lawine III nog niet gedaan en ik weet niet precies hoe het zit met de formule… maar: Met een kleine groep en grote afstanden (één voor één) in een sector SSE-S-SW rijden (tenzij het lawinebericht juist daar gevaar aangeeft).
Daarnaast wegblijven van graten en kammen en geulen en alles wat in het lawine bericht als kritisch beschreven staat. Het door Dutchess aangegeven vielbefahren helpt zeker mee.
@@Haas Nee.
Want je moet bij lawinegevaar 3 ten minste 1 reductiefactor uit de eerste groep kiezen. En dus ONDER de 40 graden blijven. Dus tot en met 39 graden. Die grenzen zijn altijd de instinkers, want het is niet “tot en met” 30, 35 en 40 graden. Hier geldt daarom geen enkele reductiefactor en dan is het risico dus veel te groot.
Als je bij lawinegevaar 3 een helling van (maximaal!) 39 graden wilt doen heb je een reductiefactor 2 te pakken. Om tot een aanvaardbaar risico te komen moet het Potentiaal van lawinegevaar 3, namelijk 8, gedeeld door TWEE reductiefactoren minder zijn dan 1. Dus:
8/(RFRF)=<1.
8/(2RF)=<1 ==> de andere RF is minimaal 4 voor een aanvaardbaar risico.
Met andere woorden, je komt er niet met een vielbefahren hang, die levert slechts een RF van 2 op. De enige andere mogelijkheid is dan dat je wegblijft van alles dat in het lawinebericht als gevaarlijk wordt beschouwd. Dan heb je namelijk een RF van 4.
Ik had wel begrepen dat professionals, zoals gidsen, soms werken met een risico van 2 ipv 1, omdat zij beter zouden kunnen inschatten waar de risico’s zitten en ze anders minder mogelijkheden zien om hun werk te doen. Klopt dat @@Haas ?
@@Haas
Het zou wel kunnen zijn dat je mogelijkheden groter zijn, aangezien het Potentiaal binnen lawinegevaar 3 ergens tussen de 6 en de 12 zit. Als je goed gefundeerde kennis hebt waarom in jouw geval het Potentiaal bij lawine 3 toch maar 6 is, dan zou je nog steeds een RF uit de eerste groep moeten nemen, maar kun je volstaan met een iets lagere RF om toch een aanvaardbaar risico te houden. Maar dan blijft staan dat je niet op en boven de 40 graden kunt gaan.
Heb je die kennis niet moet je minimaal 8 als Potential nemen, wat je mogelijkheden al behoorlijk beperkt.
@@Haas
Ik twijfel bij deze methode wel of je meer dan twee reductiefactoren mag gebruiken. Dat is mij namelijk nog niet duidelijk geworden, ook niet uit het boek van Munter. Als dat wel mag worden je mogelijkheden namelijk iets groter, al kun je dan nog steeds niet op en boven de 40 graden…
Werner Munter en nog maar eens goed op nageslagen…
Volgens dit systeem kies je
Bij lawinegevaar 1 een willekeurige RF
Bij lawinegevaar 2 twee willekeurige RF-en
Bij lawinegevaar 3 één erstklassige RF, één zweitklassige RF en één dritklassige RF.
Klopt dat in de nieuwste inzichten @@Haas ?
Zuiver rekenkundig houdt dit dan in dat je meer mogelijkheden hebt en inderdaad meerdere RF-en kunt vermenigvuldigen. Maar doordat je meer RF-en moet gebruiken beperkt je speelveld zichzelf automatisch.
In het geval van een helling van 39 graden (want, wederom, bij 40 graden “geht gar nichts”) heb je dus genoeg aan twee andere RF-en van 2. Bijvoorbeeld een kleine groep en wegblijven uit de sector Noord.
Interessant hierbij is dat dit dan ook nog mogelijkheden geeft als je bij lawinegevaar 3 eerder met een stevig Potential van 12 te maken hebt. Dan zou je met een RFRFRF = 12 ook nog aan de gang kunnen, bijvoorbeeld op een helling van 34 graden in een gunstige oriëntatie met een kleine groep.
Benieuwd of ik mezelf ergens te rijk heb gerekend volgens de pro’s…
Eigenlijk is de vormgeving van de formule:
Potential / ( RF * RF ) <= 1
dan een beetje verwarrend als het afhankelijk van het lawinegevaar is hoeveel en welke RF-en je in de formule moet verwerken.
@@Haas wat moet je meenemen in de berekening?