Een tijdje terug heeft @Haas al eens haarfijn uitgelegd hoe je het lawinebericht het beste kunt lezen. Hierin komt ook een beslismodel naar voren, de elementaire reductiemethode, om off-piste het risico op een lawine-ongeluk accepteerbaar laag te houden. In een reeks artikeltjes ga ik stap-voor-stap in op het maken van beslissingen off-piste.
Voordat we de reductiemethode behandelen, sta ik in dit artikel eerst eens stil bij beslissen. Beslissen dat we off-piste gaan heeft namelijk bepaalde consequenties. Aan de ene kant beslissen we dat we een fantastische natuurervaring gaan beleven (al dan niet in gortdroge, heupdiepe poeder), maar aan de andere kant beslissen we ook dat we een risico aangaan, onder andere het risico op een lawine-ongeluk. Nu is het handig om je beslissing zo vorm te geven, dat de kans dat je in een lawine komt klein is en je toch veel plezier kunt hebben. Er zijn verschillende meningen over hoe je het beste uit een lawine zou kunnen blijven, maar niet allemaal leiden ze tot een optimale mix van plezier en mogelijk weinig risico.
Hoe blijf je uit een lawine?
Bij mensen leven er verschillend ideeën over hoe je het beste uit een lawine kunt blijven.
- Binnen blijven. Afgezien van catastrofale lawines, vallen de meeste lawine slachtoffers doordat snowboarders of skiërs zelf, of iemand anders om hen heen, een lawine initiëren. Er bestaat bij de meeste lawine-ongelukken een causaal verband tussen het afgaan van een lawine en jouw of iemand anders zijn aanwezigheid op een bepaalde plek.
- Geluk hebben. Er gaan nog steeds vele snowboarders en skiërs off-piste zonder kennis, en zonder uitrusting. En heel vaak gaat het goed. “Ik rijd al zo lang off-piste en er is nog nooit iets gebeurd.” Het probleem is dat deze statistiek vaak verkeerd gebruikt wordt. Het risico bij off-piste rijden is voor veel mensen onzichtbaar. Geluk hebben bij het afdalen op een helling met veel risico, wordt ten onrechte als een goede beslissing gezien. Je krijgt bij off-piste rijden dus niet vaak feedback over de juistheid van jouw beslissing om wel ergens af te dalen. En bij de beslissing om ergens niet af te dalen krijg je al helemaal geen feedback.
- Een airbag aanschaffen. Eigenlijk klopt dit antwoord niet. Een airbag houdt je niet uit een lawine en voorkomt het ontstaan van een lawine al helemaal niet. Het is een nuttig extra hulpmiddel, maar zeker geen garantie, om te proberen jou bovenop de lawine te houden in plaats van eronder. Daarbij functioneert de airbag zelf niet altijd, lukt het niet altijd om de airbag te trekken en werkt een airbag niet in alle soorten lawines.
- Kennis opdoen en je houden aan risico-reducerende maatregelen. Eigenlijk bouwt dit voort op het eerste punt, maar in plaats van binnen te blijven, probeer je in gebieden met een laag risico te blijven.
Aangezien de meesten van ons niet binnen willen blijven op een dag met dikke poeder, we geluk niet kunnen afdwingen en we veiligheid niet kunnen kopen, moeten we het doen met antwoord 4, het opdoen van kennis en je houden aan risico-reducerende maatregelen. Kennis is macht. Met kennis kunnen we ook eventuele risico’s bewust waarnemen. Hierna volgt dan een (hopelijk) welafgewogen beslissing om wel of niet te gaan.
Bewust beslissen en risicomanagement
In de praktijk gaat het off-piste gelukkig heel vaak goed, maar hebben we daarbij het risico wel ervaren en bewust geaccepteerd? Je hoeft maar om je heen te kijken als het net gedumpt heeft, en je weet dat dit lang niet altijd het geval is. Nog steeds zijn veel mensen zich het risico niet eens bewust. Lawine-ongelukken worden wel breed uitgemeten in de media en vaak worden slachtoffers veroordeeld dat ze onverantwoord bezig zijn geweest. Achteraf gezien is het heel erg makkelijk te zien dat er iets fout is gegaan, maar als je bovenaan een maagdelijke helling staat, sta je nogal eens voor een lastige beslissing.
Zoals gezegd, de enige methode om 100% zekerheid te bieden dat je niet omkomt in een lawine is binnen te blijven, mits jouw huis zich niet onderaan een lawinehelling bevindt. Om teleurstellingen te voorkomen zeg ik dan ook maar meteen: er zijn geen methodes om jou off-piste die 100% zekerheid te bieden. Anders gezegd: er is off-piste altijd sprake van risico. Dit risico is zelfs op een piste niet altijd uit te sluiten. De veiligheid op de piste is de taak van het skigebied en daarom zijn pistes soms gesloten.
Echter, de veiligheid off-piste is jouw eigen zaak en je zult zelf moeten proberen dit risico te reduceren, oftewel te beperken. Er blijft dan nog steeds (rest-)risico over en het is aan jouzelf om te bepalen of dit voor jou een acceptabel risico is. Om je een idee te geven: een onderzoek heeft aangetoond dat een hele dag off-piste snowboarden of skiën, terwijl je je houdt aan risico-reducerende maatregelen, net zo gevaarlijk is als een uur lang autorijden. We noemen dit ook wel risico-management, en één van de grondleggers hiervan is de Zwitser Werner Munter.
Bangmakerij?
Laatst heb ik samen met Haas een lezing mogen geven op het Freeride Film Festival. Uit het publiek kwam de vraag of dit soort lezingen niet teveel bangmakerij waren. Die vraag zou je dus ook over dit artikel kunnen stellen. De vraagsteller had ‘dit soort lezingen’ vaker gehoord. Volgens mij is dit een terechte vraag.
Wil ik mensen bang maken? Nee. Ik wil kennis overdragen en ik haal hier gewoon heel erg veel voldoening uit. Net zoals dat ik mensen graag op hun snowboard of met hun safety skills verder help.
Worden mensen bang als zij beelden van lawines en point-of-view movies van iemand onder een lawine zien? Ja, waarschijnlijk wel.
Waarom doen we het dan? Om dit soort artikelen en presentaties te rechtvaardigen, vind ik het interessant om off-piste rijden met autorijden te vergelijken, een activiteit waar we ook een (behoorlijk groot) risico accepteren. Iedereen vindt het logisch dat je voor autorijden een rijbewijs nodig hebt en dat dit het risico op ongelukken beperkt. Zo’n bewijs hebben we off-piste helemaal niet nodig. Dit vind ik ook prima zo, want we begeven ons ook niet op door de mens gebaande wegen. Daarnaast is er nog een groot verschil met autorijden. Bij off-piste skiën en snowboarden heb je niets aan een goede techniek om een ongeluk te voorkomen. Het gevaar is haast onzichtbaar. Bij autorijden is het obvious dat niet goed kunnen sturen tot ongevallen kan leiden.
Daarom vind ik dat het geen bangmakerij is, maar bewust maken is. Dus om te komen tot een optimale mix van plezier en mogelijk weinig risico, worden hier op wePowder niet alleen de beste locaties en stoke gedeeld.
Waar kan ik terecht voor kennis?
Wil je meer kennis? Dat kan zeker! Vragen staat vrij en hier op wePowder kun je natuurlijk de wePowder Safety Academy volgen.
SnoWvember op wePowder (30% korting op de Academy)
De eerste sneeuw is alweer gevallen. Scherp je backcountry skills dan nog bij door in te loggen op de de wePowder Academy. Nog geen lid? Deze maand krijg je 30% korting met onderstaande code. Je kunt dat direct starten en krijgt het bijbehorende Academy boek dan zo snel mogelijk thuis gestuurd.
Reacties
@@Erwin, mooi stuk. Van de vier opties die je noemt zijn optie 1 en 4 het minst sexy:\
- Thuis blijven\
- Geluk hebben\
- Airbag aanschaffen\
- Kennis opdoen
Nu is thuis blijven (voor mij in ieder geval) geen optie, maar ‘bangmakerij’ klinkt natuurlijk veel sexyer en stoerder dan ‘Kennis opdoen’. Gek genoeg is de kans dat je in een lawine komt groter (zeker zonder de juiste kennis) dan je kans op een winnend lot in de staatsloterij. Toch achten mensen die laatste kans gevoelsmatig groter dan de kans om in een lawine te komen.
Maar goed, termen als ‘bangmakerij’ zijn niets anders dan ‘je rijk rekenen’. Prima als iemand dat doet, maar dan achteraf ook niet komen zeiken dat er geen borden stonden, dat we ‘het niet wisten’, dat er al sporen stonden en andere redeneringen waarmee je de schuld bij een ander legt. Iemand die bewust zonder kennis het terrein in gaat doet dat met zijn volle verstand. Vervelend als er iets gebeurt, maar de persoon was er mee bekend.
Vervelender wordt het als men het niet wist. Ik zou me daarom niet focussen op de ‘bangmakers’… Die ‘weten’ het blijkbaar al. Beter focussen op de mensen die van niets weten en hen bewust maken van de keuzes.
Leuk! Meer leesvoer van deze kwaliteit graag! ;)
[mention=“731”]Vervelender wordt het als men het niet wist. Ik zou me daarom niet focussen op de ‘bangmakers’… Die ‘weten’ het blijkbaar al. Beter focussen op de mensen die van niets weten en hen bewust maken van de keuzes.
meteomorris op 23 nov 2016 13:53
Als er gefocust moet worden op mensen die van niets weten, staat dit artikel op de verkeerde website denk ik! De vraag is alleen, hoe bereik die mensen dan wel?
@@AlexanderHurk ik denk dat we heel vaak onwetenden tegenkomen op feestjes, partijtjes, lunches, langs de lijn etc… als er dan over sneeuw wordt gesproken kan het geen kwaad wat vragen te stellen… ;)
Dat is waar ;) vooral de afbeeldingen met lawines vlak naast de piste doen het goed op feestjes!
Goed artikel. Ja over beslissingen gesproken.
Ik zat op de site van Nortind te kijken. (noorse tak IFMGA)
http://www.nortind.no/images/stories/Nortind/arbeidsbok/tre_x_tre.pdf\
Altijd handig zo een 3x3 methode op 1 velletje.
Echter viel mij iets vreemds op bij het berekenen van de zogenaamde “Reductie Factoren”. Ze geven namelijk 2 reductie punten omdat de route in de “Nothern section” ligt.
http://cdn.wepowder.nl/forum/1/19201.jpg?width=800
Volgens mijn kennis zou het juist het omgekeerde moeten zijn. Namelijk dat je 2 reductie punten krijgt indien je dit gebied vermijd. Of zie ik iets over het hoofd?
Goed stuk Erwin!
Toen ik de titel las had ik alleen verwacht iets te lezen over de beslismomenten (thuis, in het gebied en in de helling). Een interessante factor vind ik altijd groepsdruk. Komt die ook nog voorbij?
Goed artikel. Ja over beslissingen gesproken.
Ik zat op de site van Nortind te kijken. (noorse tak IFMGA)
http://www.nortind.no/images/stories/Nortind/arbeidsbok/tre_x_tre.pdf\
Altijd handig zo een 3x3 methode op 1 velletje.
Echter viel mij iets vreemds op bij het berekenen van de zogenaamde “Reductie Factoren”. Ze geven namelijk 2 reductie punten omdat de route in de “Nothern section” ligt.
http://cdn.wepowder.nl/forum/1/19201.jpg?width=800
Volgens mijn kennis zou het juist het omgekeerde moeten zijn. Namelijk dat je 2 reductie punten krijgt indien je dit gebied vermijd. Of zie ik iets over het hoofd?waingro op 24 nov 2016 11:43
Je hebt gelijk ze hadden in het voorbeeld geen punten mogen scoren voor een noordhelling!
@@waingro Grappig… toen ik me een tijdje terug aan het verdiepen was in de professionele reductie methode vond ik hetzelfde pdf’je. Door het foute voorbeeld hielp deze toen niet mee om de materie te begrijpen :-D
Iemand die bewust zonder kennis het terrein in gaat doet dat met zijn volle verstand. Vervelend als er iets gebeurt, maar de persoon was er mee bekend.
Vervelender wordt het als men het niet wist.
meteomorris op 23 nov 2016 13:53
Dit is een hele interessante.
Vaak wordt er na een ongeluk de vraag gesteld of er sprake was van roekeloos gedrag bij de veroorzaker(s) als hier ja op kan worden geantwoord is de volgende vraag was er sprake van bewust of onbewust roekeloos gedrag. Ofwel kan iemand die geen of beperkte kennis van zaken heeft, lees onbewust roekeloos onderweg is, iets verweten worden nadat hij schuldig wordt bevonden aan het veroorzaken van een ongeluk. Voor diegene die wel kennis genoeg hebben om verstandige beslissingen te nemen hier nog een truucje om niet over de limiet te knallen.
Een bevriende berggids zei het mij ooit zo: bij een beslissing die ik maak, houdt ik in m’n achterhoofd hoe de analyse van de politie eruit gaat zien mocht het misgaan.
@@Teon De categorie ‘factor mens’ met daarin groepen dynamische processen is een heeeel interessante factor in het geheel van het nemen van beslissingen. In de lezing tijdens het FFF waaraan @@Erwin refereert heb ik daarover proberen een boom op te zetten. Wellicht is het iets om een deel van die presentatie te posten.
Je weet niet wat je niet weet…
Dat is de oerinstinker die de factor MENS zo lastig maakt. Politiek, populisme, freeriden, allemaal kanten van dezelfde medaille genaamd Mens. Als je erover nadenkt wat de politie zal denken, mocht het misgaan, dan komt er al een boel bewustzijn om de hoek zeilen. Er is slechts een select gezelschap mensen dat dit niveau van bewustzijn weet te bereiken.
Wat eigen filosofie hierover:
Een Optimist vermijdt beren op de weg door ze niet te zien.
Een Pessimist vermijdt de weg omdat er vast beren op rondlopen.
Een Realist snapt waar de beren zitten, houdt daar rekening mee als hij de weg op wil gaan en weet dat er waarschijnlijk ook nog een factor is die hij niet kent.
Iedereen heeft iets van deze drie in zich. En iedereen heeft een probleem als hij een beer tegenkomt. Hoe werkt dit in beslissingen?
De Pessimist zal beren niet opzoeken, hooguit slachtoffer worden van een “freak-accident” met beer en daarin de bevestiging vinden dat hij nog vermijdender te werk had moeten gaan.
De Optimist neemt de beren in geen enkel beslissingsmodel mee, komt ze ook meestal niet tegen, zal altijd verrast worden door de beren op zijn pad, daaruit de conclusie trekken dat hij ze toch niet had kunnen zien aankomen en daarom een volgende keer precies hetzelfde doen.
De Realist blijft op zijn hoede als hij beren vermoedt en past daar continu zijn beslissingen en gedrag op aan. Een ontmoeting met een beer is door hem altijd te verklaren en wordt gebruikt in toekomstige beslissingen.
De Optimist en de Pessimist hebben het in het maken van beslissingen het makkelijkste. De eerste is al onderweg en de tweede vertrekt gewoon nooit.
De Realist zit met de problemen, omdat hij continu bezig is zijn referentiekader aan te passen. En als je weet dat er zoveel is dat je niet weet kan dat belemmerend werken. Voor je het weet (als je het weet) ben je Pessimist. Of er zijn zoveel onzekere factoren dat hij in vertwijfeling doorslaat naar een “wat-niet-weet-dat-niet-deert” Optimist. Voor een Realist is een incidentele ontmoeting met een beer eigenlijk het meest geruststellend. Zonder die ontmoeting voelt hij zich teveel Pessimist en bestaat het gevaar dat hij denkt Optimistischer te moeten zijn en handelen.
De Realist kan door anderen ook gemakkelijk als Pessimist gezien worden. Hij houdt immers al rekening met beren voor ze te zien zijn. Dat vergalt de lol van de Optimist, die ze niet waar kan (of wil…) nemen. En het bevestigt ook de Pessimist, die daardoor helemaal niet meer de deur uit komt.
Ik probeer als freerider een Realist te blijven. Dat houdt voor mij in dat ik, ondanks dat ik veel beren op de weg zie, toch de deur uitga en daarbij wat extra moeite moet doen om tegengas te bieden aan Optimisten en Pessimisten. Ik sta open voor optimisme van een collega Realist en hoop op eerlijkheid en realisme als ik me teveel Optimist of Pessimist toon.
De Pessimist in mij weet dan dat de Optimist al ruim voor mij tussen de beren zit, maar ik ben liever de man met de verbanddoos dan na een ontmoeting met een beer zelf afhankelijk van een andere Realist die al dan niet in de buurt is.
Want je weet dat je dat niet weet…
@@KRovers Uitprinten en inlijsten dit!
@@KRovers mooi geschreven!
@@Teon ik zou het super vinden als @@Haas wat over de factor mens zou schrijven
@KRovers. Goed bezig!
Mooi hoe je de verschillende eigenschappen die een mens kan karakteriseren op een rijtje zet.
Ik heb niet echt een idee hoe de overlevingskansen liggen bij een full contact confrontatie met een beer maar het zou me niet verbazen als die ongeveer gelijk liggen met die van een lawine slachtoffer. Het vervelende is dat er nauwelijks ruimte is voor trail and error…
@@Haas Ik kwam deze beer laatst tegen bij Lake Tahoe. Er was voor gewaarschuwd op borden maar ik dacht dat we er toch nooit een zouden zien. Was dat nou pessimistisch of optimistisch?
De beer had zich al tegoed gedaan aan de verse zalm die er in overvloed aanwezig was en liep rustig verder. Net na de winterslaap is het een ander verhaal. Dan zijn ze uitgehongerd en eten ze alles. Iets om rekening mee te houden in je risicoanalyse.
Wow! Een mooie foto.
Ik kwam deze beer laatst tegen bij Lake Tahoe. Er was voor gewaarschuwd op borden maar ik dacht dat we er toch nooit een zouden zien. Was dat nou pessimistisch of optimistisch?
http://cdn.wepowder.nl/forum/1/19239.jpg?width=800
ardt op 24 nov 2016 21:48
De vraag stellen is 'm beantwoorden.
@@koen_djfistel goed punt. Bedoel je dan vooral:\
- het proces van ouder worden, gedurende een bepaalde, niet leeftijdsgebonden, periode?\
- het proces van ouder worden rond een bepaalde leeftijd, dus wel leeftijdsgebonden?\
- het bereikt hebben van een bepaalde minimum leeftijd?
Misschien bedoelt Koen wel (Gefeliciteerd Koen!) dat je, als je ouder wordt, minder nodig het vetste en coolste vandaag, nu nog, echt ‘moet’ doen? Maw, wijsheid komt met de tijd? Sommigen bereiken dat eerder en anderen later…
Goed artikel. Ja over beslissingen gesproken.
Ik zat op de site van Nortind te kijken. (noorse tak IFMGA)
http://www.nortind.no/images/stories/Nortind/arbeidsbok/tre_x_tre.pdf\
Altijd handig zo een 3x3 methode op 1 velletje.
Echter viel mij iets vreemds op bij het berekenen van de zogenaamde “Reductie Factoren”. Ze geven namelijk 2 reductie punten omdat de route in de “Nothern section” ligt.
http://cdn.wepowder.nl/forum/1/19201.jpg?width=800
Volgens mijn kennis zou het juist het omgekeerde moeten zijn. Namelijk dat je 2 reductie punten krijgt indien je dit gebied vermijd. Of zie ik iets over het hoofd?waingro op 24 nov 2016 11:43
In het voorbeeld gaat het inderdaad fout. In het rekenmodel staat het wel goed: Avoid the north sector. Dat levert RF2.
Wat er ook niet goed staat is dat je bij de 2e klasse reductiefactoren moet kiezen uit vier opties (or, or, or). De reductiefactor2 voor ‘Vielbefahren’ mag je echter als ‘extra’tje’ gebruiken, naast bv wegblijven uit sector noord.
@Aryen … toch maar thuis gebleven ;-)
Ja, hoewel ik weet dat je het meeste spijt krijgt van dingen die je niet gedaan hebt. :(
Hoewel ik nu even in Limburg wat quality time met vriendin kan genieten voordat de winter echt losgaat. :)
True. Maar even credits opbouwen kan zeker geen kwaad. En het is best wel ver rijden om het vervolgens erg hoog op te moeten zoeken… daar waar het vaak ook weer het hardst waait.
Yep :)
Het foute voorbeeld kom je overigens vaker tegen: http://www.oocities.org/yosemite/trails/Trails/1996/3x3.html. Het staat hier allemaal wel slordig en voor de leek iig onduidelijk opgesteld overigens.
Over beslissen gesproken: Ik vindt de situatie in de zuidalpen momenteel wel een mooi voorbeeld van ‘3x3 begint thuis’ eigenlijk. Ja het gaat sneeuwen, maar er zijn natuurlijk meer factoren in het spel.
Ik heb mijn interne optimist, pessimist en realist uitvoerig gesproken de afgelopen dagen. :)
- OMG SNEEUW!\
- Ja, maar: Wind, zicht, sneeuwgrens.\
- Maar als we naar gebied x gaan dan?\
- OMG SNEEUW!\
- Ja, maar: zuidalpen, weeralarm onderweg.\
- etc…
En besluiten om níet te gaan is (iig voor mij) makkelijker als je nog thuis zit, dan als je na een nacht in de auto onderaan de lift /skintrack staat. Of als je nog x uur hiken later bovenaan die afdaling staat die misschien toch wat natter/zwaarder is dan je verwacht had.
@@ardt Mooie foto!
@@Haas Zo blijkt maar weer dat de beer tegenkomen niet automatisch betekent dat alles mis gaat. Weer een probleem erbij voor de Realist en een extra instinker voor de Optimist…
En besluiten om níet te gaan is (iig voor mij) makkelijker als je nog thuis zit, dan als je na een nacht in de auto onderaan de lift /skintrack staat. Of als je nog x uur hiken later bovenaan die afdaling staat die misschien toch wat natter/zwaarder is dan je verwacht had.
Willem2k op 25 nov 2016 11:47
Wilskracht kun je ook zien als een spier die je moet trainen (http://www.bookdepository.com/Willpower/9780141049489). Leren omgaan met de ‘human factors’, dat hebben we dit weekend dan weer niet gedaan, @@Willem2k. ;)
Het is nooit te laat om te zeggen ‘we doen het toch maar niet’. (Tenzij je al in de helling zit natuurlijk.)
@ aryen Ja precies het voorbeeld is fout. Maar het is nogal een frappante fout in zo een cruciaal document.
Zou bij het off piste gaan zonder benodigde kennis en uitrusting leken duidelijk moeten worden verteld dat ze riskeren om dood te kunnen gaan?
Zoals:
http://www.mtavalanche.com/photos2/signLR.jpg
Of neem dit voorbeeld:
Ik realiseer mij ook dat een groot verbodsbord bij sommige leeftijdscategorieën juist een averechts effect heeft. Misschien dat het helpt om op het bord te zetten dat je een pieper, schep, sonde en de benodigde kennis moet hebben. (en dat je de personen die je wel off piste ziet gaan waarschijnlijk wel bovenstaande hebben en dat je dus niet blind moet volgen)
Geef eventueel aan dat je die voor een paar euro bij sportzaak y kunt huren :)
@@waingro goeie vraag! Waarschuwen an sich vind ik niet verkeerd, maar maakt een waarschuwingsbord dat je dood kunt gaan echt een verschil boven aan een helling? Bij zo’n waarschuwingsbord lijkt het mij moeilijk uit te leggen waarom sommige mensen het dan alsnog (mogen) doen en anderen niet. Als iemand met kennis van zaken na een risico analyse bewust als eerste het terrein inrijdt, is het voor veel mensen een reden om dit ook te doen. Alleen weten ze niet wat er achter zijn/haar beslissing zit. Bij het zien van het eerste spoor en het waarschuwingsbord zullen ze denken “er staat al een spoor dus het kan wel”. Diezelfde gedachte zullen onervaren mensen ook hebben bij het zien van het spoor van iemand die onbewust en zonder kennis als eerste het terrein is ingereden.
Dus inderdaad zou je dan het beste nog meer op het bord kunnen zetten, maar ik vraag me af in hoeverre mensen dit op zo’n moment echt bewust gaan lezen. Stoke, bovenaan een lekkere helling, etc. … @@haas dik gevalletje factor mens.
Interessant allemaal. Nu komt bij mij eigenlijk een hele nieuwe vraag opzetten. Op welk moment is een mens eigenlijk het meest vatbaar voor een bewustwordingsmoment?