Lawine airbag
De lawine airbag is inmiddels ruim 20 jaar op de markt. Het concept is simpel. Door het opblazen van de ballon(nen) wordt het volume van de rijder vergroot. Hoe groter het volume van de rijder, hoe groter de kans dat hij / zij aan de oppervlakte van de lawine blijft. Er is echter nog maar zeer weinig informatie over hoe je nu eigenlijk precies met een airbag om moet gaan. Tijdens één van m'n lezingen, die ik voor het Snowsafety center gaf, sprak ik Arthur Glaser van Powderhouse Agencies. Hij wéét hoe je met een airbag om moet gaan! Arthur is namelijk voormalig instructeur en nationaal kampioen parachute springen en weet dus wat een extreme sport is. Lees onderstaand zijn verhaal.
Noodsituatie
We weten inmiddels wel dat we met piepers moeten oefenen, willen we er in een noodsituatie ook snel mee uit de voeten kunnen. Maar hoe zorg je ervoor dat je de airbag ook écht op de goede manier gebruikt. Op het moment dat je verrast wordt door een lawine is het heel moeilijk om helder te kunnen denken. De adrenaline giert door je lijf en toch moet je in een fractie van een seconde de juiste beslissingen nemen om accuraat te handelen. Om deze situatie te illustreren, maak ik verderop in deze tekst een vergelijking met een sport waarin men veel ervaring heeft met deze situatie. In deze sport, het parachute springen, kun je bevangen raken door het geweld waarmee je de duizelingwekkende diepte in valt. Het is derhalve van het grootste belang, je chute goed en op tijd te trekken. Hierop wordt dan ook uitvoerig getraind.
1) De aanschaf van de airbag
Het lijkt zo eenvoudig; en dat is het ook – maar de vraag is: als het nodig is .. trek ik hem dan ook? Ben ik iemand die handelt (fight) of die niets doet (freeze) bij gevaar? Stel jezelf deze vraag en wees vooral eerlijk, het is geen schande om een ‘freezer' te zijn. Juist het feit dat je je daarvan bewust bent en dat je je reactie wilt trainen getuigt van een groot verantwoordelijkheids-gevoel. Op de vraag wanneer je de airbag moet trekken, een kort antwoord: Zo snel mogelijk. Op het moment dat je merkt in een lawine te zitten, trek je direkt. Coole kikkers onder ons zullen wellicht denken; ik trek nog even niet misschien ski ik er wel uit (net als in de film) het is jammer van m'n patroon of ik zal voor gek staan met die opgeblazen ballon op m'n rug. Ook voor hen; trek direkt! De kansen op triggeren van je ballonnen slinken naarmate je langer wacht.
2) Ken je airbag
Voor welk systeem je ook kiest- ga ermee aan de slag. Doe hem aan, haal hem uit elkaar, zet hem weer in elkaar – jouw airbag mag geen geheimen voor je hebben! Aan welke kant zit het ‘ripcord' of de ‘activeringshendel' / 'trigger'? Hoe zorg je ervoor dat je hem altijd kan gebruiken? Omdat iedereen een eigen ‘voorkeurskant' voor zijn 'ripcord' / 'trigger' heeft (linkshandigen trekken meestal - kruislings -rechts, rechtshandigen kruislings links), bieden de fabrikanten van de airbags de gebruiker vaak de mogelijkheid om te kiezen. Je wordt, na aankoop, in staat gesteld het 'ripcord' / 'trigger' links op je schouderstrap danwel rechts op je schouderstrap te monteren. Denk goed na over welke kant je kiest en houdt het 'ripcord' / 'trigger' daarna ook altijd aan dezelfde kant. Dit is erg belangrijk. Stel je voor dat het gaspedaal en het koppelingspedaal van de auto plotseling omgedraaid blijken te zijn. Hoe ontregeld zou je zijn als je in een noodsituatie zou moeten wegrijden of juist stoppen?!
3) Voorbereiding op gebruik
Tijdens de voorbereidende fase speel je zoveel mogelijk de realiteit van het moment na in je hoofd. Welke kleding heb ik aan, welke handschoenen / wanten draag ik? .. wat nou als ik hele koude handen heb? Waar en hoe zit mijn GoPro op mijn borst vast? Zal ik m'n 'ripcord' of 'trigger' niet verwarren met een andere hendel / uitsteeksel? Als ik mijn helm en bril opheb .. wat zie ik dan nog? Trek dus je materiaal aan en ervaar het nu in het echt!
Daarnaast is het ook goed om eens over je mentale staat op een moment supreme na te denken. Stel, je loopt in een autovrije straat of je steekt te voet een drukke weg over. In beide situaties loop je, maar in de ene situatie hoef je je geen zorgen te maken dat je overreden wordt, terwijl je in de andere situatie tijdens het oversteken goed oplet en alert bent op je omgeving. Deze alertheid moet ook de mentale staat zijn waarin je verkeert als je off-piste skiet. Mocht er dan iets gebeuren dan is de kans dat je volledig overvallen wordt door je eigen adrenaline ‘boost' een stuk kleiner. De kans dat je dan goed zal handelen is veel groter.
4) Hoe trek ik?
Dit moet je trainen! De handeling zelf is eigenlijk vrij simpel; je pakt met je hand het ‘ripcord' of 'trigger', je trekt eraan en hup daar gaat de airbag open. Dat is de theorie … en nu in de weerbarstige praktijk: Zonder gedegen training zal 99% van de mensen niet kijken naar de plaats waar ze het ripcord of 'trigger' pakken .. of denken te zullen pakken. Hier zit volgens Arthur precies het allereerste en tevens grootste gevaar: Men KIJKT niet! Zonder te kijken naar je 'ripcord' / 'trigger' grijpen is onder grote stress een kansspel geworden. Wellicht heb je wel iets beet .. maar mogelijk niet je 'ripcord' / 'trigger'! Onder invloed van de adrenaline wordt niet alleen je zicht beperkt; Tunnelvision* maar ook andere receptoren in ons lichaam veranderen direct; je voelt dingen anders of niet (wegvallen van pijn), je hoort dingen anders of niet (wegvallen van harde geluiden), dit is gebleken uit vele praktijk ervaringen van mensen die zich in een noodsituatie bevonden. Het is niet ondenkbaar dat je in eerste instantie naast je 'ripcord' / 'trigger' grijpt en vervolgens niet meer in staat bent dit misgrijpen te herstellen.
- “Tunnelvision”: één van de mogelijke gevolgen die kunnen optreden door een snel oplopende adrenaline waarde in het lichaam. Het waarnemingsvermogen wordt beperkt. ( waarneming gaat van 'buiten' naar 'binnen' )
KIJK. De allereerste handeling moet dus een hoofdknik zijn, de ogen gericht op de plaats waar je denkt dat je 'ripcord' / 'trigger' zit.
PAK . Het pakken is een logisch vervolg, en goed kijkend zal dit in 1x goed gaan. Ook al verliezen we onze balans en gebeurt er van alles om ons heen; het focussen van je (evt beperkte!) blik op het ripcord / trigger zal ervoor zorgen dat je niet misgrijpt.
TREK . Eenmaal gepakt is het trekken van het 'ripcord' / 'trigger' vrij eenvoudig – door de adrenaline heb je kracht genoeg! Deze ‘sequence' moet ,net als zoeken met je pieper, routine matig kunnen worden uitgevoerd. Dus dient ook geoefend te worden.
Kijk – Pak –Trek
En hier komt de vergelijking met parachute springen. Iedereen die zelf wel eens parachute gesprongen heeft, weet dat je zeker een weekend lang moet oefenen: visualiseren dat je uit het vliegtuig springt, helder blijven denken, kijken, pakken en trekken. Vervolgens weer een harnas aan en oefenen, oefenen en oefenen. Juist door deze ‘drill' eindeloos te oefenen en zo te ‘internaliseren' (creëren van ‘mental blueprints') vergroot je het vertrouwen dat je het straks onder hoge stress ook echt zult doen. Je moet het net zo lang ‘oefenen' tot je onder normale omstandigheden in een oogwenk de airbag getrokken hebt en je de handeling bij wijze van spreken kunt dromen. Het daadwerkelijk trekken van de airbag zou je minimaal één of twee keer moeten proberen, met al je andere kleding en handschoenen aan, zodat je precies weet hoe het aan zal voelen. En hoe zal het aanvoelen om de airbag open te treken terwijl je skiet?
5) Materiaal klaarmaken
Een pieper die je ‘s ochtends aan en om doet, zal je -naast de check die je met de groep doet- niet tussendoor uitzetten en weer aanzetten. Met je airbag daarentegen ben je veel meer bezig. Uiteraard doe je je checks in de ochtend: ritsen en klittenband van de airbag dicht, het patroon vol en goed aangesloten, schep en sonde op de juiste plek in je rugzak. Maar eenmaal buiten zal je er toch vaker mee bezig moeten zijn dan met je pieper.
6) Procedure
Wanneer de airbag nog niet nodig is, bijvoorbeeld terwijl je skiet op een drukke piste, staat in een gondel of in een heli zit, moet je ervoor zorgen dat je airbag nooit per vergissing open kan gaan. Je stopt dan je ripcord weg of je verwijderd je trigger (per merk airbag verschillend). Het lijkt zo simpel maar velen vergeten dit. Dit ‘vergeten' kan grote gevolgen hebben; van een onprettige situatie in de gondel tot een gevaarlijke situatie in een heli of daarna moeten skiën zonder een vol patroon... Manuel Genswein ( een zwitserse lawine reddings goeroe) heeft zelfs een protocol voor het om en afdoen van je airbagpack. Altijd eerst de strap met daaraan het 'ripcord' / 'trigger' om je schouder leggen bij het omhangen van je pack. Omgekeerd eerst de strap met daaraan het 'ripcord' / 'trigger' van je schouder bij het afdoen van je pack. Dit om te voorkomen dat je tijdens het om of afdoen van je airbagpack met je 'ripcord' / 'trigger' ergens langszwaait, blijft haken en zodoende ballonnen gaat blazen.
Op het moment dat je off-piste gaat maak je je airbag gebruiksklaar. Als het goed is heb je dit van tevoren al een paar keer geprobeerd: alle sluitingen vast, je beenlus gezekerd (of aan je klimgordel), de rits van je airbag open en je 'ripcord' of 'trigger' klaar om te trekken. Tot slot bereid je je mentaal voor en loop je voor de laatste keer je drill door: KIJK- PAK- TREK, zo weet je zeker dat je alert en wel zal genieten van je afdaling!
Op zoek naar een Airbag? In de shop vind je een overzicht van alle airbag systemen.
Met dank aan Arthur Glaser van Powderhouse Agencies!
Comments
-
AdvancedNiels op 5 December 2012 · 09:21Nuttig & interessant! Als je dit leest wordt een avalung indoen wel ineens erg ingewikkeld.. -
Advanced3zel op 5 December 2012 · 09:29Het zou wel interessant zijn om dit ergens onder begeleiding te kunnen oefenen/testen... airbagfest 😉 -
AdvancedFlow op 5 December 2012 · 09:58Haas,
Altijd eerst de strap met daaraan het 'ripcord' / 'trigger' om je schouder leggen bij het omhangen van je pack. Omgekeerd eerst de strap met daaraan het 'ripcord' / 'trigger' van je schouder bij het afdoen van je pack.
Moet dit laatste niet andersom zijn? strap met trigger als laatste zodat je deze in de hand hebt en onder controle hebt? -
Touristmeteomorris op 5 December 2012 · 10:11@Flow,
Nee. Haas heeft gelijk. Probeer maar eens thuis.
Wij zullen dit zaterdag ook nog uitgebreid presenteren tijdens de kNOw Boundaries lezing in Landgraaf. -
AdvancedJuulski2 op 5 December 2012 · 10:25Thanks voor dit zeer nuttige artikel, ik ga thuis maar eens voor de spiegel oefenen.. In volledige outfit.. Ooit van onze Oostenrijkse vriend Wolfgang begrepen dat hij deze beweging 1000-en keren per winter oefende.. -
Elitekanski op 5 December 2012 · 10:28Goed stuk Haas! -
AdvancedFrisco op 5 December 2012 · 10:33@Niels
Een Avalung heb je als het goed is al in je mond op het moment dat je de helling in gaat. Die die je niet pas in als je gepakt wordt door een lawine -
AdvancedJesper op 5 December 2012 · 10:35Zeer interessant, en wellicht ook een groot verbeteringspunt voor de bestaande bags: hoe zorg je ervoor dat het gebruik meer intuitief wordt en je zelfs niet zo veel moeite hoeft te doen als het trekken een een trigger die bij je schouder zit? -
AdvancedSeek2 op 5 December 2012 · 10:53Ja, als die lullige klitteband nog om de trigger zit, kan dat in een lawine situatie HEEL vervelend zijn. Toevallig moest ik bij een patient een tijdje terug in een stress situatie een apparaat pakken dat vast zat met klitteband. In de stress bleek het heel lastig om eerst mezelf te realiseren dat dat klitteband er nog om heen zat en dan om het ook los te trekken. Heel lullig zo'n stom bandje, dus vergeet niet het klitteband los te halen voordat je de piste afduikt. -
AdvancedTeleaddict op 5 December 2012 · 11:12@Frisco! in de praktijk alleen als je een helling erg kritisch vind. Anders heb je je Avalung gewoon grijpklaar ergens voor je borst/keel bengelen -
Advancedtelemikey op 5 December 2012 · 11:35Lijkt allemaal simpel en voor de hand te liggen maar toch goed om er op gewezen te worden. Thanks Haas!
@Niels: waarom wordt een avalung indoen dan 'ineens erg ingewikkeld'? Volgens mij is de handeling nauwelijks lastiger: KIJK - PAK - IN JE MOND. Je kunt wat mij betreft wel discussieren over... :
1. ... of dit nu principieel een handige strategie is: je doet niets aan de kans dat je begraven geraakt onder de sneeuw. Wel doe je iets aan de tijd die je onder de sneeuw kunt verblijven. NB een airbag verkleint de kans (behoorlijk) dat je onder de sneeuw terecht komt. Maar als dat dan toch onverhoopt gebeurt ben je net zo hard de sjaak als zonder...
2. ... of het realistisch is dat je zo'n niet-anatomisch eindstuk wel in je mond kunt houden in al het geweld van een lawine.
Ter info: ook ik ben op zoek naar een airbag die aan mijn wensen voldoet:
- groot genoeg voor 3-eenheid, ehbo, extra fleece/ dons bodywarmer, thermos thee, lunch, stijgvellen, harscheisen, allerlei paraphernalia, etc ... waarschijnlijk iets rond de 30L (effectief)
- goed comprimeerbaar voor als ik niet allerlei meuk mee heb
- strak ski-draag-systeem
- graag met strak profiel op de rug (zo'n uitstekende pukkel op je rug is niet handig met stoeltjesliften en skiet ook niet ideaal)
- mag er sjiek uitzien, hoeft niet per se
- wat extra zakjes en vakjes voor skibril, etc is prettig.
Ik denk sterk aan de Snowpulse Guide 30, ook omdat ik wel gecharmeerd ben van het idee dat er een bag rondom het hoofd zit: mocht je niet bovenop liggen dan creeert dat ding misschien net die airpocket die je wat meer kans geeft. Ik betwijfel of het veel doet voor nekbescherming...
Moet binnenkort maar eens gaan shoppen bij MK ofzo. -
AdvancedAryen op 5 December 2012 · 11:43Goed stuk. Wel iets om mee aan de slag te gaan inderdaad. -
AdvancedAryen op 5 December 2012 · 11:49@Telemikey: Heb gisteren de Snowpulse Lite 35 bij MK aangeschaft. Dat zou een optie voor je kunnen zijn. Maar deze heeft helaas niet dat fijne draagsysteem van de Guide 30 of de BD Covert 30. Heb het ski-draagsysteem nog niet uigeprobeerd.
-
EliteMartijnSchell op 5 December 2012 · 12:08Probeer ook eens te kijken en te grijpen als je drie rondjes om je as gedraaid hebt en duizelig bent! Of dat in het terrein te oefenen om je te laten vallen met je hoofd naar beneden. Bij een Schneebrett wordt je ook om gesmeten. Hoe goed werkt jouw reflex? -
ExpertThijsKennis op 5 December 2012 · 12:27Goed stuk! Thanks! -
Expertcostijn op 5 December 2012 · 12:56Je zit er goed in Haas! -
AdvancedFreeArno op 5 December 2012 · 13:03@Haas, goed stuk!! Dank je. -
TouristJaapvR op 5 December 2012 · 13:25Goed stuk, en volgens mij de enige in z'n soort op het web! Ik ga vast in donker oefenen, want de zon is alweer onder hier...
Geinig dat die zakken al 20 jaar bestaan, en de eerste en duidelijkste gebruiksaanwijzing uit het land zonder bergen moet komen.
Spelletje voor een dag op de piste: Kijken wie er adequaat reageert op een onverwacht trek-commando. Voor de armen: cilinder ff afkoppelen vantevoren... -
AdvancedNiels op 5 December 2012 · 13:46@ Frisco: precies wat addict zegt.
@ Mickey: jou 2e punt maakt het in krijgen van die zwaffelslang echt een stuk lastiger dan aan een hendel trekken, wat in de door Haas genoemde omstandigheden al niet makkelijk is. -
AdvancedSjoerd2 op 5 December 2012 · 14:01@3zel; Op het Pieperfest is ook een 'airbagfest' 😉 Daar kon je je eigen ABS trekken of er eentje van de verschillende fabrikanten die aanwezig waren uitproberen. -
Touristieism op 5 December 2012 · 14:03Is een goed stuk dit. Vorige week mijn plofzak getest, en direct een nieuwe ripcord besteld. Vrij duidelijk dat de oude Snowpulse tassen met een lus als handvat toch nog wel lastig te grijpen zijn. Met wanten aan zag ik mezelf dat niet echt doen.
Nieuwe hendel kost bij Snowpulse €25,- , en dan heb je het T-stuk zoals de nieuwere tassen meteen. -
ExpertHaas op 5 December 2012 · 14:47@jaapvR
Let op:
"Spelletje voor een dag op de piste: Kijken wie er adequaat reageert op een onverwacht trek-commando. Voor de armen: cilinder ff afkoppelen vantevoren..."
Dit met een Airbag van ABS nooit doen. Als je de trigger trekt ben je ten eerste de explosieve lading van je trigger kwijt. je hebt dan een nieuwe 'trigger' nodig. Belangrijker: Er zit een 'slagpin' in de fitting voor je patroon. Deze slagpin 'schiet' een gaatje in het borgplaatje van de patroon waardoor de druk vrij kan komen en de ballon wordt opgeblazen. Welnu, 'pull je de trigger' zonder dat er een patroon in je pack zit. komt dat slagpinnentje uit de fitting. Hierna is het plaatsen van een (nieuwe) patroon alleen door een professional uit te voeren omdat de slagpin moet worden terug geplaatst.
ABS heeft wel 'oefen triggers' op de markt gebracht (kleur rood) die je kan monteren om mee te oefenen en te voelen met hoeveel kracht je moet trekken.
Hoe e.e.a technisch met andere packs zit weet ik niet precies.
Ik zou iedereen met een airbag aan willen raden 'm zo nu en dan ( 1 keer per jaar / 2 jaar ) een keer te trekken. Maar ga dan wel voor de 'full monty'. -
TouristMennoBoermans op 5 December 2012 · 16:37Mooi stuk, man met de blauwe muts! Human Factors pur sang. De mens kennende is het inderdaad nog maar de vraag of je in staat bent te trekken in een paniek-situatie. In de nieuwste Airbus-vliegtuigen (A380) zitten ook seatbelts zoals bij een autogordel. De kans dat de passagier die in een paniek-situatie opent (je valt per definitie terug op automatismen) is groter dan bij de "lift-buckels". Want, om een automatisme aan te leren moet je de handeling ongeveer 100 keer hetzelfde doen. Om een automatisme te veranderen, moet je het 1000 keer over doen... Interessant om te kijken hoe in de komende jaren de hendels van de airbags worden aangepast zodat het een meer "natuurlijke" handeling wordt. Anyway: goed stuk Haas. Het schijnt een onbekend lichtje op de lawine-airbag. -
Advancedlucraak op 5 December 2012 · 18:43Goed stuk! Tnxx!!!!! -
Advancedlucraak op 5 December 2012 · 19:06iets te snel op opslaan gedrukt...
Ik heb gister mn airbag bij MK aangeschaft maar na het lezen van dit stuk denk ik dat ik toch (omdat ik links ben) even langsga om te vragen of ze de trigger naar mn rechterschouder kunnen verplaatsen. Ik was zelf al even aan het kijken om dat zelf te doen maar er zit een plaatje die de trigger huisvest en dat plaatje heeft een hoek naar binnen (richting je borst dus) alwaar de trigger zit. Deze zelfde hoek bevestigen aan mn rechter schouder zou betekeken dat de hoek naar buiten (dus niet naar mn borst maar naar mn arm) wijst. Dat lijkt me niet de bedoeling 😉
Ik heb het idee dat het misschien best belangrijk is om dit te wisselen gezien mn reflex echt met links is... ik had het in de winkel ook al bij het trekken van de bag maar denk er nu eigenlijk pas goed over na dus super bedankt!!! -
Touristmeteomorris op 5 December 2012 · 21:13@Lucraak.. Verstandig. Dat is ook de reden dat de ABS van The North Face nu enkel geschikt is voor rechtshandigen.
-
AdvancedFonzie op 6 December 2012 · 00:54Net even snel gekeken. Om trigger te verplaatsen. En dat kan, vrij simpel. Moet dan alleen een besvestigingskoortje of een tie-wrap in de andere band plaatsen om trekkoord op zn plek/spanning te houden. Maar dat bedacht, dacht ik, ik ben dus al gewend aan de opstelling nu, en hou mn andere hand vrij voor mn avalung, en 2e hand in de aanslag voor aribag. Dan wordt het zoals ik al oefende naar de borst kijken / kin omlaag, avalung in met rechts, trigger met links pakken/trekken. 1-2-3 (3 handelingen in 2 seconden). -
AdvancedMarkie op 6 December 2012 · 09:29Grmbh! nog even wennen dat je anoniem kunt posten 😞 =stom.
Guest772 hierboven is Markie.... -
Advancedskiester op 6 December 2012 · 11:42Idd een goeie: ik kwam vorig jaar erachter dat ik mn jas altijd een beetje heb openstaan en dat de flap over mn trigger hing. De flap duw ik nu dus onder de schouder strap. Dat zal met meer mensen het geval kunnen zijn, zeker als het warmer wordt.