Donderdag Geardag: telemarken

Tja, wie kent het niet? Telemark is hot, trendy, the new rage, up ‘n coming, etc… Ja HALLO Mike, WAT is het? Nu ja, voor de cromagnons onder ons (lees: holbewoners onder een steen)… zie onderstaand filmpje.

[quote]Telemikey is 36 jaar, getrouwd en vader van twee kinderen. Staat al 33 jaar op skis waarvan zo’n 8 jaar op tele’s. Werkt serieus aan het verbeteren van zijn safety-skills en heeft de inmiddels Lawine 1 en 2 afgerond en de theorie van lawine 3 gevolgd. Hij hoopt volgend jaar de praktijkcursus te volgen. Telemikey is lid van het wePowder/[url=http://www.nike.com/nikeacg/?sitesrc=EMEALP]Nike ACG[/url] team.[/quote]

[b]geschiedenis[/b]
Ik ben geneigd om te zeggen dat je het zelf maar op moet zoeken… Maar goed, doe ik dat te vaak dan houd ik geen stukkie meer over. Dus dan toch maar wat verplichte kost, al vind je met wat google werk best nog wel het een en ander op het www.

Skien is ooit begonnen als manier om je gemakkelijker over een laag sneeuw voort te bewegen. Denk langlaufen. Brede planken om niet te diep in de sneeuw weg te zakken en een losse hak, zodat er een lange ergonomische pas gemaakt kon worden (Hoewel het woord ergonomie toen waarschijnlijk nog niet bestond). Simpel en vooral ook heel praktisch. Maar ja, dat naar beneden gaan en dan met name die bochten was toch wel tricky…

[flickr-photo:id=3404433285,size=s] Maar toen was er opeens [url=http://www.sondrenorheim.com/]Sondre Nordheim[/url] uit het Noorse gebied [i]Telemark[/i]. Deze beste meneer is de uitvinder van de telemarkbocht. De stabiliteit die deze techniek bracht, zorgde voor de doorbraak die van een praktische transportmethodiek, een leuk tijdverdrijf maakte. Dank dus Sondre en Telemark voor de lol die we nu hebben met poederen. Hoewel, zo makkelijk was het nu ook weer niet voor de sport.

Omdat skien een tijdverdrijf werd, is ernaar gezocht om de sport makkelijker (en veiliger) te maken: er werden skiliften gebouwd, de hakken werden vastgezet, schoenen werden groter, stijver en uiteindelijk van kunststof, alles werd lichter, de skies getailleerd, brede poeder bakken, de elf foot, etc. De mens is gemakzuchtig en zo verdween de telemarkbocht langzaam de geschiedenisboeken in. Bijna was het een zachte dood gestorven. Gelukkig waren daar zij die zich buiten de skigebieden om door de sneeuw moesten ploeteren. Zij hadden een telemarkuitrusting. De reden? Het weinig bestaande tourski materiaal was lomp, zwaar en onbetrouwbaar.

[flickr-photo:id=3405251942,size=s] Maar individuen gaan vaak wegen die niet te voorspellen zijn. Zelfstandig als we zijn, met een eigen ego en de drang om dat te bewijzen liet het telemarken weer langzaam van zich horen. Ook hier geldt weer dat de voortschrijdende techniek de sport wat toegankelijker maakte. Wat natuurlijk heeft bijgedragen aan de terugkeer van het telemarken.

[b]waarom?[/b]
Tja goede vraag waar we het hier al wel eens eerder over hebben gehad… Kijk, vroeger had je in ieder geval nog de smoes dat telemark gear lichter en betrouwbaarder was dan regulier toerski materiaal. Nu is dat niet meer het geval. Dus waarom dan wel?

Oldschool…
Anders dan anders…
Nieuwe uitdaging…
Een heerlijk vrij gevoel…
Sierlijk/ vloeiend…
Je hebt (af en toe) bekijks (maar of dat nou altijd van het publiek is waar je dat van wilt???)…
Je bent relatief bewegelijk en veelzijdig…
Het is goed voor je alpine techniek…
Doet het goed bij de chickies…

Tja, het zal wel meer over mezelf zeggen dan wat anders maargoed, ik kan niet zoveel andere redenen bedenken. :-)

Maar elk voordeel heb z’n nadeel en zo ook telemark bochten. Naast dat je speciaal materiaal nodig hebt is het ook moeilijker, fysiek zwaarder, je kunt minder hard en/ of hebt minder controle. Die vrije hak betekent ook dat je ‘naar voren’ kunt vallen en dat je dus beter gecentreerd moet staan.

[b]Wat heb je nodig?[/b]
Laten we beginnen met de ski’s. Natuurlijk, ski’s. Telemarkski’s, toch of niet? Wel, er bestaan natuurlijk wel telemarkski’s maar volgens mij is dat gewoon een marketing truc. Ik zou zeggen pak een niet te zwaar draaiende ski waar je alpineskiend ook plezier op hebt en schroef er een paar telemarkbindingen op.

[b]Wat is er dan wel anders?[/b]
Natuurlijk de bindingen en schoenen. [i]Vroegah[/i], was dat een leren schoen met een rand voor de tenen (de [i]duckbill[/i]) met drie gaatjes erin die met een simpele klem de schoen bevestigde aan de ski. Dit systeem bestaat nog steeds echter tegenwoordig van plastic, wat hoger en stijver en met buiggedeelte (bellows).

Maar de veelvoud aan typen bindingen en het gebrek aan normen voor de dikte/ breedte van de duckbill hebben tot gevolg dat niet alle combinaties even goed samen werken.

[b]Eureka, de NTN…toch?[/b]
De New Telemark Norm moet hier een einde aan maken. Een nieuwe norm die de skischoen niet meer achter de hak vast houdt, maar onder de voorvoet. Resultaat, veel meer controle, met name over de achterste voet. De duckbill verdwijnt in dit systeem (waardoor de schoen beter combineert met stijgijzers en gemakkelijker afwikkelt tijdens lopen) en het bevestigingspunt van de binding zit onder de bal van de voet. Zie onderstaande plaatjes.

Helaas moet er nog wat ontwikkelgeld betaald worden voordat NTN goed werkt. Op zich denk ik dat de NTN uiteindelijk een stap vooruit is. Instap mogelijkheid, uitbreekmechanisme, tour optie. En als klapper, past de NTN schoen ook nog eens op dynafit bindingen, oftewel je kunt er ook alpine(tour) mee skien! One shoe to do it all.

[b]De toekomst[/b]
Al een paar jaar hoor ik dat telemark op het punt van doorbreken staat. En ja, het lijkt beetje bij beetje populairder te worden. Maar doorbreken? Dacht het niet. In een tijd waar gemakzucht en luiheid toverwoord zijn geloof ik niet dat een inspannende en eigenlijk inefficiënte techniek het ooit zullen maken. Ik denk dat telemark weliswaar misschien iets aan populariteit zal winnen maar nooit een grote vlucht zal nemen. Op zich wel jammer want het is echt een ongelooflijke ervaring: bochten draaiend door steile diepe poeder is echt net alsof je door lucht loopt. Geweldig. Voorlopig blijf ik in ieder geval non stop telemarkend m’n poeder vreten.