[flickr-photo:id=3400716021,size=s] In allerlei boeken en artikelen kom je ‘rekenregels’ (beslismodellen met een fraai woord) tegen voor veilige freeride. Stop or Go, Snowcard, Munter, Nivotest, Factorencheck, etc. Deze beslismodellen zijn bedoeld om te voorkomen dat je onnodig in de problemen komt. Wat zijn de verschillen en welke is het leukste (makkelijkst)?
[quote]Opa, Rolf Westerhof, is medeoprichter van het [url=http://www.snowsafety.nl]Snow Safety Center[/url]. Rolf geldt als de expert in Nederland op het gebied van lawines. Niet alleen in de theorie, maar ook in de praktijk. Rolf reed al poeder op spaghettiski’s toen de meerderheid van ons net op de kleuterschool zat.[/quote]
Er zijn eigenlijk 2 soorten beslismodellen. Degene die het lawinebericht als basis nemen (Munter, Stop or Go en Snowcard bijvoorbeeld) en de modellen die zelf als het ware een lawinebericht opstellen. De eerste soort rekenregels is gebaseerd op ongevalsstatistieken en als je de uitkomsten opvolgt, voorkom je de meerderheid van de ongevallen. In praktijk krijgt je aan de hand van het gevaarsniveau dat in het lawinebericht wordt gegeven als het ware een advies voor de maximale steilte die je nog veilig kunt afdalen. Van Stop or Go krijg je bijvoorbeeld bij lawineniveau (stufe) 3 het advies niet steiler af te dalen dan 35 graden. Daarbij wordt nog gezegd dat je goed moet kijken naar alarmtekens zoals whoom geluiden en naar triebschnee in het algemeen. Bij de Snowcard en Munter ligt de steilheid niet meteen vast bij een bepaald gevaarsniveau. Welke hellingen als gevaarlijk genoemd worden in het lawinebericht, groepsgrootte en groepsorganisatie kunnen als het ware ‘bonuspunten’ opleveren, waardoor je steiler kunt afdalen zonder meteen in de problemen te komen. Het verneukeratieve aan deze modellen is dat het zo simpel lijkt: er is een formule die je invult (of een kaartje dat je afleest) en daaruit volgt vervolgens veilig of niet veilig. Maar erachter ligt een heel systeem van de beoordeling van de lawinesituatie in het hele skigebied en op de helling die je wilt afdalen. Waar ligt triebschnee? Is er wind geweest? Hoe is het temperatuursverloop? Die hele beoordeling vereist veel meer kennis dan nodig is om eenvoudigweg de formule in te vullen. En die kennis kan er ook toe leiden dat je moet besluiten om een helling van 32 graden bij lawinegevaar 3 niet af te dalen, ook al ‘mag’ dat volgens de formules en kaartjes wel. Juist deze, veel lastiger te maken, beoordelingen maken het systeem (indien goed toegepast!) echt veilig en leiden ertoe dat je nog maar enkele procenten van het oorspronkelijke risico overhoudt.
De andere systemen, zoals Factorencheck en Nivotest zijn ingewikkelder. Zij stellen een hele reeks vragen. Wat was de temperatuur? Hoeveel sneeuw is er tijdens de laatste neerslag gevallen? Hoe lang geleden was dat? Op wat voor laag viel deze sneeuw? Zijn er in de buurt spontane lawines geweest? Voor de antwoorden op deze vragen geef je vervolgens een beoordeling. Punten (Nivotest) of een kleur (Factorencheck). Bij meer dan zoveel punten of meer dan zoveel rode bolletjes kun je beter omdraaien en de afdaling of toer laten voor wat hij is. Deze systemen zijn minder gebruiksvriendelijk en minder makkelijk toe te passen (de Nivotest bestaat bijvoorbeeld uit 25 vragen!), maar dwingen je wel om goed over de sneeuwsituatie en de groep waarmee je op pad gaat na te denken. Bovendien geven ze een advies op maat voor jouw skigebied (hoeveel heeft het HIER gesneeuwd, wat is HIER de temperatuur, etc).
Zoals altijd met veiligheid is er weer weinig vrolijk nieuws: of het is bewerkelijk en moeilijk te interpreteren (Factorencheck en Nivotest), of het lijkt makkelijk maar stelt tussen de regels door stiekem hoge eisen aan je kennis (Munter, Stop or Go en Snowcard).
Eerder verschenen:
[url=http://www.wepowder.nl/node/1420/]Tagesgang[/url]
[url=http://www.wepowder.nl/node/989]Piepers, electronica en magnetische knopen[/url]
[url=http://www.wepowder.nl/node/899]de lawineschaal[/url]