Van faceshot (1), tot poederstress (2), tot GPS (3) Hoe verstandige jongens misstappen en herpakken of Mamma, HELP! De psychologie van poederrijden. Vaak gaat het goed, soms gaat het mis. Vandaag het derde artikel in een reeks om je te laten zien dat het soms mis gaat. Goed mis. Zodat je ziet dat je altijd, maar dan ook altijd bij je zelf te rade moet gaan. ‘Doe ik de juiste dingen en doe ik ze goed?’ Vandaag het verhaal van Oppie.
Zoals bijna elk avontuur, begint onderstaand ook met sneeuwval… heel veel sneeuwval. Midden in het 21ste poederalert van 2009 bevind ik mij in een sprookjesbos in Laax. Alleen.
Wat vooraf ging
Alweer een ritje naar de bergen. Dit keer echter niet ingeleid en gefaciliteerd door een reeks last-minute telefoontjes met werk, vriendin en ABN, maar gewoon zoals [i]Jan Atomic[/i] maanden van tevoren, geboekt, gepland en betaald, samen met mijn vader naar een wintersportcongres. Zondag ochtend vroeg vertrokken vanuit Amsterdam zit ik eindelijk niet knikkebollend op de A61 het grootlicht van enthousiaste tegenliggers te ontwijken, maar is het licht, zijn er geen vrachtwagens en zitten we binnen 8 uur de laatste zwitserse zonnenstralen en een Gemüsesuppe op te slurpen op het terras van een hotel waar Herriestoppers wél overbodige luxe zijn.
Ik heb mij psychisch geprobeerd voor te bereiden op matige sneeuw, pisteskien en twee-uurlijkse koffiebreaks. Iets wat natuurlijk niet is gelukt maar wat bij aankomst in Laax, al durf ik het nog niet te dromen, mogelijk ook niet nodig is! Morris zegt: “Er ligt een zeer solide basis, er komt neerslag aan (veel?) en de temperaturen blijven laag genoeg”. Vol goede moed regel ik snel passen en probeer wat lokale sneeuwconditie- en lawinegegevens in te winnen. “It’s looking good!”, 5 gangen later lig ik op één oor te dromen wat ik net nog niet durfde: dit wordt een geplande poederweek! Poeder is soms ook mazzel. De volgende twee dagen geniet ik van dagelijks zo’n 20 centimeter vers in het dal die met de hoogte toeneemt tot enkele decimeters. Het is stil in Laax, de eerste lift omhoog bezorgd mij met een groepje zweedse telemarkers elke dag first tracks. Zo vooruitstrevend als het dorp op snowboard en funpark gebied was, zo klein is de freeride(ski)scene hier. Oké, het zicht is slecht en het sneeuwt nog steeds, maar slechts tien mensen in de eerste “toplift” is te gek, maar dus zeker ook TE GEK! Ik ski deze dagen veel alleen. Af en toe haak ik aan bij congresgangers of andersom, maar de vroege lijnen zijn solo (1). Geen zorgen: door bovenbesproken leegte kan ik de risico’s tot een minimum beperken. En steeds als ik mijn vader ontmoet voor de lunch weet mijn baselayer al niet meer wat hij met me aan moet en zijn de bovenbenen verzuurd. Ik geniet en… there’s more to come. 
Het voorval
Ik ben stoked! Voorgaande avond begon het harder te sneeuwen, en het de avond van tevoren schoongeveegde “meetgebiedje” in de dakgoot van het raam van onze hotelkamer leert mij om 7 uur 's ochtends dat het dal 30 centimeter heeft gekregen. Het sneeuwt hard en ik wil naar boven. Ontbijten en naar de toplift: “gesloten”. “Godv3&$0mme, die fucking eikels hier, die werken ook nooit door, het is allemaal zo conservatief wat die pisteurs doen!” (2). Lawinegevaar is 3, het verbaasd me… Ik neem de lift naar het tussenstation en ik knal hem naar beneden. Alle sporen van gister zijn verdwenen, de poeder is licht en overdadig. Helaas zijn de hogere en stijlere lijnen in het “freeridegebied” niet bereikbaar maar tussen pistes en onder de lift vind ik, zonder te veel risico’s te hoeven nemen, heerlijke pillows. Binnen drie kwartier heb ik drie geweldige runs achter me. De zweedse telemarkers kijken beduusd als ik langs ze de lift in schiet om mijn volgende faceshot (1) te halen.
Onvermijdelijk is nu, met slechts één lift open, het maagdelijke er vanaf. Ik besluit iets verderop te kijken. Eerdere dagen traverseerde ik meerdere keren naar een gesloten zwarte afdaling om daar geweldige sprookjesbossen te ontdekken. Wie weet kon ik vanaf dit lager gelegen punt ook een hoekje meepakken. Even voorzichtig kijken. Drie bochten door de bomen en ik vind mezelf op een pad met daaronder een geweldig poederveld dat leidt in de richting van de eerdere traverse. Helaas: NO GO. Al is het lawinegevaar 3/5 en de helling minder dan 35 graden. Ik ben alleen, heb geen kaart en moet zeker niet het relatief onbekende induiken. Het pad waar ik op sta, lijdt terug naar de piste, een hike van nog geen 20 minuten. Ik draai mijn punten richting de veilige haven en stap langzaam terug. Die net nog zo lichte poeder is me nu wel wat zwaar, terwijl links van mij het poederveld mij verleidelijk aankijkt. (3) Ge-wel-dig! Ik snij grote bochten door diepe lichte poeder. Een sporadisch boompje uitwijkend ski ik over kleine clifjes terwijl links van mij de impressie van een bergriviertje met mij meekrult. Ik heb het gedaan.
Zonder dat ik het beslismoment zelf heb meegemaakt ski ik toch dat veld wat “NO GO” was. De seconden waarin ik mijn punten van “bergopwaarts” naar het dal heb gedraaid, van weerstand naar vrijheid, zijn buiten mij om voorbij getikt. Ik stop onderaan het veld en denk nogmaals: ge-wel-dig! “Maar wat heb ik eigenlijk gedaan?” Ik druk die gedachte weg terwijl ik de bosrand voor mij afspeur naar een doorgang. Een traverse die ik herken. Het bos is dichter dan dat van gister en ook ik weet dat bomen niet zo snel groeien. Een ander bos, een andere route. Traverseren naar opener gebied is lastig, maar rechts van mij zie ik een doorgang die wel stijl maar opener is. Aan “terug omhoog” denk ik niet eens. Ik ski naar rechts en glijd een 20 meter lang ‘couloirtje’ in wat toch wel erg smal toeloopt. Op dat moment glijdt de sneeuwlaag onder mij weg. Ik val achterover en drijf met de sneeuw richting het vlakkere eindpunt van de corridor. Ik zet mij schrap tegen een boompje waardoor de achteropkomende sneeuw mij overeind duwt en ik half staand richting de zijkant van de schuiver glij, iets berg opwaarts. Ik pak me vast aan een boom en zie dat de sneeuw mij nu passeert en niet meer meeneemt. Er vormt zich een dichtgepakte hoop onderaan mijn blind gekozen route.
Ik sta te schelden: Klootzak! Gore, domme, klootzak! Wat de fuck doe je nou, al die shit waar je het altijd over hebt: “verantwoord beslissen”, “nooit alleen”, “morgen is er weer een dag”. Mijn keel zit dichtgedrukt door schaamte en mijn kloppend hart. Ik moet hier weg. In (weer) een ondoordacht moment trek ik mijn linker ski uit en zak met dat been tot mijn kruis weg. Weer schelden. Gelukkig krijg ik mijn ski weer aan en klim ik naar de bergzijde van de eerder gegrepen boom om mijn mogelijkheden te overdenken. Onderaan de couloir ligt een redelijk vlak veld. Het veld waar ik nu bedolven had kunnen liggen onder de sneeuwverzameling die het gevolg is van mijn inschattingsfout, of erger nog: het gebrek aan inschatten. Op de vlakte komt echter nog een massaler couloir uit dan het mijne. Als ik in de vlakte de druk verander, dan kan die zo naar beneden komen. Ik denk na en kom tot de conclusie dat mijn grootste probleem is dat ik alleen ben. Versterken dus.
Familie, vrienden of kennissen lijken geen goede optie en dus bel ik het nummer van de pisteurs wat ik altijd opsla in mijn telefoon. “Werner… Mit wem spreche ich?” klinkt het aan de andere kant van de lijn. Ik leg uit dat ik een domme toerist ben die in zijn eentje ergens buiten de piste in een bos op de flank van een couloir staat waar de sneeuw door mijn eigen toedoen uit is weggegleden. “Ich habe ein Lawinengerät, aber keine Freunden”. Ik geef hem mijn GPS locatie die ik op mijn iPhone terugvind en wacht de door hem ingeschatte vijftien minuten als een klein klein kleutertje met mijn freeride-staart tussen mijn benen. Een gedrongen Zwitsertje verschijnt boven aan het couloir terwijl ik mij direct begin te verontschuldigen.
Hij zegt niets, schudt geen nee, kijkt niet afkeurend naar mijn veel te volledige outfit voor mijn onvolledige gedrag, maar ziet mogelijk wel het angstplasje wat ik naast mijn boom heb gepleegd. “Lets go” zegt hij en ik ski met samengeknepen kont achter hem aan. Hij lijkt geen “show” te kennen. In schnee-pflug doorkruisen wij eerst het gammele veld en dan het bos. Ik ben hem dankbaar. Hij is een held zonder backflip of 150mm onder de voet, maar hij lijkt full control te hebben waar ik een beetje van meesnoep. Onderaan de lift geef ik hem een hand. Hij knikt en zegt ook dank terwijl het mij ontgaat waarvoor. Ik ski zonder fratsen rustig door naar het dalstation. Als ik aankom zie ik de zweedse gang hun ski’s uitdoen. Uit instinct ski ik ze voorbij om voor ze de lift in te schieten, maar dan stop ik en neem een verse hap lucht terwijl ik ze mij laat passeren: even een stapje terug uit de poederstress. (3)
[Een heftig verhaal, maar op welke punten van het 3x3 systeem van Werner Munter ging het volgens jou allemaal mis? Wat ging er goed? Onderstaand het 3x3 raster… 
Deze serie is powdered by de wePowder safety Academy
Reacties
Respect dude…
\
Sneeuwveldjes zijn ongelofelijke mindfucks (pardon my french) zeker wanneer de andere opties een te-dicht bos of een 20 minuten hike zijn. Ook voor mij veel te herkenbaar…
sorry voor de vraag misschien : maar “langs waar” skiet die gast dan met jou weg ? Jij er gewoon achter of met de nodige afstand ? Wat was het verschil “mét hem” en “zonder hem” ? Wat was de meerwaarde (buiten de pieper3-éénheid en met 2 zijn ) van hem : was het terreinkennis of had je die route mét hem uiteindelijk misschien ook wel met knikkende knieën kunnen vinden ?
fvck wat een verhaal dude. herkenbaar. Heel goed dat je de beginnende keten van disaster hebt weten te stoppen door na te denken en de pisteurs te bellen. Dat is OOK je grenzen kennen!
Goed verhaal, en verdomd dapper dat je de pisteurs hebt gebeld!
idd zeer goed verhaal !!!
(alle verhalen hieromtrent zijn goed en enorm leerrijk ; prachtig initiatief wePOwder!!!)
\
ps als je een pisteur je moet komen halen ; is dat dan kosteloos?
van zo’n verhaal word ik even stil en denk aan de keren dat ik voor de skiles vaak even in m’n eentje de first-tracks wilde scoren, ook al weet je in je achter hoofd dat je sommige afdaling niet alleen zou moeten skien.
Zeer goed verhaal. Maar wat als je geen Iphone hebt die netjes je gps positie kan doorgeven?
Zo zie je hoe je van een initiële verkeerde beslissing (in je eentje toch even een stukje verderop kijken) min of meer geforceerd wordt meer verkeerde beslissingen te nemen. Te zwaar om terug te lopen —> toch maar het veldje skieen --> verkeerde locatie maar geen optie om terug te hiken --> dan maar de couloir in —> etc.
\
Stuk voor stuk keuzes die je bij je volle bewustzijn nooit zou maken maar daar op de berg heel gemakkelijk gaan.
Naar aanleiding van het verhaal van Giliam (Soms gaat het mis deel I) had ik er ook al wat managementtheorie ingegooid (tja, dat gebeurt er na een dag hard werken, things get mixed up…). Dit verhaal brengt me wederom op een (enorme cliché) theorie:
\
Korte termijn vs. lange termijn strategie.
\
Ok, ik ga het niet over investment bankers of de economische crisis hebben, maar het mag duidelijk zijn dat vanuit psychologisch perspectief wij mensen nu eenmaal sneller worden verleid door korte termijn resultaten.
En - als het goed is - zijn wij freeriders in deze net als mensen ;-)
\
Er zijn beroepsgroepen waar dit een groot probleem is (sorry, weer die investment bankers) en waar ‘risicoafwegingen’ vooral worden gemaakt in dat korte termijn perspectief. Er zijn ook beroepsgroepen waar ondanks voorzorgsmaatregelen het regelmatig fout gaat, of waar het juist goed gaat. Zo blijkt uit onderzoek dat ondergeschikten in de zorg vaak niet de chirurg (durven te) vragen of hij/zij de 5 basisregels (handen goed wassen, etc.), of dat de chirurg dit negeert. Terwijl een lage rang soldaat wel aan een hoge rang officier/vlieger vraagt of hij/zij alle checks met zijn/haar toestel heeft uitgevoerd (en geloof me, die vragen zijn net zulke open deuren als bij de arts die handen moet wassen, denk bijvoorbeeld aan heb je de brandstof gechekt)…
\
Het verschil zit ‘m in wie zijn leven ervan afhangt…
\
Het klinkt crue, en ik wil zeker niet generaliseren, maar “het is onderzocht, dus ’t klopt” ;-)
Wat dat betreft zouden wij freeriders tot de laatste categorie behoren (alleen jammer dat we geen soldaat hebben die onze spullen klaar zet en de lawinepieper check voor ons uitvoert… ;-)
\
Waarom gaat het dan soms toch fout? Ik zou wel eens een onderzoek willen zien naar waar in het 3x3 systeem van Munter de eerste ‘fouten’ worden begaan.
Ik gok dat het zwaartepunt licht op het onderste gedeelte, waarbij keuzes moeten worden gemaakt terwijl er veel ‘emotie’ in het spel is en (het gevoel heerst dat) er weinig tijd is om de keuze te maken.
\
Daarbij zal – heel menselijk – vaak de korte termijn overheersen. De lange termijn komt niet of onvoldoende aan bod.
Zie het als een schaakspel waarbij nog niet duidelijk is wat de consequenties zijn van een aanvallende zet, terwijl de consequenties van een defensieve zet wel duidelijk zijn. Voor een onervaren schaker of een schaker die tot dusverre altijd won, zal die defensieve zet minder aantrekkelijk voelen, ondanks het feit dat die zet wel de veiligste is…
\
Het model van Munter voorziet mijns inziens niet in dit aspect. Het gaat daarbij vooral om de laatste rij: ‘Op de helling’, omdat daar op het moment suprême een keuze moet worden gemaakt en omdat vaak het veiligste alternatief op dat moment het minst aantrekkelijk is.
Maar in de lange termijn strategie – zeg maar big picture (als je ‘m op dat moment kon zien) – zou het toch de beste en meest veilige keuze zijn. Leg dat rationele maar eens aan jezelf of anderen uit als je moet kiezen tussen een k* stuk terug hiken of een twijfelachtig poederveld pakken…
\
Conclusie: de freerider is zelf verantwoordelijk om bij het toepassen van het model van Munter verder door te denken en zijn keuze nogmaals af te wegen in het lange termijn strategie.
Denk aan de schaker…
Denk aan de investment bankers…
Precies… in het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst!
\
Idee: Maak je eigen uitbreiding om het model van Munter (als je al in staat bent om ‘m écht te gebruiken once you’re out there…) In feite zou je kunnen volstaan met een extra kolom of een soort ‘rating’ die je aan alle eerder ingevulde antwoorden geeft. De input is de lange termijn strategie. En geen input (niet weten wat de consequenties van je keuze zijn, bijvoorbeeld omdat je niet weet hoe het er verderop uitziet), is dus juist heel belangrijke input…
“De lange termijn komt niet of onvoldoende aan bod. …Het model van Munter voorziet mijns inziens niet in dit aspect.”
\
Is dat zo? Is het 3x3 systeem niet JUIST een systeem waairn dit wordt ondervangen, door op verschillende niveaus en verschillende momenten dezelfde vraag te stellen? Dat is juist de essentie van het model imho.
\
Het probleem wat je aangeeft is dat mensen het model niet netjes invullen. Dat is geen probleem van het model (of wel, maar dan is het net zo’n probleem voor jouw voorgestelde verbetering), maar van de gebruiker.
Zo herkenbaar als ik een weekje met de vrouw ga skien en er even alleen vandoor ga.
Ter correctie: Munter is een filtermethode, geen ratingmethode.
\
Oppie had deze route de avond ervoor met de geografische kaart en het lawinebericht er al uitgefilterd kunnen hebben (de eerste filter). Dan was hij nooit in de verleiding geweest. Want als de verleiding eenmaal daar is… (ik ken mezelf… ;)) Respect Oppie!!
wat een f a n tastisch verhaal! Tis net alsof ik een stripboek lees. Kan je me eens wat voorlezen voor het slapen gaan? ;-)
Goede actie dat je die pisteur belde, dat doet niet iedereen je na.
@ morris
Verleiding dat is wel een keypoint als ik dit verhaal lees.
Zeker alleen brrrrrrrrrr
Ik ken mij zelf ook en ik ben het type dat geen gevaar ziet en zich zelf ook
in bescherming moet nemen.(als ik de ervaringen lees van andere)
Vandaar dat ik me heb opgegeven voor lawine1!!!
Ik ben er tot nu toe altijd mee weggekomen maar krijg toch wel kippenvel als ik dit lees.
Ben blij voor Oppie dat alles goed is gekomen en falen is iets waar we allemaal van leren.(ja ja zolang je er levend af komt… ik hoor jullie al denken).
Helemaal met Meteo Morris eens. Maar de werkelijkheid is vaak weerbarstiger. Dus het punt dat ik wilde maken is vooral dat je, eenmaal daar op het moment suprême, niet enkel meer kunt steunen op de methode van munter. Misschien had je eerder (thuis/in het gebied) al iets (onbewust?) gemist of (bewust?) overgeslagen, maar ja, inmiddels sta je al op de helling… En lijkt veilige alternatief vaak zo onaantrekkelijk…
\
Nog eens goed terugdenken aan wat je vooraf hebt geïnventariseerd, bijvoorbeeld met munter, helpt vast en zeker. Maar ik denk dat het nog belangrijker is dat je op zo’n moment vooral probeert vooruit te denken (voor zover je de consequenties al kan overzien, en als je dat niet kan, zegt dat eigenlijk al genoeg). Daarmee komt het veilige alternatief in een ander perspectief te staan, zal het wellicht minder onaantrekkelijk worden, en helpt het je hopelijk bij het maken van de beste keuze.
Ktterdekt Arne! Pas je wel een beetje op?
Than again, herken het wel. Weet nog van een woensdagdump na SSC II… 10 man op de berg die allemaal nèt SSC hadden afgerond. Ach het is hier nergens steiler dan 30 graden, we rijden wel een beetje onder de lift door. -> Zoefff, het bos in… Iedereen kwam er wel weer heelhuids uit, maar zó dom!
@dio
Vertel eens… want daar willen wij het fijne van weten!!!
iemand een antwoord op : komt zo’n pisteur je kosteloos halen?
& hoe kwam het dat hij daar met die pisteur wél uitgeraakte en alleen niet ?
\
&ja ik geef toe : ik pow hééél vaak alleen ; de pow roept & niemand kan/gaat mee ; dan ge je toch ; (herkenbaar?) het gevoel is toch dat beetje anders (noem het : méér persoonlijke beleving ; méér in jezelf ; je voelt écht méér de-berg-en-jij ; méér diepgaander ; méér relaxed ; …). Veel trickier idd maar zoals mediahaas ook alzei ; je bent écht alleen ; niemand beïnvloed je ; niets staat je in de weg (buiten je eigen zotte stoke) om alles zo goed mogelijk in te schatten ; maar je bent wel alleen als er iets verkeerd gebeurt …
\
zo was ik na een cliffcrashke eens een uur kwijt …:-(
@henk_pater: wat je zegt komt feitelijk neer op dit: je kunt niet vertrouwen op een model dat je niet gebruikt.
\
Da’s natuurlijk helemaal waar, maar niet echt de schuld van het model. Het is wel de reden waarom stop&go dingen worden gebruikt. Het is ook de reden waarom ik van mening ben dat er veel meer aandacht aan het consequent gebruik van modellen moet worden besteed (het moet een routine worden), dan aan het doorgronden van die modellen.
@Bart: inderdaad, dat is zeker een punt van aandacht. Met het model is op zich ook niks mis. En ja, er zullen veel voorbeelden zijn van het niet consequent of niet grondig genoeg toepassen van het model.
Zie het eerdere verhaal van mij (dimensie aan het model toevoegen en je (nóg) meer bewust zijn van wat er allemaal speelt tijdens het maken van een beslissing) vooral als een ‘add-on’ of een extra vangnet om het risico op verkeerde keuzes nog verder in te perken. Het is wat dus ook zeker geen excuus om munter achterwege te laten.