[flickr-photo:id=3113601627,size=s] [i]Vaak gaat het goed, soms gaat het mis. Vandaag het zevende artikel in een reeks om je te laten zien dat het soms mis gaat. Goed mis. Zodat je ziet dat je altijd, maar dan ook altijd bij je zelf te rade moet gaan. [b]‘Doe ik de juiste dingen en doe ik ze goed?’[/b] Daarnaast vormen ze een opmaat naar de lancering van het wePowder freeride paspoort. Het [b]wePowder freeride paspoort?[/b] Jep, een middel dat je gaat helpen bij je keuzes komende winter en de winters die volgen. Stay tuned!! [/i]
[i]Heb jij zelf ook eens zoiets meegemaakt. Wil je het delen, om de mensen om je heen te wijzen op de gevaren, danwel om feedback te krijgen op de vraag waarom het bij jou mis ging. Schroom niet. Mail me: [b]morris[at]wepowder.nl[/b] Maar, het gaat in deze reeks om zelfreflectie en leren. Niet om af te zeiken of boute uitspraken. Ik wil Telemikey, Frisco!, Robbert, Oppie, Pollux en Gilliam alvast bedanken voor het delen van hun verhalen. Weken geleden hadden we het [url=http://www.wepowder.nl/node/1696]verhaal van Gilliam[/url], de week daarna [url=http://www.wepowder.nl/node/1730]het verhaal van Pollux[/url], de week daarna [url=http://www.wepowder.nl/node/1778]het verhaal van Oppie[/url], toen volgde [url=http://www.wepowder.nl/node/1778]het verhaal van Robbert[/url], waarop het [url=http://www.wepowder.nl/node/1750]verhaal van Frisco![/url] volgde en afgelopen week het [url=http://www.wepowder.nl/node/1750]verhaal van Telemikey[/url]. Deze week het verhaal van Morris himself[/i].
Winter 1999. De o zo bekende lawinewinter. Ik verbleef die winter meer in de Alpen dan in Nederland. Met de locals keek ik iedere avond films vol met hele dikke freeridebeelden en reden we poeder alsof ons leven ervan afhing. Tuurlijk hadden we een pieper (Ortovox f1), bekeken we iedere ochtend bij de lift ff de fax van meteofrance voor het actuele lawinebericht en voelden ons vanwege dit alles al snel de safetykoningen. Maar goed, tussen safetydenken en -doen zit een hele wereld vol met psychologische hindernissen en misstappen.
Ik reed die dagen met de local crew en droomde 's nachts zowat in het Frans. De spaarzame Nederlanders die we in die dagen tegenkwamen bleven op de piste of kenden onze routes niet. Natuurlijk bereikten ons de beelden van Galtur en le Tour, maar wij waren goed met safety bezig. Wij waren koning.
Overigens stond de Franse media veel boller van[url=
[quote]Morris is lid van het [url=http://www.wepowder.nl/node/1810]wePowder freerideteam[/url], Morris, 36 jaar, boarder en weerzegger uit pure noodzaak. Rijdt alleen pistes om naar de poeder te komen. Begon in 2006 met een weerblogje over poeder wat enigszins uit de hand liep. Werd daarna instructeur voor het snowsafety center en een van de oprichters van wePowder. Ondanks dat immer op zoek naar de perfecte spray. Je zult daardoor af en toe een versesneeuw bericht van 'm moeten missen. Hij is dan bezig met veld-… eeuuhh poederonderzoek. Morris is empowdered by [url=http://www.salomonfreeski.com/nl/]Salomon[/url] en [url=http://www.smithoptics.com/]Smith[/url][/quote]
Eind februari trekken we na de zoveelste dump weer naar boven om daar sporen te trekken door het maagdelijk wit. Het zicht is niet optimaal, het lawinegevaar 3, het had nogal gewaaid en er was zo’n 35 cm vers gevallen. Maar boven waren als gevolg van de wind sommige delen van de helling loaded met sneeuw, terwijl andere hellingen zo goed als kaal waren. Triebschnee zei u? Ik had er wel eens van gelezen in het boek van Munter. In Frankrijk ook wel [i]les plaques a vent[/i] genoemd. Het bulletin was nog niet ververst toen we boven kwamen. Er stond enkel een 3 op het bord. Of die 3 van vandaag of gister was stonden we niet bij stil. We kwamen hier toch dagelijks en de situatie zag er niet superbedreigend uit.
Zoals gebruikelijk begonnen we met de bekende couloirs. Hier en daar schoof er wat, maar niet dramatisch. Zeker niet zo erg als we wel eens in de film zagen. Dat de breuklijn mooi scherp was viel ons toen niet op. Na een dagje knallen werd het tijd voor het toetje. Een couloir die niet bijzonder stijl was, maar meestal wel loaded met vers. Gedurende het seizoen was ons al meerdere malen op het hart gedrukt om vooral niet skiers rechts de couloir in te duiken. In het verleden waren daar al heel wat lawines naar beneden gekomen.
[flickr-photo:id=3258689425,size=m] Maar wij waren koning, superstoked, al regelmatig over rechts er in gedoken en hadden die ochtend ook al de couloir onder de lift gedaan die volgens de beschrijvingen tot 45 graden is. Deze couloir 30-35, max 38 graden als we er over rechts zouden induiken. Eitje toch? Jul ging als eerste. Twee bochten en daarna een streep naar beneden. Ik mocht tweede. Volledig geaccepteerd door de locals was ik onderdeel van de crew. Ik trek 'm links de helling in waar het net iets steiler is, zet m’n frontside bocht in en trek 'm naar de rechterkant van de couloir. Spray een backside bocht en zie de sneeuw links van me naar beneden komen, houd niet in, maar stuur m’n board er vol in. [b]Want wat er in de film kan kunnen wij ook… Johann, Craig, Axel… here I come…[/b]
… maar die sneeuw is wel erg sterk. Waarom heeft m’n kant geen grip, hoezo begint de sneeuw me te duwen, waar is het gevoel van een rebound… Voor ik het weet duwt de sneeuw me naar beneden. Nog steeds probeer ik met alle macht koers te houden. Ik moet op die flank komen… Ik moet op die flank komen. Houd koers, waarom duurt dit allemaal zo lang en wie is die gast die me naar beneden probeert te drukken. Kappen nou, ik moet koers houden, maar de flank gaat aan me voorbij, de sneeuw wordt sterker, ik…
[flickr-photo:id=2229171962,size=m]…[b]ik zit vast. Ik zit verdomme helemaal vast. Die sneeuw is snoeihard geworden.[/b] Ik zit echt helemaal vast, maar heb wel lucht. Hoe kan sneeuw nu zo hard worden. Dit lijkt wel beton. Ik hoor stemmen. Voel sneeuw tegen me aanklappen. De crew is blijkbaar naar beneden aan het knallen, waardoor er nog wat losse sneeuw naar beneden komt. Nog steeds geen beweging. Als ik hier in m’n eentje zou zijn dan…
Een half uur later sta ik in de lokale bar. Ik tril nog steeds van de schrik, maar vooral ook van de kou. Voor het eerst in m’n leven laat ik de laatste lift voor wat ie is. Ongelooflijk hoe snel je afkoelt. Ongelooflijk ook hoeveel je van je whisky kunt verliezen omdat je je trillende hand niet onder controle krijgt. De volgende dag meld ik me bij Eric (lokale berggids). Zijn stilte is pijnlijk. Een week later neemt hij me definitief op sleeptouw en laat me dingen zien die ik nooit voor mogelijk hield. De Alpen zijn waarschijnlijk het mooiste gebergte dat er is. Je hebt een vol leven om ze te ontdekken en ervan te gaan houden. Neem je tijd. Die bergen blijven wel. Films zijn vergankelijk, je ervaringen blijven.
[b]Waar ging het mis?[/b]
[i]Een heftig verhaal, maar op welke punten van het 3x3 systeem van Werner Munter ging het volgens jou allemaal mis? Wat ging er goed? Onderstaand het 3x3 raster…[/i]
Vanavond volgt een deel van het antwoord.
Reacties
Als ik het rijtje zo afloop volgens de matrix hierboven:
1 2 3
4 5 6
7 8 9
\
Dan zeg ik het volgende:
\
-
& 2. Geen check thuis van de lawine situatie, kaartje erbij en een plan maken voor de dag. Afhankelijk van de stufe had het al een NO GO op kunnen leveren voor die bewuste helling. Geen plan betekent iig beslissingen maken op de dag zelf… je bent dan al de eerste laag van 3x3 kwijt en dus je eerste potentiele NO GO voor dat couloir.
\ -
Je maten ken je door en door. Je weet wat je er technisch en fysiek aan hebt. Dus dat zat wel goed. Maar aan de andere kant lees ik dat jullie overmoedig waren. Een analyse van jullie risico acceptatie niveau had mogelijk tot gevolg gehad dat je wat defensiever was gaan rijden.
\ -
& 5. Sowieso had je natuurlijk bij het instappen in de lift na moeten gaan wat de huidige lawine situatie was (was die 3 nu van vandaag of gisteren?). En als je dan twijfelt: iig vragen en in de loop van de dag checken of er een update heeft plaatsgevonden. Had je mogelijk een NO GO opgeleverd voor die helling. Je was je wel bewust van hoe het weer en de sneeuw zich over de nacht hadden gedragen en dat er overal triebschnee lag: goed. De scherpe en anrissen had dat moeten bevestigen en had je daarmee op scherp gezet maar vreemd genoeg noem je ze wel maar werden ze toen niet bewust opgemerkt.
\ -
Ik krijg nergens de indruk dat je vrienden zich anders gedroegen dan anders. Hebben jullie een groepsleider aangewezen? Zit hier nu een echte zware fout? Nee,ik denk het niet.
\ -
& 8. &9. Je hebt geen (bewust) plan, denk ik te lezen en staat dan aan het einde van de dag boven het ‘toetje’: 35 - 38gr couloir. Links of rechts indroppen? In dit geval maakt dat weinig uit want we hebben het minimaal over een stufe 3 (= het steilste stuk van de gehele helling ‘telt’). Vielbefahren? I doubt it. Waarschijnlijk kritisch vwb triebschnee (dus we gaan ervan uit dat ie in de gevaren roos zit). Einzelfahren, dat wel weer. Eenvoudige reductie methode en snowcard (ik heb m hier niet maar uit mn hoofd denk ik:) geven een NO GO. Munter dan misschien? Daar kom ik niet zo goed uit want niet alle input is aanwezig. Stufe 3 of 4? Orientatie van de helling? Grootte van de groep? Of hij gaat net of hij gaat niet… In ieder geval kantje boord. Maar uiteindelijk kies je voor het steilste stuk en via rechts indroppen en de lawine weer in(???) manouvreren… Ai. Hier laat je wmb een paar steken vallen.
\
Het is makkelijk praten natuurlijk vanuit een luie (kantoor) stoel. Als je zolang in een gebied zit pas je dan nog dagelijks 3x3 toe? Ik vraag het me af. Het lijkt weer een opeenstapeling beslissingen waarbij het die onhandige beslissingen zijn die je uiteindelijk de das omdoen. Juist dat is de kracht van het 3x3 systeem: de beslissingen uit elkaar trekken en stapelen voorkomen.
\
In ieder geval lijkt het er sterk op dat het ontbreken van een plan (en daarmee de GO/ NO GO beslissing uitstellen) tot in ‘het veld’ kritisch is. Als je zo lang in een gebied zit, kan ik me voorstellen dat, ervan uitgaande dat je in het begin wel 3x3 toepast, je op een gegeven moment weet dat een bepaalde helling/ couloir niet meer kan bij die stufe X of Y. Doe je dat niet dan ben je idd die eerste laag van 3x3 kwijt.
\
Daarnaast kan ik me zo voorstellen dat het __mee__rijden met locals tot gevolg heeft dat je zelf minder bewust keuzes maakt (en poedergek wordt).
\
Anderzijds lijk je vrij bewust die helling in te gaan. Je kent de hellingshoek, je weet van de aanwezigheid van triebschnee, ook de minimale stufe is je bekend, jullie rijden een voor een. En toch pak je ‘m. Waarom? Ik vermoed dat je geen ‘objectieve keuze systematiek’ gebruikte zoals Munter, Snowcard of eenvoudige reductie methode. Mijn vermoeden is dat ‘m daar juist de kneep zit. Want dan tel je die factoren (bewust) op. Nu blijft dat laatste stapje achterwege en drijf je op poederkoorts, vertrouwen op anderen, onderbuikgevoelens en ervaringen uit het verleden (die zoals duidelijk mag zijn, geen garantie geven voor de toekomst…).
Goed dat je dit schrijft Morris. Weer leerzaam!
Ik ken iemand die destijds ingesloten in Galtur zat. Ook hij kwam met zeer indrukwekkende verhalen.
De natuur hebben wij niet in de hand.
Uiteraard ben ook ik blij dat je het er goed vanaf hebt gebracht, overigens.
Die kou kan ik mij idd ook nog goed herinneren. Binnen 10 minuten had ik het al niet meer. Ventilatieritsen openzetten in je jas helpt daar ook niet echt aan mee. Sinds dien gooi ik dan ook al mijn ritsen dicht bij een afdaling.
Pfief dit hoop ik nooit mee te maken! Goed dat het allemaal goed afgelopen is!
\
Maargoed, ik sluit me voor de volle 100% aan bij TeleMikey, maar ik mis nog wel een aantal dingen:
Ik krijg de indruk dat je niet wist waar de wind de dagen voor, tijdens en na de dump vandaan kwam. En dat is niet onbelangrijk bij het rijden. Dan kun je nooit goed inschatten welke kant geladen is en welke niet.
\
Bovendien snap ik niet waarom je een couloir induikt die “meestal wel loaded met vers” was. Als er bij eerdere afdalingen al wat brak, dan kun je bij een geladen couloir er donder op zeggen dat het daar ook gebeurd, zeker wanneer een couloir bekent staat.
\
Als laatste:
Ik krijg ook de indruk dat je niet van tevoren gekeken hebt waar je eventueel heen had gekund bij een eventuele sluff of lawine.
\
Maar goed, makkelijker gezegt dan gedaan. T blijft een goed initiatief dit! Ik leer hier in ieder geval van.
\
Mischien is het trouwens wat om “The fine line” hier een keer bij te betrekken. http://www.powdermag.com/features/news/Fine_line_film_intro/
Ik heb de film laatst gezien, en qua bewustwording van lawinegevaar werkt het enorm goed, zeker bij beginnende freeriders!
Achteraf bezien: wat is nu je eigen analyse?
@Telemikey… precies zoals jij 'm verwoord. Typisch gevalletje overmoedig en mezelf voor de gek houden. ‘Ik heb toch een pieper en lees toch het lawinebericht.’ Maar deed ik er iets mee? Ik was meer een safetyposer, dan een safetydenker. Zoals Werner al zei; ‘de lawine weet niet dat je een exepert bent’
\
@Wouter: de scherpe lijnen wezen op een gebonden laag. In snowsafety termen; 1 factor van ellende was dus al aanwezig.
@ Pollux en MM: Die snelle afkoeling komt waarschijnlijk door de http://nl.wikipedia.org/wiki/Adrenaline. Je bloedvaten vernauwen zich waardoor je ledematen minder goed doorbloed worden en je het sneller koud krijgt.