Misverstanden over lawines, deel II

De komende weken aandacht voor veel voorkomende misverstanden over lawines. Voor sommigen gesneden koek, maar voor anderen interessante informatie.

[b]Denkfout 2: Kou is gunstig[/b]

Als het maar hard vriest dan is het goed. Misschien een typisch Nederlandse Elfstedengedachte? Dan is kou inderdaad goed, maar in de lawinebusiness is dat zeker niet zo. Kou is ongunstig voor het lawinegevaar!

Dat heeft een aantal redenen. De eerste is dat er bij aanhoudende kou slechts zeer langzaam verbetering in de lawinesituatie komt. Is er dus een lawinegevaar, dan blijft er ook lawinegevaar! Verder heeft kou een ongunstig effect op het sneeuwdek (alle sneeuw die er ligt). Er treedt een proces in werking waardoor sneeuwkristallen veranderen in los zand. Beter gezegd: suiker. Zo’n laag suiker is een ideale ‘glijlaag’ voor lawines. Dit effect is zo sterk dat aanhoudende kou de lawinesituatie zelfs kan verslechteren. Het is bijvoorbeeld gevaarniveau 2, het blijft koud en mooi weer (geen sneeuwval) en het niveau loopt op naar 3. Dat gebeurt niet vaak, maar het komt voor, zeker in sneeuwarme winters of het begin van het seizoen. Overigens vond dit proces de afgelopen week plaats in delen van Zwitserland (hoewel het gevaarniveau niet alleen daardoor omhoog ging). Soms wordt een heel (dun) sneeuwdek in suiker veranderd en dan blijf je daar met het oog op mogelijke lawines lang last van houden.

Een ander beroemd effect van kou is de vorming van een ijsbloemen op de sneeuw. Met een mooi woord noemen we dat oppervlakterijp. Die ijsbloemen vormen ook weer een ideale ‘zwakke’ laag of glijlaag voor lawines als hier een ongunstige sneeuwsoort (triebschnee, of ‘boekensneeuw’ voor bezoekers van het SSC) op valt. De ijsbloemen worden gevormd bij koude heldere nachten, en ze zijn zeer kwetsbaar voor bijvoorbeeld zonnestralen. Maar flinke kou houdt ze perfect intact. Eenmaal ingesneeuwde ijsbloemen zijn een groot lawineprobleem en ook dat probleem kan zeer lang blijven bestaan. Dit is een belangrijke reden waarom noordhellingen altijd gevaarlijker zijn. Tot slot is ‘koude’ sneeuw minder goed bestand tegen de belasting van skiërs of boarders dan ‘warme’ sneeuw. Je krijgt in koude sneeuw dus sneller breuken (en dus lawines)!

Ga er vanuit dat koud alles onder de min 8 graden C is. Heldere nachten maken het allemaal erger en kunnen koudeprocessen te weeg brengen bij hogere temperaturen.