Lawinesituatie is verbeterd!

Bijna een maand geleden openden we op wePowder met het artikel ‘WAARSCHUWING! Instabiel sneeuwdek’. Op 19 december, net voor de kerstvakantie was het sneeuwdek in de complete Alpen dermate instabiel dat een waarschuwing op zijn plaats was. Een waarschuwing die langzaam aan ook geland is bij de landelijke media. Zo stonden er onlangs uitgebreide artikelen over de zorgelijke situatie in de Alpen in onder andere de Volkskrant, Telegraafen het Parool. Goed nieuws dat landelijke media en belangenorganisaties dit nieuws hebben opgepakt. Een geinformeerd freerider telt voor twee.

Jammer genoeg is veelal de informatie gebaseerd op data van rond de kerstdagen, is de berichtgeving in sommige gevallen tendentieus en dreigen we daarmee het kind met het badwater weg te gooien. Want het gevolg van al die berichtgeving is dat ook het grote publiek erover weet mee te praten en afgelopen weekend hoorde ik al de eerste ‘hear say’ verhalen voorbij komen. En voor je het weer zitten wij freeriders weer in het verdomhoekje en doen we ‘domme dingen’ omdat we off-piste gaan. Nu, bijna 30 dagen later, is het goed om het verhaal te nuanceren. Want het is lang niet overal meer zo dramatisch als de krantenkoppen en sommige woordvoerders ons doen geloven.

Laat ik beginnen met te stellen dat ieder slachtoffer een slachtoffer te veel is. Ook ‘gewone’ winter eisen slachtoffers en iedere waarschuwing en voorlichting is op zijn plek. We moeten alleen wel proberen de juiste info te geven en niet bang maken om het bang maken. Daar leren zowel wij als het grote publiek niet van.

Het probleem is Zwitserland

Is het echt zo dramatisch? Om daar een beeld van te krijgen heb ik een analyse gemaakt van het aantal lawineslachtoffers vorig jaar versus dit jaar en het langjaarlijkse gemiddelde. Tevens heb ik gekeken naar het aantal geregistreerde lawines. Om je alvast een schot voor de boeg te geven; het probleem zit in Zwitserland. In totaal tellen we nu 30 slachtoffers in de Alpen, tegen 24 vorig jaar.

Frankrijk

In Frankrijk vielen vorig jaar in de periode november tot en met 14 januari 8 slachtoffers als gevolg van lawines. Dit jaar zijn dit er 7. Dit is in lijn met het langjaarlijkse gemiddelde. Het meerendeel van de slachtoffers zijn freeriders die net naast de piste op zoek zijn gegaan naar poedersneeuw. Ook dit is in lijn met het langjaarlijkse gemiddelde, waarbij je later in het seizoen het aantal tourskiers dat verongelukt ziet toenemen.

Oostenrijk

In Oostenrijk vielen vorig jaar in de periode november tot en met 14 januari 6 slachtoffers als gevolg van lawines. Dit jaar zijn dit er 4. Ook dit is in lijn met het langjaarlijkse gemiddelde.

Italie

In Italie vielen vorig jaar in de periode november tot en met 14 januari 6 slachtoffers als gevolg van lawines. Dit jaar zijn dit er 7. Ook hier geen opvallende afwijkingen.

Zwitserland

De grote afwijking zit op het eerste gezicht in Zwitserland. In Zwitserland vielen vorig jaar in de periode november tot en met 14 januari 4 slachtoffers als gevolg van lawines. Dit jaar zijn dit er 12. Een verdrievoudiging ten opzichte van afgelopen jaar. Maar afgelopen jaar kende afgezet tegen het langjaarlijkse gemiddelde juist een afwijking naar beneden. Gemiddeld vallen er in de vroege winter 6,9 slachtoffers in Zwitserland.

Duiken we dieper de cijfers in, dan vallen een aantal zaken op.

1. veel tourskiers

2. erg steile hellingen

3. probleemgebieden

1. veel tourskiers

Van de 12 slachtoffers in Zwitserland waren er maar liefst 10 aan het touren. Het tourskien/splitboarden is de grootste wintersporttrend van het moment. Bij lawine experts is bekend dat zij statistisch een groter risico lopen om in een lawine te komen, maar of er een verband is tussen deze trend en het aantal slachtoffers dit jaar is moeilijk te zeggen. Wel kan er gesteld worden dat er al veel tourskiers al relatief vroeg in de winter onderweg waren, terwijl het sneeuwdek instabiel was.

2. erg steile hellingen

Steil is geil, zo luidt het credo. En het zijn de steile hellingen die voor de problemen zorgden. Het overgrote deel van de ongelukken vond plaats op hellingen van 40 graden en steiler. Onduidelijk is of men bewust het risico nam van de te steile hellingen, danwel dat men niet goed vooraf heeft vastgesteld of de helling te steil was voor het geldende lawinegevaar.

3. probleemgebieden

Het probleem zit 'm vooral in de zogenaamde inneralpine gebieden. Kijken we naar de locaties van de ongelukken, dan valt op dat het voornamelijk Wallis is waar de problemen zich voordoen. In deze regio viel al vroeg sneeuw, zodat Verbier in staat was al heel vroeg in het seizoen de liften te openen.

Daarna volgde een lange en droge periode. Een periode waarin het bestaande sneeuwdek transformeerde in losse suikersneeuw zonder enige cohesie. Iets wat we ook terugzagen in de rest van de Alpen. Voor ons was dat toen reden om aan de bel te trekken en te waarschuwen voor een instabiel sneeuwdek.

Inmiddels zijn we 30 dagen verder en is er heel wat gebeurd. We kregen maar liefst 5 poederalerts te verwerken, we hebben fohnstormen gehad en het was afgelopen week ook nog eens bizar warm voor een januari week en dat heeft grote delen van de Alpen goed gedaan. Op veel plekken ligt de suikersneeuw van midden december ofwel diep ingesneeud, ofwel is deze door wind, regen en dooi verdwenen. Toch zijn er nog wel probleemgebieden, maar een stuk minder. We starten met de probleemgebieden en geven we je daarna tips voor veiligere condities.

Inneralpine gebieden zijn probleemgebieden

Het lawinebericht voor Zwitserland is duidelijk. Het zijn de inneralpine gebieden van Wallis en Graubunden waar de suikerlaag onderin het sneeuwdek nog een probleem is. Niet voor niets staat het lawinegevaar nog steeds op 3. Het probleem van zo’n suikerlaag onderin het sneeuwdek is dat deze niet te herkennen is. Maar omdat het bestaande sneeuwdek dus is, raak je makkelijk deze zwakke laag, waardoor het sneeuwdek kan gaan glijden en je zelf je eigen lawine veroorzaakt.

Kijken we naar de andere inneralpine gebieden, dan zien we dat de situatie daar wat beter is. Met de overige inneralpine gebieden bedoelen we het Oostenrijkse Ötztal en het gebied rond de Ortler, de Franse Queyras, Haute Maurienne en Haute Tarentaise en delen van de Dolomieten. Nu is het zo dat al deze gebieden de laatste weken een flinke portie sneeuw hebben gehad, waardoor het lastiger wordt om de zwakke laag te raken. Toch is het daar nog oppassen boven de 2400 meter. Het sneeuwdek heeft hier vaak wind gehad en met name de overgang van dun naar een dik sneeuwdek is oppassen geblazen. Lezen we de lawineberichten nog beter, dan valt op dat het vooral die delen van de berg boven de 2400 meter zijn waar het grootste gevar zich bevindt.

Veilige(re) opties

En uit alle lawineberichten tesamen zijn de veilige opties simpel te destileren.

• Vermijd als het kan Wallis, Graubunden en Sud-Tirol. Ga je toch die kant op, blijf dan zoveel als mogelijk onder de 2200-2400 meter en zoek daar je poeder.

• Vermijd in het algemeen het hoog alpine terrein. Alle delen van de bergen boven de 2500 meter zijn gevaarlijker vanwege wind, suikersneeuw en niet homegene lagen

• Vermijd berggraten en couloirs. Door dit te doen elimineer je al 70% van de risicovolle gebieden

• Rijd zoveel mogelijk als je kunt tussen de bomen. Vooral de lariksbossen van de (Franse) zuidalpen kennen een goede basislaag en je kunt hier met de sneeuwval van poederalert 10 en het komende #11 goed uit de voeten.

Je ziet, de situatie is gestabiliseerd en in grote delen van de Alpen zijn veilige(re) opties te vinden. Het is lang niet overal meer kommer en kwel. Houd je je aan bovenstaande, dan resteert nog een goede 75% van het gebergte waar je veiliger onderweg bent en je geen last (meer) hebt van die vervelende suikerlaag diep in het sneeuwdek.

Maar…

Check altijd je lokale lawinebericht via lawinedienst.nl. Door het weer verandert het sneeuwdek continue.

Dit artikel is powdered by de wePowder Safety Academy.