Na de VS en Canada staan we vandaag stil bij de Alpen. Maar eerst nog een korte samenvatting van datgene wat er in de VS en Canada gebeurde afgelopen winter. Noord Amerika had te maken met een lastige winter. De opbouw van het sneeuwdek was zeer complex en zelfs voor experts soms griezelig gevaarlijk. In de VS zagen we afgelopen winter niet minder dan 35 doden als gevolg van lawines. En of het nu aan de complexiteit van de sneeuw ligt of niet, feit is dat sinds 1990 het aantal doden in de VS als gevolg van lawines een stijgende lijn vertoont. Een treurige balans. We stonden ook stil bij Canada. Daar vielen afgelopen winter 16 doden als gevolg van lawines. Toch drie slachtoffers meer dan het langjaarlijkse gemiddelde, waarbij het opvallend is dat het langjaarlijkse gemiddelde redelijk stabiel blijft.
Ik vroeg jullie naar aanleiding daarvan of jullie een verklaring hebben voor het feit dat het aantal dodelijke slachtoffers als gevolg van lawines in de VS stijgt, terwijl deze in Canada redelijk stabiel blijft. Daarop volgden interessante gedachten, opmerkingen en speculaties van jullie waar ik de komende maanden mee verder kan. Een reactie wil ik hier al melden.
Waingro, die sinds 2008 in Noorwegen woont en regelmatig vanuit zijn perspectief bijdragen levert op wePowder wees me op het feit dat ook in Noorwegen het aantal dodelijke slachtoffers aan het stijgen is. Vanwege de taal is Noorwegen toch een beetje een black box voor me, toch had ik via de wandelgangen al gehoord over de toename in Noorwegen. Nu dus bevestigd in een officieel statement. Dank @Waingro. Naast de VS dus ook een stijgende trend in Noorwegen. En hoe zit het in de Alpen? Hoewel nog niet alle data geverifieerd is en er dus wat fouten ingeslopen kunnen zijn, is onderstaande analyse al voor zo’n 90% correct en kunnen er de eerste conclusies aan verbonden worden en vragen over worden gesteld.
76 doden door lawines in de tijd afgezet
Tijdens winter '13-'14 vielen er 76 doden als gevolg van lawines. Maar is dat nu veel of weinig? In winter '12-'13 vielen er maar liefst 107 doden, terwijl we in winter '11-'12 59 slachtoffers te betreuren hadden. Volgens overlevering vallen er jaarlijks zo’n 100 slachtoffers als gevolg van lawines. Maar een solide database hierover ontbreekt. Daarom zijn we vanuit de Safety Academy een project opgestart om zoveel als mogelijk bestaande data bij elkaar te schrapen en deze in een database te stoppen, waaruit we voor dit artikel al kunnen putten. Goed, gemiddeld 100 slachtoffers dus. Dan zit winter '13-'14 onder het bij overlevering langjaarlijkse gemiddelde en dat terwijl het freeriden en tourskiën toeneemt. Een reden voor voorzichtig optimisme? Zou het zo zijn dat we beter voorbereid de backcountry in gaan? Is het zo dat Amerikanen en Noren slechter voorbereid de backcountry in gaan? Ik weet het niet, maar ik hoor graag jullie opinie. Het liefst onderbouwd met gegevens.
Flinke daling in Frankrijk en Oostenrijk
Zagen we in winter '12-'13 nog 34 slachtoffers in Frankrijk, afgelopen winter waren dat er 20. Een daling van maar liefst 42%. En ook in Oostenrijk was de daling van 40% spectaculair. Het is nog te vroeg om conclusies te trekken, maar het is zeker opvallend. Iets wat we als we de data compleet hebben nog verder zullen onderzoeken.
Duiken we verder de statistieken in, dan valt er nog een aantal zaken op. Maar voor dat we dat doen een korte introductie. Lawineslachtoffers bestaan grosso modo uit de volgende groepen. De zogenaamde tourskiërs, de freeriders (variantenfahrer in het bereik van de skigebieden), alpinisten en overig. Tourskiërs lopen volgens de statistieken het meeste risico en sinds winter 2006 is het dan ook gebruikelijk dat het aantal tourskiërs dat in een lawine komt groter is dan het aantal freeriders. Winter '12-'13 was er een trendbreuk waarneembaar en was het aantal overleden freeriders in Frankrijk hoger dan het aantal tourskiers. Afgelopen winter heeft deze trend zich voortgezet. Tegenover 7 tourskiërs stonden 10 freeriders die het leven lieten. De komende maanden duiken we nog dieper in de cijfers, maar het is een opvallende trendbreuk.
Daarnaast hebben we gekeken naar het aantal slachtoffers per zogenaamde weerregio. De tabel hieronder is nogal speculatief omdat ze niets zegt over de dichtheid van het aantal skigebieden, het aantal bezoekers en het aantal dagen dat men off-piste was. Toch gaan we met die indeling aan de slag om te kijken of er relaties zijn tussen weerpatronen en de ligging van een skigebied (de regio dus).
Achtereenvolgens gaat het om de volgende regio’s
1 = Nooralpen Oost (zeg Steiermark en het Slazburgerland)
2 = Noordalpen Cetraal (Tirol, Voralberg en het oosten van Zwitserland)
3 = Noordalpen West (Zwitserland muv de Engadin, Wallis en Tessin)
4 = Westalpen Noord (Haute - Savoie en Wallis)
5 = Westalpen Centraal (Isere en Savoie)
6 = Westalpen Zuid (zeg de Franse Alpes du Sud)
7 = Zuidalpen west (zo ongeveer de zuidelijke en westelijk Piemonte)
8 = Zuidalpen centraal (zeg de noordelijke Piemonte, Tessin en Engadin)
9 = Zuidalpen oost (zeg de Dolomieten, Karinthie en Ost-Tirol)
Het is nog te vroeg voor conclusies of trends, maar het is een interessante tabel. De piek in regio 4 (Haute - Savoie en Wallis) is overigens voor een belangrijk deel het gevolg van het zeer instabiele sneeuwdek aan het begin van het seizoen. Iets wat voor ons reden was om op 19 december al te waarschuwen voor een zeer instabiel sneeuwdek. Een waarschuwing die helaas niet iedereen bereikte. Tot midden januari vielen er vele slachtoffers als gevolg van dit gevaarlijke sneeuwdek. Een fenomeen dat te danken was aan de vroege sneeuwval van oktober en de lange droge periode erna. Wat dat betreft is de oktober van nu letterlijk een stuk milder.
Laatste opvallende punt is het feit dat winter '13-'14 de meeste dodelijke ongelukken plaats vonden op een zondag. Ook nu nog geen conclusies, maar wel opvallend. De komende weken duiken we verder de cijfers in en zal er meer volgen.
Niet meer freeriden dus?
Laat ik beginnen met een dooddoener. Als je bang bent voor de dood kun je het beste stoppen met leven, want uiteindelijk gaan we allemaal dood. Wat cliché klinkt, maar een waarschuwing is naar de mensen achter de geraniums. Het leven zit vol met risico’s, waarbij je je badkamer maar het beste kunt vermijden. Wat niet wil zeggen dat je dan maar zonder enige kennis overal moet afduiken. Met een beetje kennis (en daar naar handelen) kun je al heel veel risico’s elimineren. Dat geldt bij de aankoop van je huis en de financiering daarvan, je eerste uitstapje in de zee (kunnen zwemmen blijkt dan reuze nuttig) of je eerste ritje in een auto. En dat geldt ook voor de off-piste.
Het Utah Avalanche Center nam de proef op de som en ging aan het rekenen op basis van lawine ongelukken en de data die daarover bekend was. De uitkomst was een eye-opener. Kennis is namelijk daadwerkelijk de sleutel tot poeder (en het kunnen na vertellen). Want wat blijkt, volg je de filter methode van Werner Munter en kies je daadwerkelijk voor de veilige hellingen, dan is off-piste skiën en snowboarden een relatief veilige sport en is het risico vergelijkbaar met één uur autorijden per dag.
Maar kies je ervoor om zonder kennis bij lawinegevaar 3 het terrein in te stappen, dan is de off-piste net zo gevaarlijk als base-jumpen. Doe je dat bij lawinegevaar 4 en weet je niet wat je doet, dan is het net zo gevaarlijk als een poging doen de Himalaya te beklimmen. Knowledge is powder kortom.
Recreating in avalanche terrain is surprisingly safe as long as it’s done using all the risk reduction measures taught in avalanche classes. It’s about the same risk as driving one hour to the trailhead. But randomly center punching 10 avalanche paths per day without any risk reduction measures at Consderable or High Danger can be one of the most dangerous sports in the world.
Maar helpt onderwijzen en voorlichten wel?
Een goede vraag. Want als het risico enorm verkleind kan worden, waar gaat het dan mis? Leiden we mensen verkeerd op en nemen ze ondanks de juiste kennis (on)bewust de verkeerde beslissingen? Of bereiken we teveel mensen niet en nemen ze door onkunde de verkeerde beslissing? Is het kortom een didactisch probleem of een marketing probleem? Doen we bijvoorbeeld bij de wePowder Safety Academy, het Snow Safety Center en de lawinecursussen van de NKBV wel de juiste dingen? En wat zou er beter kunnen?
Reacties
Je eindigt met dezelfde vragen de we op mijn werk (proceschemie) stellen mbt. bewustheid en bekwaamheid.
Het is altijd een combinatie van beiden. Je zult hier een matrix van moeten maken en elk kwadrant heeft zijn eigen aandacht / aanpak nodig.
Interessant punt mbt. de bewustheid/bekwaamheidsmatrix.
Was er niet ook een (Noord-Amerikaanse) statistiek die zei dat hoger opgeleide mensen (in lawinetheorie) relatief vaker verongelukken? En is deze statistiek gecorrigeerd voor exposure (er zijn misschien wel meer ‘opgeleiden’ dan ‘niet-opgeleiden’ onderweg)?
Mbt tot je laatste vraag hier mijn persoonlijke reflectie na vorig seizoen. Ik heb dit idee al een tijdje in m’n kop maar weet nog niet precies hoe ik het een concretere oplossing kan geven.
Het 100% toepassen van Munter of een ander rigide beslismodel is lastig als je steiler / complexer terrein wilt skien; bovendien worden belangrijke aspecten van micro-terrein niet in deze methode gevangen. Om maar te zwijgen over de betekenis van het begrip ‘noordhelling’ hier in het Hoge Noorden. Vaak was ik vorig seizoen dus aan het ‘puzzelen’ met gezond verstand, Munter, alptruth, sneeuwdek- en meteo waarnemingen (+ aannames), gefahrenmuster en stoke. Die puzzelstukjes sluiten bijna nooit naadloos aan, het is de kunst om er toch een redelijk consistent totaalplaatje van te maken (zonder verraderlijke ‘wakken’). Die kunst leer je volgens mij het best in de praktijk, en dan het liefst in samenspraak met experts / mentors / ervaren rotten / etc.
Ik ben er vorig seizoen met één close call / leermoment vanaf gekomen (die eigenlijk niet zo heel close was: niet meegesleurd en een te ondiepe kegel voor begraving). Maar wellicht waren er nog veel meer close calls die ik niet heb opgemerkt. Bovendien was er deze zomer een wake-up call waardoor ik het spelletje heb moeten herwaarderen: zoals Arne Naess zei, the mountains are not worth a single finger. Buiten spelen blijft leuk, maar mijn risico-acceptatie (of risicobewustzijn?) is flink naar beneden bijgesteld. Lekker rustig wel.
Wat moeten we hiermee? Ikzelf: Vaker en explicieter met deze puzzels omgaan (misschien een keertje tijdens een trip met gids). Vanuit de safety academy: Misschien met een online platform om dit soort puzzels (van elkaar) te bediscussieren?
Zou bij ieder ongeval het risiconiveau (middels methode van Munter) wel willen weten. Hoeveel procent van de ongevallen zit op het niveau van dat ene uurtje autorijden (restrisico?) en hoeveel procent op een poging de Himalaya te beklimmen.
Hoeveel procent weet heel bewust dat ze een verhoogd risico nemen?
Ik heb ook even de franse statistieken van Anena bekeken. Het volgende voor Frankrijk:
langjarig gemiddelde: 30 dodelijke slachtoffers/jaar
gemiddelde 2006-2011:
7 hors piste/freeride
11 toerski
2013/2014, totaal 21 (7 tm 15 januari) waarvan:
10 hors piste/freeride
7 toerski
2012/2013, totaal 36 (8 tm 15 januari)
16 hors piste/freeride
8 toerski
2011/2012, totaal 13 (0 tm 15 januari)
4 hors piste/freeride
8 toerski
Wat opvalt over de laatste 2 jaren:
-onder de freeriders meer slachtoffers dan onder toerskiers (zoals in het artikel is vermeld)
-freeride zit laatste 2 jaren boven het gemiddelde van afgelopen 10 jaar, toerskien eronder. Ten opzichte van 2012/2013 laat 2013/2014 weliswaar een daling zien, maar ten opzichte van de langjarige cijfers helaas een stijging.
-tm 15 januari is het aantal slachtoffers (verbazingwekkend!?) voor 12/13 EN 13/14 vergelijkbaar. Eind december en begin januari was het slechte sneeuwdek ook zeker in frankrijk het gesprek van de dag. Trending topic in de media. Misschien toch nog effect gehad? Hoewel, 12/13 was een voorseizoen met extreem veel sneeuw, weliswaar stabieler sneeuwdek maar ongetwijfeld veel, veel meer runs…
enkele links:
http://www.anena.org/6611-bilan-provisoire-des-accidents-d-avalanche-2013-2014.htm
http://www.anena.org/include/viewFile.php?idtf=23174&path=05%2FWEB_CHEMIN_23174_1365153582.pdf
Waar gaat het mis is een interessante. De methodiek en kennis is er om veel te voorkomen, maar het blijft toch heel moeilijk om constant met die regels bezig te zijn. Hoeveel mensen rijden echt met 3x3 op ieder moment? Dat zou ik echt wel eens willen weten, maar dan eerlijk zijn.
Ik heb wel eens een onderzoek onder tourskiers gelezen waaruit bleek dat dat in de praktijk toepassen heel erg tegenviel. Niet omdat men de kennis niet had, maar omdat er eerder vertrouwd werd op het onderbuik gevoel. In veel gevallen zelfs helemaal. De pro’s deden dit, maar ook relatieve beginners. Verschil was dat de pro’s ondanks het gebrek aan methodiek toch op ervaring nog heel wat goed deden.
Vreemd eigenlijk, want tijdens het autorijden is het helemaal geen probleem om altijd die regels steeds mee te nemen. Maar op de berg is het opeens veel moeilijker.
Misschien is het ook interessant om te weten wie van de slachtoffers een lawine airbag droeg of avalung?
Zijn daar gegevens over te vinden?
Want misschien is het zo dat de daling van ten opzichte van vorig jaar wel te wijten is aan het feit dat meer en meer mensen tegenwoordig een Airbagrugzak draagt.
@@Mars, goed punt. Eens kijken hoe ver we komen.
@@JaapvR, goed idee van zo’n puzzeldatabase. Zo’n Noord-Amerikaanse statistiek is mij niet bekend.
@The_O risiconiveau gaan we meenemen in verdere uitwerking
@@Bros, thanks. Alle Anena data zitten inmiddels in de database.
@@ieism, interessant… waarom in de auto wel en in de poeder niet
@@Poederzoeker '12-'13 winter en '13-'14 winter tenminste 2 doden met ABS. Maar we weten niet van de complete Alpen of en hoeveel mensen er gered zijn door een ABS. Is lastige statistiek op dat punt. De producenten blijken op het gebied van statistieken (en met name het gebruik daarvan richting consumenten) geen positief track-record.
@@poederzoeker De rapporten op ngi.no zijn erg gedetailleerd. hier 3 gevallen (geen tijd om ze allemaal door te spitten, maar mss dat google translate een uitkomst biedt)
Neem dit voorbeeld:
http://www.ngi.no/upload/Snøskred/Ulykker/ulykker_2014_14april_Sunndal.pdf
Hieruit blijkt dat er van de 4 doden in dit specifieke geval 3 een airbag bij zich hadden.
Geen van de 3 had op tijd zijn rugzak kunnen activeren. Bij 2 van hen zat de rugzak zelfs niet meer om hun rug. (Waarschijnlijk niet de “beenlus” tussen hun benen gedaan en over hun rug weggerukt) Een van die personen had ook nog eens zijn pieper in zijn rugzak gedaan! Het frappante is dat de 4 als zeer ervaren werden beschouwd en erg bekend waren in het terrein. Wellicht dat hier de ervaring/autopilot syndroom voor een verkeerde inschatting heeft gezorgd. De groep bestond namelijk uit 6 mannen en 2 mannen besloten om te keren nadat zij vonden dat het zicht te slecht was en dat de omstandigheden te gevaarlijk waren.
Hieronder een ander geval: (Het rapport is in het engels, dus ik ga hem niet helemaal vertalen)
http://www.ngi.no/upload/Snøskred/Ulykker/Fatal accident_2012_19March_Sorbmegaisa.pdf
Hierin staat de volgende opvallende tekst.
“This was the second fatal accident in Norway this winter where a person with deployed airbag (avalanche pack) is deeply buried.”
De franse gids is meer dan 6m diep begraven terwijl hij zijn airbag opgeblazen had!
De andere slachtoffers die geen airbag omhadden waren “slechts” 3-3,5m diep begraven. Ironisch genoeg was de enige overlevende iemand die geen pieper signaal uitzond en het geluk had dat zijn hoofd net boven de sneeuw uitstak. (niet duidelijk of hij er nou wel een pieper omhad en die niet functioneerde/uitstond)
wat @@ieism zegt over de het niet naleven van de regels blijkt dan wel weer uit dit rapport:
http://www.ngi.no/upload/Snøskred/Ulykkesrapporter/ulykker_2012_18februar_middagstind.pdf
(@@poederzoeker hier nog een airbag slachtoffer)
De 2 skiërs die in dit geval zijn omgekomen, hadden wellicht gered kunnen worden. Ze waren met z’n vieren onderweg en hadden allemaal lawine piepers om. De 2 mannen die niet door de lawine getroffen waren hadden met hun piepers 1 slachtoffer relatief snel gevonden. Maar uitgerekend de twee overlevende hadden geen schop en sonde mee. De twee mannen die begraven waren hadden dat helaas wel. Het bleek onmogelijk om het slachtoffer op tijd uit te graven. (2.5m diep is zelf met het juiste materiaal een hels karwei)
Het andere slachtoffer had wel een airbag om en het topje van de ballon zat ongeveer 0,5m onder de sneeuw begraven. Het lichaam zelf, lag 1m onder de sneeuw en had dus met de juiste techniek/materiaal mogelijk gered kunnen worden. Hier hield het echter niet op. De batterij van dit slachtoffer was onder de 43% en door mogelijk interferentie met andere elektronische apparaten (lees gsm) zond zijn pieper een zwak signaal uit. Had hij een cursus gevolgd, dan had hij geleerd om zijn batterij op tijd te wisselen en zijn gsm niet in de buurt van zijn pieper op te bergen/dragen. Volgens het rapport hadden ze GEEN lawine cursus gevolgd NOCH een kameraad check gedaan voorafgaande aan de tocht. (Ofwel gecontroleerd of pieper werkte en of iedereen zijn 3-eenheid compleet had)
Ter aanvulling.
wat ook nog opvallend is dat deze 3 gevallen, 3 van de 4 categorieën bevatten van soorten groepen die in een ongeluk terrecht komen
(module 1 hoofdstuk 6 paragraaf 3)
- In het eerste geval zijn alle slachtoffers de zogenaamde “Beginnende freeriders”. Ze hebben blind vertrouwen in hun gids ofwel het "Het expert halo " en gaan toch hellingen afdalen die niet genomen hadden mogen worden. Uit het rapport:\
- They picked a terrain that was steeper than 35 degrees with local convex parts steeper than 40 degrees. This terrain is too steep at avalanche danger 3-considerable. \
- The terrain can be described as a terrain trap because of large vertical drop, rocky parts and narrow valley channeling the snow resulting in deep burials. A terrain trap is defined as terrain where the consequence of an avalanche often is very severe. \
- All the 6 victims were exposed on the slope at the same time and therefore the consequence of the avalanche was enormous. If only one person at the time was exposed to the dangerous avalanche terrain, only one person would have been caught.
- Het tweede geval zijn de zogenaamde gevorderde freeriders.
Ze waren bekend met het terrein maar toch ging het fout omdat ze de risico’s onderschatten.
-Het laatste geval waren de “Bewuste toerist” met een vleugje “Ik-heb-geen-idee’ toerist”
Ze waren zich wel bewust van de gevaren omdat ze piepers en lawine rugzakken bij hadden maar hadden geen kennis van zaken.
@@waingro Ik snap zeker dat een ABS geen garantie van overleven is en dat er ook veel mensen zijn die het niet hebben overleefd ook al hadden ze de juiste uitrusting bij zich.
Wat ik meer bedoelde is of over het geheel gezien het aantal doden door lawines is afgenomen door middel van het grotere gebruik van ABS.
Het aantal doden t.o.v. vorig jaar is afgenomen, dat is een feit. Nu de vraag of dit toeval is, of dat daar een causaal verband tussen te vinden is met de verkoop van ABS rugzakken. Dan zou het toch wel een zeer positieve ontwikkeling zijn dat freeriders meer en meer gebruik maken van airbag rugzakken.
Geval 1 en 2 staan verkeerd om in mijn aanvulling. Geval 1 moet zijn de “gevorderde freerider” en geval 2 de “Beginnende freerider”.
@@poederzoeker Ja dat is inderdaad de cruciale vraag die bij een andere post ook al naar voren kwam. Daarvoor moet zou je eigenlijk gedetailleerde verkoop data moeten hebben van freeride/veiligheidsmateriaal om te kunnen concluderen of er sprake is van een steiging of juist niet. (Want als er 2x zoveel mensen gaan freeriden en er ook 2x zoveel slachtoffers vallen dan is er relatief gezien geen verschil) Hopelijk krijgen we hier nog een keer zicht op.
Anderzijds lijkt het mij moeilijk te zeggen of de dragers van een airbag die een lawine overleefd hebben, deze lawine niet overleefd zouden hebben in het geval dat ze geen airbag droegen.
Anderzijds lijkt het mij moeilijk te zeggen of de dragers van een airbag die een lawine overleefd hebben, deze lawine niet overleefd zouden hebben in het geval dat ze geen airbag droegen.
Nee, dat soort ‘jumping to conclusions’ kun je beter aan een bekende skiester overlaten.
Maar als je genoeg data verzamelt, zou er toch uit de statistieken wel een causaal verband te halen moeten zijn, lijkt me. De vraag is: wat is genoeg?
@@Poederzoeker
Nu de vraag of dit toeval is, of dat daar een causaal verband tussen te vinden is met de verkoop van ABS rugzakken.
Je vermoedt een correlatie tussen:\
- daling aantal lawineslachtoffers (ten opzichte van winter '12-'13(\
- grotere gebruik van ABS (ten opzichte van winter '12-'13)
Ofwel je gaat uit van een lineair verband tussen 1 en 2 in winter '13-'14
Die correlatie is met enige mitsen en maren wel aan te tonen, maar een correlatie wil nog niet zeggen dat er een causaal verband is (als in oorzaak-gevolg). Daarvoor zijn er nog meer correlaties aan te wijzen.
-
minder sneeuwval in noordalpen van Frankrijk\
-
daling aantal lawineslachtoffers
-
minder sneeuwval in Oostenrijk\
-
daling aantal lawineslachtoffers
-
minder bezoekers in noordalpen van Frankrijk\
-
daling aantal lawineslachtoffers
Het is verdomd moeilijk om de causaliteit aan te tonen, simpelweg omdat de data niet voorhanden zijn. Een belangrijke omissie is dat we geen compleet beeld hebben van alle lawines waarbij personen betrokken waren die het wel overleefd hebben. Als je deze zou hebben en je zou mogen constateren dat het aantal personen dat een lawine overleefd als gevolg van een airbag toeneemt, dan hebben we mogelijk iets te pakken.
Het lastige punt van deze statistieken rond lawines vind ik zelf de uiterst grote diversiteit in de ongelukken. Dat maakt dat je niet zo gemakkelijk een simpel antwoord kunt vinden op de vraag hoe je het risico voor jezelf of voor anderen kunt beperken met deze kennis. Dat verschilt per situatie en daar heb ik dan zelf, als bergsporter, heel weinig aan. Laat ik een parallel trekken.
Om een auto te mogen rijden dien je te beschikken over een rijbewijs. Iedereen heeft dus geleerd hoe je je in het verkeer moet gedragen. Toch gebeuren er ongelukken. Mensen letten niet op. Materiaal begeeft het. De omstandigheden zijn slecht. Kijk naar programma’s als “Blik op de Weg” en je weet hoe ongelukken in een klein of groot hoekje kunnen zitten.
In vergelijking met lawinekunde zijn een aantal zaken in het verkeer behoorlijk wat eenvoudiger. Zo hoef je doorgaans niet te bedenken of je door het wegdek gaat zakken. Je kunt er meestal ook wel van uitgaan dat je op iedere weg die op de kaart staat kunt rijden, een enkele uitzondering daargelaten. En zelfs bij hondenweer lijkt het nog mogelijk om 130 km/u te rijden zonder directe gevolgen. Het gaat doorgaans fout bij onverwachte omstandigheden, zoals plotselinge mist, gladheid, filevorming of rare acties van andere verkeersdeelnemers. Dat doet vermoeden dat de factor MENS ook hier de grootste bedreiging is voor de verkeersveiligheid. Dit vermoeden wordt bevestigd als je ziet dat er bij “black spots” doorgaans oplossingen worden gekozen die automatisch, want in het onbewuste, het gedrag van de automobilist beïnvloeden.
Zelf kan ik mijn veiligheid op de weg daarom al flink vergroten door me aan de regels te houden en me te beseffen dat niet iedereen even berekenbaar onderweg gaat en ik zelf ook niet onfeilbaar ben.
Hoe zou het zijn als er niet echt een duidelijke weg is en F1 auto’s, Canta’s, trapauto’s, rallyauto’s, personenauto’s, vrachtwagens, monstertrucks en trekkers door elkaar zouden rijden? Dat lijkt het geval in de witte wereld, waar ik een groot verschil zie tussen de bergsporters.
De complexiteit rond lawines neemt toe omdat de bergsporter, in tegenstelling tot de automobilist, slechts een grove schatting kan maken van zijn “wegdek”. Voor iedere bergsporter ziet het “wegdek” er daarom anders uit, afhankelijk van ervaringen en kennis. En zelfs de meest ervaren bergsporter komt niet verder dan een waarschijnlijkheid als het gaat om wat er zich onder de sneeuw bevindt. En daar komt dan de factor MENS nog bij. Veel te veel factoren om fouten mee te maken.
Werner Munter heeft dit in zijn methode juist benadrukt, dat er zo veel is dat je niet weet, zelfs niet kunt weten. Zijn idee was juist om het aantal slachtoffers te halveren, aangezien hij snapte dat je ze niet kunt voorkomen bij bergsport. Daarvoor heeft hij in kaart gebracht waar en wanneer het “wegdek” het vaakst onbetrouwbaar is, zodat je op gepaste tijden bepaalde “wegen” kunt vermijden. En ondanks deze inventarisatie en de daaruit volgende methode zal een aantal mensen dodelijk verongelukken.
Het wrange is dat je in deze methode de situatie kunt hebben dat iemand op een statistisch “veilig” stuk kan verongelukken, terwijl iemand op een “onveilig” deel van een helling zonder problemen zijn gang is gegaan, maar dat kan in het verkeer ook voorkomen.
De enige manier om hier beter mee om te kunnen gaan is om ALLE informatie over lawines in die 3x3 matrix te stoppen en die statistiek te gebruiken om de reductiemethode verder te verbeteren. Dat zal in de wetenschappelijke instituten zeker gebeuren, maar niet in het veld. Daar heeft iedere bergsporter zijn eigen manier van analyseren en - hopelijk - rapporteren. Dan is een voor iedereen bereikbaar en begrijpelijk schema nodig waardoor subjectieve zaken zoveel mogelijk worden uitgefilterd. Misschien een App om meldingen te doen?
Samenvattend:
Als we de risicoanalyse willen verbeteren lijkt het mij het beste om ieder incident afzonderlijk langs een duidelijke meetlat te leggen. De grote cijfers zeggen mij helemaal niets waar ik in het veld wat aan ga hebben. Tenzij die dezelfde essentiële basisgegevens over de ongelukken bevatten die ik ook in het veld gebruik om mijn beslissingen te nemen. De 3x3 matrix lijkt de meest geschikte vorm, mits gekoppeld aan een invulhulp, zodat ook de relatieve leek melding kan doen van lawine-incidenten. Als hieruit blijkt dat de reductiemethode aangepast moet worden zou dat via de kanalen van de SLF, SnowsafetyCenter, WePowder etc. weer naar de bergsporters gecommuniceerd kunnen worden.
En voorts ben ik van mening dat er helaas altijd slachtoffers zullen vallen…
Nog even twee linkjes die relevant / interessant zijn. Excuusje als ze hier al eerder gepost zijn:
Over de Airbag-statistieken en de invloed op overleving in een lawine:
http://utahavalanchecenter.org/blog-avalanche-airbag-effectiveness-something-closer-truth\
korte conclusie: In sommige gevallen helpt een airbag, maar dodelijk terrein blijft dodelijk terrein.
en:
Een initiatief om het hierboven geconstateerde ‘data-gap’ te verkleinen. Iedere rijder wordt gevraagd zijn tracks te recorden (iPhone appje of GPS), en een korte vragenlijst over zijn beslisstrategie van die dag in te vullen. Zo komt er eindelijk ook data beschikbaar van de keren dat het goed ging, ter vergelijking met de ruim beschikbare accident-reports. Meehelpen dus!
http://www.montana.edu/wwwes/facilities/tracks.htm?origin=snowscience
@@KRovers goede punten. De database leert ons nu dat een groot deel van de ongelukken plaatsvonden op hellingen die te steil waren voor het die dag geldende risico. Grote vraag is waarom ze toch steiler gingen? Onvoldoende kennis?
Daarnaast komen we ook gevallen tegen die alleen op stap waren, geen Lawinepieper bij zich hadden etc…
@@KRovers @@JaapvR Over zo’n meldingsapp/site gaan we verder nadenken. Grote vraag is… ‘waarom zou iemand deze invullen?’ en ‘hoe bereiken we iedereen?’
Zijn er nog lokale uitschieters in bepaalde wintersportplaatsen? Zoals wellicht bekend, ik heb (mede op eigen ervaring) mijn vooroordelen over de (on)veiligheidscultuur in Val d’Isere/Tignes, een locatie die mijn inziens al relatief veel lawineslachtoffers heeft gehad.
@@KRovers: goed verhaal
Hier zit wel iets in: http://backcountrymagazine.com/stories/goal-zero-avalanche-industry-looks-change/
“Een statisticus waadde vol vertrouwen door een rivier die gemiddeld één meter diep was. Hij verdronk.” G. Bomans