PA#2 of heel veel regen?

Dat is de vraag waar veel mensen al ruim een week mee rond lopen. Op Morris’ kladblok zijn er verschillende scenario’s geopperd en een aantal mensen staan al in de startblokken. Nu het scenario zich verder ontvouwt worden er langzaam meer details duidelijk.

Alle verwachtingen worden veroorzaakt door lagedrukgebied Pia dat op dit moment in de buurt van Ijsland ligt. De komende dagen zal Pia richting Engeland bewegen om vanaf dinsdag via de Noordzee weg te trekken richting het noorden. Dat zal voor goede surf in de Noordzee zorgen, maar dat zegt nog niets over de sneeuwverwachting. De Jetstream beweegt met Pia mee, of beter gezegd, Pia beweegt met de Jetstream mee. En die Jetstream maakt een veel grotere boog. De Jetstream trekt vanaf maandag duidelijk van zuid naar oost. In eerste instantie nog ten westen van de Alpen, maar deze stroming beweegt langzaam naar het oosten.

Vanaf maandag zal deze zelfde Jetstream fronten richting de Alpen duwen. Eerst in het (zuid)westen en langzaam steeds verder naar het oosten. Op het plaatje hierboven zien we duidelijk dat er lucht uit Afrika meegezogen wordt en die kan niet anders dan warm zijn. Dat heeft als grote voordeel dat warme lucht veel meer vocht kan bevatten. Iets wat zorgt voor wilde verwachtingen, zoals 3-5m sneeuw op de Passo dei Salati. Echter diezelfde warme lucht kan er voor zorgen dat onze poedersneeuw valt als zware slush, of erger regen. De temperatuur zal dus bepalen of dit poederalert #2 wordt, of een hele natte domper.

Vanaf maandag zullen deze fronten langzaam tegen het zuiden van de westalpen aangedrukt worden, om door te trekken naar de westalpen centraal. Dit zal vanaf maandag voor regen zorgen in Nice, waarna de neerslag doortrekt naar het noorden. In de nacht van maandag op dinsdag intensiveert de neerslag in de westalpen zuid en trekt deze ook door naar het oosten. Het eerste Genualaag van het seizoen ontstaat. De fronten worden vanuit de Golf van Genua de Po-vlakte in geduwd, waar ze nauwelijks weerstand tegen komen. De eerste weerstand die ze tegen komen zijn de alpentoppen van de zuidalpen west en centraal. Daar zal de neerslag in de nacht van maandag op dinsdag beginnen en snel intensiveren. Dit zijn ook de gebieden waar de meeste neerslag verwacht wordt. Vanaf de nacht van dinsdag op woensdag zullen de fronten dan ook in het oosten aan komen. De hoeveelheid sneeuw hangt sterk af van de eerder genoemde temperatuur, maar duidelijk is dat er genoeg vocht in de lucht zal zitten voor 100 tot 150 cm sneeuw. Waarschijnlijk lokaal zelfs 200cm of meer.

De hamvraag: wat doet de temperatuur?

Zoals eerder gezegd, alles valt of staat met de temperatuur. En juist die is moeilijk in te schatten. Gelukkig tekenen de contouren zich langzaam af, en is er een goede indicatie voor de mensen die in de startblokken staan. Het ensemble hieronder is voor de Monte Rosa in de zuidalpen centraal en de rest van de zuidalpen wijken daar niet veel vanaf. De temperatuur loopt op vanaf het moment dat de neerslag valt, veroorzaakt door de warme, zuidelijke lucht. Op 1400m zo’n 6 graden tijdens het zwaartepunt van de neerslag en daarna tussen de 5 en 7 graden. Andere berekeningen bevestigen dit beeld en geven een 0-graden grens tussen de 2000 en 2500 meter. Op basis van deze gegevens is het realistisch lichte sneeuw te verwachten boven de 2500 meter.

Is er dan helemaal geen goed nieuws? Jawel. Deze sneeuw zal goed zijn voor de gletsjers en het hooggebergte en in de hogere (noordelijke) exposities de eerste basis voor de winter vormen. Daarnaast is er het fenomeen orografische afkoeling. Vochtige lucht die moet stijgen heeft daar energie voor nodig, koelt daardoor af en kan daardoor minder vocht bevatten. Daardoor ontstaat neerslag en hoe heftiger die neerslag, hoe groter de kans op een lagere temperatuur dan de modellen voorspellen. Dit effect is moeilijk in te schatten en vaak lokaal. Het is dus zeker realistisch dat de hierboven genoemde 0-graden grens lokaal fors lager uitpakt. Denk aan ergens tussen de 1500 en 2000m. Dan wordt het interessanter.

De concrete verwachting

De overgang van het najaar naar de winter is vaak onstuimig en grillig. Weerbeelden volgen minder een vast patroon. Het is daarom nu nog te vroeg om met hele precieze verwachtingen te komen, maar het is wel mogelijk om je een inschatting te geven of het de moeite is. Met name die o zo belangrijke extra afkoeling is nu nog niet precies in te schatten.

Westalpen Centraal

Hier valt neerslag en blijft het koeler dan in de zuidalpen. Echter zal de neerslag beperkt blijven, als het mee zit ergens tussen de 20 en 30 cm. Niet interessant genoeg om voor in de auto te stappen. Maar stel dat je toch in Tignes bent, dan zou je dinsdag en woensdag zomaar eens 20 a 30 cm op de gletsjerpistes tegen kunnen komen. Het spreekt voor zich dat dat verre van voldoende is voor plezier naast de pistes in deze tijd van het jaar.

De Westalpen Zuid, de Zuidalpen West en Centraal

Dit is waar het merendeel van de neerslag gaat vallen. 100-150cm, lokaal 200cm of meer. Met een 0-gradengrens van 2000-2500 m verre van ideaal. Het zijn de staugebieden van de Mont Viso, Mont Blanc en de Monte Rosa waar de meeste sneeuw gaat vallen. Juist in deze gebieden is de kans op extra afkoeling het grootst. En dat is dus 2x positief in een verder moeilijk scenario. De komende dagen zullen de details over de temperatuur duidelijker worden. Helaas zijn lokale meetstationen de beste bron. Tot die tijd zou je 2 opties kunnen overwegen:

• Lift assisted poeder boven de 2500m in de echte staugebieden. Vanaf donderdag wordt het zicht beter en is de sneeuwlaag dik genoeg om de grootste sharks te vermijden. Als het meezit ook vanaf donderdag de eerste opklaringen voor wat zicht boven de boomgrens. Hierbij denk ik voornamelijk aan Zermatt en Saas Fee.

• Grashellingen (of egale hellingen) tussen de 1500 en 2500m in de echte staugebieden, als de extra afkoeling er daadwerkelijk komt. Lokale kennis over de ondergrond is vereist en de grote hoeveelheden sneeuw die je vind zal regelmatig zwaar en vochtig zijn. Dinsdag valt beter in te schatten wat je qua temperatuur kunt verwachten, maar dat zal lokaal sterk verschillen. Met wat geluk is het sneeuwdek vanaf dinsdagmiddag dik genoeg voor de eerste tocht. Dit is m.i. vooral een optie voor de locals.

De Zuidalpen Oost

Ook hier wordt intensieve neerslag verwacht, maar minder dan in de rest van de zuidalpen. Ook in St Moritz wordt duidelijk minder verwacht. Er is dus weinig reden hier naartoe te gaan.

Mag het dan een poederalert heten?

Mwah, wellicht voor sommige locals, maar om vanuit Nederland in de auto te stappen zijn er (nog) teveel onzekerheden. Voor zover ik weet zijn Zermatt en Saas Fee de enige concrete opties die nu al open zijn. En die staan allebei helaas niet bekend om de grote hoeveelheid toegankelijk terrein boven de 2500 meter. Ik zou mijn euro’s in de zak houden en wat extra bier drinken op het FFF. Qua mij betreft nog geen PA#2.