Ben jij een ervaren freerider?

Fanatieke freeriders en toerskiërs zien hun ervaring als het grootste bezit. Want veel ervaring zorgt voor een enorm repertoire. Maar wat is ervaring? Moeten we ons niet eerst eens afvragen of ervaring wel ervaring is. Iemand die al tien jaar off-piste rijdt maar in het terrein een beslissing aan een ander overlaat, blijft relatief onervaren.

Evalueren

Elke belevenis zouden we, om goed met je ervaring om te gaan, voor ons zelf moeten evalueren. Om kritisch naar je zelf te kijken kom je wellicht tot de ingeving dat die fantastische afdaling door de poedersneeuw toch niet zo optimaal was en absoluut aan de grens lag. In de loop van de tijd herken je beter waar je op kunt anticiperen. Of is dit veel gemakkelijker gezegd dan gedaan? Want hoe kun je nu leren van een niet herkende levensgevaarlijke helling vol poeder? Het heeft eerder een fantastische afdaling- en dus euforisch gevoel opgeleverd en juist niet 'oeps dat ging maar net goed' ervaring! Een valkuil is al snel dat de positieve belevenissen dominerend werken en dat je de negatieve belevenissen of onpopulaire situaties sneller wilt vergeten. Ik geloof dat het in de praktijk van wezenlijk belang is hoe je met je ervaring omgaat. Hoeveel ik werkelijk vertrouw op mijn ervaring hangt hier immers vanaf.

De 'pro' beslist maar hoe?

Ik probeer in de bergen mijn veiligheidsbewustzijn verder te ontwikkelen, met het risico te leven en daar op een goede manier mee om te gaan. Ik vertrouw op mijn ervaring, mijn gevoel, intuïtie maar ook op mijn kennis om een situatie die zich voordoet systematisch te analyseren. Heeft intuïtie te maken met je ervaring? Ik geloof van wel. Als je op een juiste manier met je intuïtie om weet te gaan en dat kan koppelen aan je ervaring dan helpt dat in je te nemen beslissing om een helling wel of niet af te dalen.

Beïnvloeding

Als je zelf niet voorop gaat in het terrein, of niet meedoet aan het procesdenken binnen de groep, worden je eigen zintuigen op een lager pitje gezet en ski je min of meer relaxed achter je poedermaatje aan waarvan je weet dat hij de beslissingen neemt. Daarnaast spelen de omstandigheden waar je in verkeert een enorme rol in hoeverre je intuïtie werkt of dat je wel of niet in de juiste flow verkeerd. Zonnig weer, voldoende andere freeriders in het gebied of bijvoorbeeld poederstress levert een andere ontwikkeling van je intuïtie op dan dat je die dag alleen bent, de helling geëxponeerd is of volledig in de schaduw ligt. En wat te denken hoe je buikgevoel werkt bij slecht weer! Je zelf verschuilen omdat je onzeker bent en geen grip hebt over de situatie en nu je poedermaatje laat beslissen onder de noemer 'mooi leermoment' kan je later in de problemen brengen. Bedenk voor de opbouw van je ervaring dat jij, voor jezelf in zo'n situatie, je eigen verantwoordelijkheid hoort te dragen.

Beslissing

Het komt zeker op de beslissingssituatie neer welke handvatten je in welke volgorde inzet. Hoofdcriterium is in welk tijdsbestek het beslissingsproces moet plaatsvinden. Heb je alle tijd of moet er in een fractie van een seconde beslist worden. Voorbeeld: Stel, je staat boven een korte steile helling die nog compleet onaangetast is. Je hebt hier de tijd om te analyseren en te beslissen in 'Ja of Nee' en bij een ja, wat is dan de beste strategie? Je skiet vervolgens de helling in maar draagt géén airbag. Opeens word je 'toch' door een kleine lawine, die langzaam start maar wel groter wordt, gegrepen. Nu moet je binnen een fractie van een seconde een beslissing nemen. Ski ik in volle sjass naar beneden of probeer ik naar de zijkant er nog uit te skiën. Draag je wel een airbag in een zelfde situatie, dan handel je in de zelfde seconde als volgt: 'Kijk - Pak - Trek'. Hierbij beslist uitsluitend je reflex hoe je reageert. Deze reflex kun je door steeds actuele scenario's te schetsen of door een systematische training optimaliseren. In de regel heb je meer of minder de tijd voor je beslissing. Bij een lawinesituatie kun je je verstand en intuïtie op een geniale wijze samenvoegen.

Safetystop

Bij elke helling of safetystop waar je een nieuw overzicht krijgt van de passage, zou je als volgt kunnen denken:

- Gebruik alle voor de hand liggende informatie en waar mogelijk probeer je de feiten rationeel te analyseren. Op basis van je analyse van de helling verwacht je geen lawine, 'je beslissing is een go', maar stel dat je het mis hebt zoals het voorbeeld hierboven? Hoe groot kan de sneeuwplak zijn en waar kom je uit zoals een bos, riviertje of juist een open vlakke helling? Bij twijfel uiteindelijk je intuïtie laten beslissen.

TIP: start nu met de Safety Academy en leer alles over beslissingstactieken in de bergen.

Wat doe ik als het resultaat van de analyse niet overeenstemt met het gevoel?

Ik moet deze discrepantie serieus nemen en verzoeken te verklaren. Door kritisch naar je beslissingen te kijken bouw je effectief je ervaring op. Kanttekening is de kwantiteit versus de kwaliteit van je gevoel. Het is onomstreden dat je door je gevoel of ingevingen overschaduwd kunt raken. Dat overkomt een zelfstandige freerider die weinig in de bergen komt (met het verzoek het risico tot het minimum te beperken) vaker. Hij ziet meer spreekwoordelijke beren op de weg en hierdoor kan zijn gevoel bij de eerste de beste helling overgaan in angst. Een freerider met meer ervaring kan gemakkelijker zijn gevoel met feiten beredeneren. Dat betekent dat eerst een omvangrijk repertoire voorhanden moet zijn om hier zijn onderbuik gevoel naar zijn waarde in te kunnen vullen. Als je de twijfel niet kan overstemmen dan doe je er verstandig aan om te zeggen. Nee, nu niet!

Intuïtie

Maar stel dat je bovenaan de helling omdraait omdat je een zogenaamde klomp in je maag hebt en een halve dag later tot je verbazing opmerkt dat de hele helling is afgekrast. In hoeverre is de intuïtie voor jezelf dan geloofwaardig? Als freerider heb ik een aantal keer het geluk gehad dat mijn intuïtie uitkwam zodat ik nu weet dat ik op mijn onderbuikgevoel kan varen. Ik zie dan toch echt liever dat de helling achteraf afgekrast is, dan dat ik moet constateren dat de complete helling naar beneden is gekomen (Het is helaas niet zo dat je intuïtie het altijd bij het juiste eind heeft). Bij de minder ervaren freerider kan ik aanraden zich vooral te richten op de basis die je geleerd hebt bij een lawinekunde cursus, ook al beperkt zich dat nog even tot een eenvoudig beslismodel en daar vertrouwen uit te putten.

Evalueer

Als freerider, ongeacht met veel of nog weinig ervaring, geef ik je graag de spreekwoordelijke tip: 'je kunt altijd dansen, ook al is dat af en toe niet met de bruid'. Geniet van de bergen, 'praat met de natuur' en probeer de minder- maar zeker ook aan de geslaagde beslissingen van de dag voor jezelf te evalueren. Daarmee bouw je effectiever je ervaring op en lukt het beter je intuïtie op waarde in te schatten.

TIP: start nu met de Safety Academy. De basis om veiliger off-piste te gaan

*In tueri betekent 'met de geest waarnemen'.