Oktober is vaak een cruciale week op weg naar de winter. Vaak wordt in deze maand door een samenspel van factoren de basis gelegd voor een koude, danwel milde winter. Het einde van oktober nadert en het is daarom interessant om eens te kijken wat oktober ons leert. Zoals je misschien wel weet ben ik geen voorstander van computermodellen die lange termijn uitspraken doen omdat die het vaak net zo goed doen als simpelweg gokken.
TIP: lees hier mijn artikel over de waarde van lange termijn winter voorspellingen
Zelden zul je daarom van mijn hand een echte seizoensvoorspelling lezen, maar deze keer maak ik een uitzondering. Vooral ook omdat een aantal belangrijke parameters 'goed nieuws' brengen.
Ik begin direct maar met een moeilijk begrip: de Polar Vortex. Mocht je winter '15-'16 mijn weerberichten en poederalerts intensief hebben gevolgd dan gaat er wellicht een belletje rinkelen. Vorige najaar hadden we namelijk te maken met een zeer sterke Polar Vortex waardoor er geen koude lucht kon afzakken naar de Alpen. Dit zagen we in de vorm van een sterke zonale jetstream die al zijn vocht richting Scandinavië stuurde. Het was daardoor droog en vooral ook mild in de Alpen.
Tip: lees nog even het artikel over de Polar Vortex tijdens najaar 2015
Onthoud daarom: Een sterke Polar Vortex houdt kou op afstand van de Alpen omdat alle kou richting de pool wordt gezogen. Een zwakke Polar Vortex daarentegen maakt het mogelijk dat koude lucht juist wel gaat afzakken naar het zuiden. En nu is er kans dat de Polar Vortex gaat afzwakken. Dat zit namelijk zo.
In oktober kijken meteorologen met extra aandacht naar de groei van het sneeuwdek in Eurazië. Met name de groei van het sneeuwdek ten zuiden van 60 graden Noorderbreedte blijkt een belangrijke indicator te zijn voor de ontwikkeling van de Polar Vortex de komende maanden. Ligt er meer sneeuw dan gebruikelijk, dan is de kans op een zwakke Polar Vortex realistisch. Kijken we naar de ontwikkeling van het sneeuwdek dan zien we dat dit de goede kant op gaat. Op deze site van NOAA (het weerinstituut van de VS) kun je zelf de ontwikkeling volgen.
Met name de groei ten zuiden van de 60 graden lijn is significant en dat zou dan de ontwikkeling van een sterk hogedrukgebied boven Siberië tot gevolg hebben. Een dergelijk sterk hoog gaat de vorming van een sterke Polar Vortex tegen, waardoor we in de komende maanden te maken zouden hebben met een zwakke Polar Vortex en stijgende winter kansen. Dat zie er dan als volgt uit:
Belangrijk voor de vorming van nog meer sneeuw in Eurazië is een negatieve Artic Oscillation, ofwel een negatieve AO. Het zorgt voor koude temperaturen en nog meer sneeuwval, waarbij langdurige kou boven Eurazië ervoor zorgt dat de kou er als het ware blijft zitten, wat een zwakke Polar Vortex nog verder begunstigd.
Een belangrijke extra factor is de relatief beperkte omvang van het zee ijs boven de Noordpool. Minder zee ijs en juist meer sneeuw zorgt ervoor dat de kou zich can concentreren in zuidelijk Siberië en niet rond de Pool. Dit zorgt in de regel voor nog meer sneeuw en een daarbij zwakkere Polar Vortex en daarmee een grotere kans op significant kouder winterweer in het Noordelijk Halfrond. Met name de start van winter '16-'17 wordt daarmee duidelijk kouder op het noordelijk halfrond dan winter '15-'16 als de indicatoren ons niet bedriegen.
Er is een grote kans dat de komende maanden de Polar Vortex zwak blijft, waarmee de kansen op een koude winterstart alleen maar stijgen. Begin november kunnen we al een eerste inval van de winter verwachten.