Blauwijs - trainen op de gletsjer

Wat is er nou beter dan een nieuw en spannend avontuur te beginnen met 150 pk aan buitenboordmotor en een boot vol met gear? Precies! 300 pk en twee gletscherarmen aan de overkant van het water! Na een seizoen met 1 dag en 4 uur liftpas en een 10 jaar oude set vellen kruipt het bloed waar het niet gaan kan. Ik merk dat ik, ondanks @Meteomorris’ eerdere waarschuwingen, toch echt verslaafd begin te raken aan wit poeder. En als je dat dan niet kan vinden omdat het in juni toch echt weg begint te smelten, stap je met enige afkickverschijnselen over op ‘the next-best thing’. Intro een boek vol gletscherkennis en theorie-avond lang gletscher-feitjes opzuigen bij de lokale toeristenvereniging.

Dan de praktijk. Drie dagen buffelen op-, over- en in- het gletsjercomplex dat bestaat uit de 2e en 4e gletsjer van een niet nader te noemen Europees subcontinent, samen ongeveer 4,5 Aletschgletscher zeg maar. Schier eindeloze ijsvlaktes met armen die over de rand afdalen tot op 150 meter boven de vloedlijn. De lokale toeristenclub leent de benodigde gear gelukkig ook uit en dan hoef je ’s ochtends vroeg eigenlijk alleen nog maar uit je tentje te rollen. Om een paar dagen te lollen, met dingen waar je een natuurlijke afschuw en zelfs afkering van hebt: Gladde en veel te lange, steile ijshellingen. Overhangende ellende. Onmogelijke doolhoven en tientallen meters diepe spleten tussen de letterlijk huizenhoge ijsklontjes. En je skies verplicht thuis moeten laten. Allemaal een hekel aan omdat het eng is. En fout voelt. Zonder controle, zeg maar. Afkickverschijnselen?

Maar aan de andere kant wil je nog steeds een klassieke ‘uomo universale’ worden: een man die alles kan. En omdat ik muzikaal niet verder kom dan vader Jakob, ontwikkel ik me graag anderszins verder. En als vrijwilligers van die lokale toeristenclub dan een driedaagse cursus op poten zetten, zeg ik ‘graag!’ Onder aan de gletscher knoei je nog wat met je geleende gear, maar dan begint het feest, net als met mijn eerste keer op telemarkskies: 0,0 controle. Opnieuw leren lopen. Hoe daal je het lafst-mogelijke hellinkje af? Rete-onhandig allemaal omdat je voor de zekerheid zit vastgesnoerd aan een paar honderd kilo ‘vleesmassa’ (technische term)… Maar goed, je gaat niet helemaal meer op je muil, en die stijgijzers beginnen hun werk aan je voeten te doen. Nog niet lekker, maar wel beter. En daarmee ben je je eerste echte doodsangst, uitglijden op dat klote-ijs en dan tientalen meters lager kapotklappen, wel kwijt. Er opent zich een nieuwe mogelijkheid om ongemotoriseerd afstand af te leggen…

Na de lunch begint de ellende helaas echt: verticaal ijs en zekeringen. Vanaf een zekering een paar meter verticale ellende overbruggen, dan getergd door enige hoogtevrees je wijd-open ogen dichthouden terwijl je met die ijsbijl losgaat op een stuk ijs dat die klappen ook echt verdiend (oeps, antropomorf…), en dan eindelijk wat kloten met het verdraaide dopje van die linke ijsschroef. Niet laten vallen… En dan je hoofd er NOG wat langer bijhouden, en dan kan je eindelijk gezekerd ontspannen. Of ‘afslappen’ zoals 1 van de gidsen het noemt. Tot de rest begint te klagen dat ze weer een paar meter verder willen en het hele gezanik opnieuw begint. Nou… Er wordt wat van positie gewisseld, hier nog wat oefenen, daar nog wat nieuwe kennis en ervaring opzuigen als een spons, en dan kom je na een uur of negen tot de conclusie dat je wel leeg begint te raken.

Op dag twee deelt de glacioloog in de groep kennis die je begrip en waardering voor de natuur verder oprekken. Over smeltwater dat met een paar honderd bar onder gletschers de rotsen die prachtige golvende vormen geeft die je naast de gletschertong ziet liggen. Over de ontwikkeling van morenen en subcontinenten door de millennia en ijstijden heen. Maar dan moet je toch echt weer aan de bak: Er staan spleetreddingen op het programma. Iedereen mag bij toerbeurt een keer zijn eigen spleet in of randje over om de rest van de groep op te leiden. Een instructeur verzorgt een extra zekering om te garanderen dat niet iedereen in een klap de pineut is en levert regelmatig verse tips in een lekker mengsel van Frans, west-vikings en nog wat stevige Deutsche technische vaktermen. Ondertussen levert de 2e instructeur die vrijelijk als een spin met twee ijsbijlen over de hele wand rondklimt commentaar tot op de positie van het laatste prussiktouwtje.

Tegen de tijd dat ik mezelf als ballast over de rand laat gaan, begint het wat te regenen. Ik hang alleen naast een wand die mogelijk geen mens eerder gezien heeft. Ik ontspan me en denk aan precipitatie die er jaren, decenia, eeuwen of nog langer voor heeft gezorgd dat er hier een gletscher is ontstaan en gegroeid. Als globale weerpatronen en lokale gebergten dat samen gemaakt hebben, is het niet gek dat het nu al bijna de hele dag miezert. Even later hoor ik van de groep dat ze een stuk touw gaan laten zakken. Een kwartier of wat later komt er daadwerkelijk een schroefkarabijn omlaag. Ik bevestig ‘m en geef door klaar te zijn. Stijgijzers weer in de wand en bijl in de hand. Ik wordt een meter omhooggehaald en dan gebeurt het:

Doodsangst slaat me om het hart en de komende 15 seconden lijken een volle dag te duren. Het touw dat mijn gewicht draagt loopt ineens door de dichtgeschroefde karabijn, langs de schroefzekering. De huls van het geel-groene touw opent zich zo ongeveer voor mijn ogen en ik zie de vijf ariël-groene kerntouwen. Ik schreeuw STOP! En voel dat de adrenaline net als de druk op het smeltwater onder het ijs, piekt op een paar honderd bar. Voor de letter p mijn mond uit is, is het eerste kerntouw al stukgesprongen. Ik GIL er achteraan dat ‘’TAUET ØDELAGT!’’ is en voel nog steeds beweging in de haal van het touw. Er springt nog een kerntouw, de beweging stopt en ik leg de zekerende instructeur uit wat er aan het handje is.

Een kwartier later ruimen we allemaal onze rugzak weer in, nadat de oefening met een wezenlijke extra uitdaging toch goed is afgelopen. Ik moet lachen als instructeur vertelt dat ‘ie de ernst van de zaak wel meekreeg uit de toon van m’n stem. Nooit eerder zoiets meegemaakt, maar achteraf blij verrast hoe veel je van echte oefeningen leert: Dubbelcheck in je methode? Reservemateriaal meegenomen? Inventief genoeg als ‘uomo universale’ om een mooie noodoplossing te kunnen verzinnen? ’S Middags staat er wat anders op het programma: Zelf een tochtje houden door die huizenhoge ijsklontjes. Spleten omzeilen en over-komen. Routekeuze dus. In een omgeving die vaker wel dan niet in mist geneveld is.

Met nog een half uur speling op de planning die verdacht veel op een tourski/splitplanning lijkt, valt het een van de gidsen plotseling op dat die ene spleet daaro een leuk klimmetje zou zijn, van onder een ijstunnel in, paar meter omhoog en dan door een ‘gat in het dak’ er uit. En als er 1 gaat mag de hele groep er achter aan. Het ijs hier heeft nog niet zo veel daglicht gezien de afgelopen eeuw en is hard. Meer dan beton-hard. Alles wat geen nieuwe klimbijl is kan je er op stuk slaan en ik moet mijn simpele geleende ijsbijl vier keer met grof geweld op precies hetzelfde punt inslaan. Stuitert 3 keer terug, zonder barst. Richting mijn hoofd zeg maar.

Op weg naar beneden zoeken we een uitgang van het ijs af. Langzaam. Dalend begint de bewolking wat open te trekken. Het smeltwater-meer onthult zich tussen de groengetooide bossen en de zee-arm even voorbij het tentenkamp. Uitgeput wordt ik ook geroerd door de schoonheid van moeder natuur. Er staat 1 koffiehut, een kade en even verderop nog een half ingestort hutje waar ene kerel genaamd Nansen een jaartje heeft buitengespeeld. Verder niks menselijks te zien in dit hele dal. Alleen dat duizenden jaren oude ijs van moeder natuur en de rotsen die wat evenwicht proberen te bieden. Ik herinner me van @Koen_djfistel dat we als mensen maar nietige mieren zijn en kan ‘m in die woorden gek genoeg alleen maar gelijk geven.

Maar als mens, en hopelijk bijna ‘uomo universale’, voel ik me wel wat beter met nog meer kennis, kunde en ervaring op zak over hoe dingen in de wereld werken en kunnen. Later die avond oefenen we verder in een boom naast het tentenkamp met alternatieve methoden om uit een spleet te komen. De laatste cursus-dag bestaat uit het klimmen van overhangend ijs en wat minicolleges van de glacioloog terwijl we de gletscher oversteken. Op weg naar huis ben ik na 2,5 dag met gemiezer, gezweet en geregen dankbaar. Dankbaar om de wereld om me heen in al haar schoonheid, wildernis en logica weer een stukje beter te begrijpen. En het zijn juist dat soort gedachten en positieve herinneringen die tijdens een normale werkdag van meer dan acht uur zorgen voor een ogenblik van ontspanning. Een ogenblik met een glimlach, in plaats van de gestreste vertwijfeling over wat je doet. Volgens mij is het juist onze sport, ons gehobby en geknutsel wat de verslavingsverschijnselen aan het eind van een lange en nu mogelijk licht bezweette werkdag buiten de deur houdt.