Beslissingen maken op de berg (deel 2): Zorgen voor een perfecte voorbereiding

In het vorige artikel over hoe je beter beslissingen kunt maken op de berg hebben we het gehad over het stellen van tussendoelen. Naast het stellen van tussendoelen zijn er nog andere manieren om veiligheid te creëren. Wederom neem ik je mee op expeditie naar de K2. Mijn ervaringen daar kun je grotendeels projecteren op de beslissingen die een freerider moet nemen wanneer een lijn wel of niet wordt gereden. Hierbij het tweede artikel in een drieluik over de parallellen tussen klimmen en freeride.

Zuurstof

In het geval van de expeditie naar 8611 meter hoge K2 was mijn grote manco natuurlijk dat ik nog nooit op grote hoogte was geweest en niet wist hoe mijn lichaam op het zuurstof tekort zou reageren. Daarop heb ik van een bevriend sportarts een apparaat geleend dat het zuurstoftekort simuleerde. Hierdoor kon ik thuis op de bank mijn lichaam leren kennen. Ik heb toen allerlei testjes gedaan om te zien hoe mijn lichaam reageerde op het zuurstof tekort.

Pushen

Interessant, het bleek dat de meest eenvoudige rekensommetjes extreem veel tijd in beslag namen en als ze moeilijker werden kon ik de uitkomst niet meer berekenen. Eigenlijk hetzelfde effect dat bij duiken optreed of waar piloten mee geconfronteerd worden in hun training. Ik kon mezelf zo ver pushen dat ik buiten bewustzijn raakte. Volgens de arts die mij begeleidde kon dit geen kwaad zolang ik het apparaat maar op de bank of in bed gebruikte. Als ik dan buiten bewustzijn raakte viel het apparaat uit mijn mond en kwam ik vanzelf weer bij. Als dat gebeurde was ik natuurlijk veel te ver te gaan dus ik ging op zoek naar de balans tussen wel en niet goed meer kunnen nadenken en dus beslissingen kunnen maken. Hierdoor leerde ik mezelf goed kennen en wist ik tot hoever ik kon gaan. Of belangrijker hoever ik nièt kon gaan.

Vereenvoudigen

Door de grote moeite die het mij kostte om de eenvoudige rekensommetjes op te lossen bedacht ik ook dat ik de beslissingen die ik op de K2 moest gaan maken moest vereenvoudigen. Ik moest zoveel mogelijk beslissingen beneden in het dal al genomen hebben. In dat licht sluit het uitstekend aan op de 3x3 methode van Werner Munter, waar ook de voorbereiding thuis voor freeriders een grote rol speelt.

Meeste doden tijdens de afdaling

Uit de statistiek bleek ook dat de meeste mensen tijdens de afdaling omkomen. De topbeklimming van de K2 kan zo lang duren dat je tijdens de afdaling in het donker terecht komt hetgeen afdalen nog een stuk lastiger en gevaarlijker maakt. Omdat ik geen ervaring had met het klimmen op zulke grote hoogtes besloot ik om daar nog een extra veiligheid in te bouwen. Dat betekende dat ik voor 16:00 uur op de top moest staan. Om 20:00 uur wordt het donker en op die manier had ik nog voldoende tijd om met daglicht terug in het hoogste kamp te zijn. Het grote voordeel was ook dat ik die beslissing al beneden in het dal kon maken. Om het nog makkelijker te maken schreef ik de deadline ook op.

Concessies doen of juist niet?

Een ander onderdeel van het zorgen voor een perfecte voorbereiding was natuurlijk het fysieke en mentale aspect. Om conditioneel in topconditie te raken liep ik iedere dag tussen de 1000 en de 3000 meter omhoog. Omdat ik op de K2 ook niet kon zeggen ‘ik heb vandaag geen zin’ besloot ik dat ik die hoogtemeters iedere dag moest maken en dat ik daarin geen concessies mocht doen. Iedere dag betekende iedere dag, dus ook met mijn verjaardag en met kerst en oud en nieuw. Door deze zware psychische belasting werd ik ook daar getraind. De enige concessies die ik deed waren op sociaal gebied. Of eigenlijk moet ik zeggen dat ik juist daar concessies deed, mijn sociale leven maakte ik ondergeschikt aan de trainingsdoelen die ik mezelf gesteld had.

Objectief of subjectief?

Om beslissingen nog eenvoudiger te kunnen nemen leek het mij goed om vóóraf al duidelijk voor ogen te hebben welke zaken relevant waren en welke niet en deze ook op papier te zetten. Tijdens de beklimming van zo’n gevaarlijke berg spelen er allerlei dingen door je hoofd die eigenlijk niet relevant zijn voor het nemen van een goede beslissing met het oog op de veiligheid. Een beslissing moet op feiten gebaseerd zijn oftewel objectief zijn. Daarom heb ik erover nagedacht welke subjectieve en welke objectieve zaken naar voren zouden kúnnen komen of welke gevaarlijke gedachten ik zou kunnen krijgen tijdens de expeditie. In werkelijkheid ligt het nog stuk gecompliceerder maar voor deze uitleg heb ik het wat vereenvoudigd.

Als opleider bij het Snowsafety Center leer ik de deelnemers dat ze, vóórdat ze de beslissing maken, alle feiten verzamelen. Het schijnt psychologisch zo te werken dat als je eenmaal zegt ‘ja we gaan’ dat die beslissing dan al onomkeerbaar is zelfs als je nog meerdere negatieve zaken ontdekt. Daarom zeg ik ‘eerst plussen en minnen, dan pas beginnen’!:

Subjectief/gevaarlijke gedachten

• Ik heb x maanden getraind
• Ik heb heel veel geld betaald
• Ik ben nu al 2 maanden op expeditie en ben er nu bijna
• Ik ben er bijna dus dat laatste stukje kan ook nog wel
• We zijn met heel veel mensen dus het zal wel goed komen(kan negatief zijn als er niet overlegd wordt of sommige mensen niet capabel zijn)
• Iedereen gaat door en niemand zegt iets, dus het zal wel goed zijn (kadaver discipline)

Objectief

• Er komt slecht weer aan
• De logistiek klopt niet meer
• We zijn met heel veel mensen(kan positief zijn mits de communicatie en het vertrouwen goed is)
• De timing klopt niet meer, we zijn te laat.
• De communicatie klopt niet meer.
• We klimmen onder een serac (een serac is een soort overhangende ijsmassa) door, de enige veiligheid die we daar hebben is snelheid!

Om de beslissing op hoogte makkelijker te maken heb ik alle bovenstaande punten ook opgeschreven zodat ik niet ook nog hard moest nadenken wat er allemaal speelde. Op 8000 meter heb je nog ongeveer 1/3 hoeveelheid zuurstof deeltjes in de lucht ten opzichte van zeeniveau wat het denken aanzienlijk moeilijker maakt. Alles wat dit proces makkelijker maakt moet je naar mijn idee aangrijpen!

Hoe gaan jullie om met dit soort objectieve en subjectieve gedachten? Rijd je een lijn soms wel, maar denk je achteraf: dat is geen goede beslissing geweest?

Over de schrijver: Jelle Staleman is de eerste Nederlanders die zich zowel UIAGM berggids als Staatlich skileraar mag noemen. Met zijn bedrijf Mountain Network laat hij zowel in de winter als in de zomer mensen van de bergen genieten. Een keertje naar de poeder met Mountain Network? Ga dan mee met de met de ‘freeride roadtrip naar de poeder’!