SNOWvember: waarom viel er al zoveel sneeuw?

Recordhoeveelheden sneeuw, spontane lawines, huishoudens zonder stroom en skigebieden die eerder openen dan gepland. Wat is het verhaal achter SNOWvember 2019?

Sinds begin november is het een komen en gaan geweest van stormdepressies richting de zuidkant van de Alpen. Verschillende depressies trokken vanaf de Atlantische Oceaan via Frankrijk de Middellandse Zee op. Hierbij werd er relatief koude lucht en veel vochtig naar het zuiden getransporteerd. Ten westen van deze depressies werd met een noordelijke stroming de koude lucht aangevoerd terwijl ten oosten van de depressies met een zeer sterke zuidelijke stroming deze koude en vochtige lucht tegen de zuidkant van de Alpen werd aangedrukt. Het gevolg was enorme hoeveelheden sneeuw, regelmatig tot heel laag op de berg en die van tijd tot tijd zelfs voorbij de Alpenhoofdkam kwamen.

Dat er zich meerdere lagedrukgebieden het Middellandse zeegebied inrwingen is niet zo vreemd in deze periode van het jaar. Het is zelfs typerend voor de herfst wanneer koude lucht uit het noorden zich mengt met de nog warme lucht boven de Middellandse Zee. Maar terugkijkend op het weer de afgelopen 20 dagen vallen de volgende zaken op:

• Enorme hoeveelheden sneeuw
• Ook veel sneeuw lager op de berg
• Een langdurige stationaire situatie
• Met van tijd tot tijd ook sneeuw tot ver voorbij de Alpenhoofdkam

Enorme hoeveelheden sneeuw

Opvallend aan de afgelopen 20 dagen is de hoeveelheid sneeuw die er viel. Laat ik beginnen met wat beelden van west naar oost. De gehele zuidalpen kregen een flink pak sneeuw te verwerken. Van de Franse Zuidalpen, via Italiaanse Piemonte tot aan Sella Nevea in het oosten. Overal ligt inmiddels een dik pak sneeuw.

Opvallend zijn vooral de hoeveelheden sneeuw in het zuidoosten van de Alpen waar op een aantal pieken het sneeuwdek al meer dan 3 meter dik is. Maar het is ook ongewoon dat we eind november ten zuiden van de Alpenhoofdkam een sneeuwdek hebben dat boven de 2000 meter anderhalf tot twee meter dik is.

Hetzelfde beeld zien we in de Zwitserse Alpenhoofdkam en de gebieden ten zuiden ervan. Ook daar een sneeuwdek dat al snel 1 meter of meer dik is. Let wel, dan hebben we het over een gezet sneeuwdek.

TIP: lees hier het artikel over de centimeter discussie en hoeveel sneeuw er gevallen is.

Veel sneeuw dus die vooral overal in de zuidalpen gevallen is. We hebben regelmatig een november zien passeren met veel sneeuw aan de zuidkant, maar vaak was dit redelijk lokaal. Nu zijn de gehele zuidalpen van een dik pak sneeuw voorzien en is de basis er voor de rest van de winter gelegd.

Ook veel sneeuw lager op de berg

Bijzonder aan de huidige SNOWvember is niet alleen de spreiding van de sneeuwval in de gehele zuidalpen, maar ook de vaak zeer lage sneeuwgrens. Een november met veel sneeuw in het hooggebergte is niet uitzonderlijk. Wie herinnert zich nog november 2014 toen er lokaal 5 meter verse sneeuw viel? Veel sneeuw in het hooggebergte, heel veel regen in de dalen. Het is geen onbekend beeld in november aan de zuidkant van de Alpen. Maar een dik pak sneeuw in het middengebergte is dat wel. De hoeveelheden sneeuw in het middengebergte overschrijden (of naderen) lokaal de records voor deze tijd van het jaar. Wat voorbeelden:

• Simplon Dorf (1470 m, VS): 103 cm
• Bosco Gurin (1525 m, TI): 102 cm
• Göscheneralp (1550 m, UR): 99 cm
• Ulrichen (1375 m, VS): 96 cm
• Maloja (1810 m, GR): 96 cm
• Pinzolo (1775 m. TR): 144 cm
• Nassfeld (1569 m, CA): 93 cm
• Zettersfeld (1903 m, Tirol): 140 cm

Of alle sneeuw in het middengebergte de winter gaat halen is maar de vraag. Het is pas november en regen is niet zeldzaam tot midden januari op dit deel van de berg. We gaan het zien, maar er moet veel gebeuren om zo’n dik sneeuwdek volledig weg te spoelen en dat zie ik zo snel niet gebeuren.

Een langdurige stationaire situatie

We hebben deze belangrijke sneeuwval te danken aan een zogenaamde blokkerende situatie in de atmosfeer. Dat wil zeggen dat de centra van hoge en lage druk niet of weinig bewegen. In de afgelopen twee weken heeft een enorm hogedrukgebied tussen Oost-Europa en Rusland een “normale” circulatie van depressies van west naar oost voorkomen. Hierdoor werden ze gedwongen een noord zuid koers te volgen. De koude lucht kon zich daar voeden met de milde vochtige lucht van de Middellandse zee en zo nog wat extra energie opdoen. De botsing tegen de muur van de zuidkant van de Alpen deed de rest. Daardoor zagen we de afgelopen weken vooral dit soort kaarten met stormdepressies aan de zuidkant van de Alpen.

Koude lucht zakt met een noordelijke stroming af via het westen en wordt ten oosten van de storm met een zuidelijke stroming tegen de Alpen aangedrukt. Dat zien we vaker in deze periode van het jaar, maar de duur ervan is uitzonderlijk. Om dit duidelijk te maken een volgende kaartje. Waar de jetstream meestal van west naar oost gaat en we vooral lagedruk in het noorden zien en hogedruk in het zuiden, daar is dit nu compleet anders. Onderstaande kaart toont de luchtdrukafwijkingen op hoogte ten opzichte van de norm (gemiddelde situatie in dezelfde periode van het jaar) berekend over 30 jaar (1981-2010). De druk is daarbij opvallend hoog in vergelijking met het gemiddelde voor Rusland en de Atlantische Oceaan, terwijl deze abormaal laag is voor West-Europa.

De verklaring voor de langdurige intense periode met sneeuw is gelegen in bovenstaande drukverdeling. Iets wat hoogst uitzonderlijk is dus en afwijkt van wat normaal is.

Met van tijd tot tijd ook sneeuw tot ver voorbij de Alpenhoofdkam

Heel veel sneeuw, in de gehele zuidalpen en tot in het middengebergte. Een vierde bijzonderheid was de manier waarop de sneeuw van tijd tot tijd tot (ver) over de Alpenhoofdkam heen sloeg. Dit komt door de dynamische stroming op grote hoogte waardoor de neerslag zich verder naar het noorden kon uitbreiden in de interne valleien zoals Zermatt, de Conches-vallei, het Engadin, het Ötztal, Stubaital, de Hohe Tauern en zelfs voorbij de grens tussen Karinthië en het Salzburgerland.

Van SNOWvember 2019 gaan we de rest van de winter profijt hebben. Zeker omdat er het weekend vann 23 november nog eens een Genua laag volgt.

Stoked?

• Midden december komt de nieuwste wePowder gids uit met meer dan 100 freeridebestemmingen. Het gaat heel hard met de orders en als het zo doorgaat zijn we zelfs over een paar weken uitverkocht. Bestel dus nu het ultieme freeride guide book: wePowder The Alps Meer info over dit boek vind je hier, direct bestellen kan hier.
• Op 6 december organiseren we weer het Freeride Film Festival in Gent. Kaarten zijn nu beschikbaar!
• Nog vier plekken vrij op de droomreis! Eind januari naar de Powder Highway en 3,5 dag heliskiën. Once in a lifetime!