Irian van Helfteren - Nederlands beste freerider II

Een paar jaar geleden had ik nog niet of nauwelijks van Irian van Helfteren gehoord, waarschijnlijk ben ik niet de enige. Maar sinds Irian freeride wedstrijden is gaan rijden, en vorig jaar met de Gnarlberg Steinbocks een hele vette film maakte, is daar snel verandering in gekomen. In de Freeride World Tour kunnen we nu live zien hoe Irian rijdt. En dankzij zijn blog op WePowder maken we het allemaal van dichtbij mee. Irian rijdt op wereld topniveau en is een van de beste, zoniet de beste, freeriders van Nederland.

Benieuwd naar de mens achter de freerider, heb ik Irian geïnterviewd. Wat drijft hem en waarom doet hij wat hij doet? Dit is een samenvatting van de hoogtepunten uit een lang gesprek en diverse mailwisselingen. Hieronder het tweede deel over safety, wedstrijdsport, projecten en zijn toekomstdroom.

Foto: dominicebenbichler.com

Irian over safety versus risico

Tijdens wedstrijden rijd ik safer dan met vrienden. Je kunt je geen val permitteren. Ongelukken gebeuren op momenten dat ik ongeconcentreerd ben en tijdens wedstrijden ben ik supergeconcentreerd. Je moet heel goed weten wat je zelf kan. Als je te hoog springt of valt dan is de hele run voor niks geweest. Dat is zonde, daar ben je dan helemaal voor naar Canada gereisd, kost een hoop tijd en geld. Het is belangrijk om dat goed in te schatten. Als ik met de Gnarlberg Steinbocks crew rijdt neem ik meer risico. We meten ons aan elkaar en zoeken onze grenzen.

De ervaring die ik en mijn collega’s hebben opgedaan in tien seizoenen studies en de opleidingenis is niet te vergelijken met mensen die een paar weken per jaar op wintersport gaan. Wij kijken bijvoorbeeld in de zomer wat de ondergrond is. Wij weten de hele winter wat er gebeurd in de sneeuw, zien de zonne-instraling, weten precies op welke berg de wind staat. Ik communiceer veel met andere gidsen. Al die informatie is onmogelijk te krijgen als je niet hier woont. Als ik naar een nieuw gebied ga weet ik ook welke informatie ik nodig heb om het in te kunnen schatten. Je kan dat voor een gedeelte leren, maar het heeft pas echt waarde als het aan ervaring getoetst is. Dat kan je alleen maar krijgen door een paar winters hier te zijn.

Als ik niet in mijn home base, de Arlberg, rijd, pleeg ik zeker meer onderzoek. Ik ga alle informatie halen die ik kan krijgen. Bijvoorbeeld als ik een project (een lijn, die ik wil rijden) ergens in Zwitserland wil doen, weet ik precies waar die lijn is en kan ik via internet, en collega’s daar, informatie over die plek bijhouden. Als ik ter plekke ben graaf ik veel en bestudeer de lagen van de sneeuw en de weersomstandigheden van de afgelopen tijd.

Als ik met gasten onderweg ben, ben ik heel safe. Ook met hun neem ik risico’s want sporten en zeker freeriden, is risico’s nemen. Maar ik heb de groene zones (niet lawine gevaarlijke zones) leren inschatten en blijf met mijn gasten daarbinnen. Als ik bijvoorbeeld zelf rijd, rijd ik vaak een hang waar een lawine af zou kunnen gaan. Je kan zeggen een lawine is gevaarlijk, maar een lawine hoeft niet altijd gevaarlijk te zijn. Lawine is een lawine, maar het gevaar ligt heel erg aan het terrein. Boven een rotsband van 50 meter is veel gevaarlijker dan een mooie langzame uitloop in een kom. Hoe groot is die, lichte sneeuw, voorjaarssneeuw, uitvluchten, vluchtmogelijkheden? Ik bedenk altijd waar de hotspots zijn, schat dan altijd de risico’s van de lawine in. Als er een duidelijke hotspot is, ga ik daar wel eens full speed heen, maak ik daar een extra turn. En als het dan breekt heb ik in mijn hoofd een uitvlucht, recht naar beneden of een andere uitweg. Een lawine is niet altijd gevaarlijk als je kijkt naar de consequenties. Daarmee schat ik het gevaar in, die consequenties neem ik voor sommige lawines. Sommige lawines in freeridefilms zien er heel mooi en heftig uit, mensen denken al snel aan levens gevaar, het is niet ongevaarlijk maar ook hier kun je steeds beter inschatten hoe gevaarlijk een lawine eigenlijk is.

Wedstrijdsport versus freeride

Ik ben heel laat met wedstrijden begonnen omdat ik altijd dacht dat ik niet het niveau had van de mensen hier. Ik wist wel dat ik goed was, maar dit had ik niet verwacht. Toen heb ik een paar Chinese downhill wedstrijden gedaan. Daar zat ik wel altijd voorin, soms op het podium, maar dat waren altijd minder bekende wedstrijden.

Tot ik een keer een big mountain wedstrijd gedaan heb hier, met Chris Schnabel. We waren niet erg tevreden over onze lijn en reden naar huis. Toen werden we gebeld dat we terug moesten komen omdat we op het podium stonden, ik had een eerste plaats, Chris een tweede. Dat was heel gaaf. We hadden de andere rijders niet gezien omdat we te laat aangekomen waren. Toen leek het toch wel interessant. Een seizoen later reed ik weer een wedstrijd en die won ik weer. Toen heb ik me voor genomen meer wedstrijden te rijden. De drie beste resultaten van de kwalificatie wedstrijden tellen. Ik heb er drie gereden, waarvan de laatste met een herstellende kniebreuk, en daarmee ben ik nu in de FWT gekomen.

Freeriden heeft heel veel aspecten, dat vind ik zo mooi. Je kan freestylen, het in de bergen zijn is al mooi, hiken, steile lijnen, een tocht met vlakke afdaling is ook heel mooi. Creativiteit, lange hikes, meer techniek, dicht bij de piste. Zo’n wedstrijd is dan een heel apart aspect. Wat is nu mooi? Dat is heel moeilijk te beoordelen. Die jurering moet ook nog ontwikkelen. Daar is nog best wel wat discussie over. Zo’n wedstrijd zorgt ook voor een bepaalde soort stress die eigenlijk helemaal niet zo bij het freeriden past. Freeriden is meestal vrij relaxt, met heel relaxte mensen. Maar de atmosfeer die er hangt bij bijvoorbeeld de FWT is wel heel anders dan bij andere sporten. Het is meer een groep vrienden waarmee je samen dingen deelt, tijdens die wedstrijd rijd je tegen elkaar, maar eigenlijk ben je bezig met elkaar. Je probeert elkaar te pushen tot een hoger niveau.

Maar ik vind het ook goed dat ze zichtbaar maken dat het een serieuze sport is, dat er mensen keihard trainen om de beste van de wereld te worden en hun leven eraan wijden. Ik denk dat deze wedstrijden wereldwijd het niveau van het freeriden pushen en zorgen voor een erkenning van het freeride als echte sport. Niet alleen maar bij de rijders, maar ook bij de mensen die zelf graag hun level pushen. Ikzelf ook, als ik nu naar de volgende wedstrijd ga leer ik zoveel nieuwe mensen kennen, die allemaal bezig zijn om te kijken waar de limits liggen. Door met plezier lekker te rijden, maar als je dat deelt zie je dat er veel mogelijk is.

Limits hoef je niet altijd op gevaar te pushen, dat kan ook creativiteit zijn. De winnende lijn bij de skiërs in Chamonix, dat was gewoon een super creatieve lijn. Meestal levert dat niet zoveel punten op, maar in dat geval hebben ze dat super goed gejudged vind ik. Juist die creativiteit heeft heel veel punten gekregen. Dat is wel waar freeriden voor mij om gaat.

Zelf rijd ik sterk op techniek en stijl en zoek dus altijd naar steil en technisch terrein om daar vloeiend door heen te komen. Dat gaat wat langzamer, omdat er veel obstakels zijn en het terrein gevaarlijker is en dat levert niet altijd de meeste punten op bij de jury, die liever een spectaculaire snelle run ziet.

Om te winnen zou ik dus sneller en vlakker terrein moeten kiezen om de judges te behagen. Liever zou ik zien, dat de judges hun beoordelingsnormen wat breder maakten. Het is geen tijdrace en er zijn veel facetten te beoordelen. Het zou een goede zaak zijn als de rijders de judges mochten beoordelen.

Over projecten

Als freeride boarder ben je een soort verzamelaar. Overal waar ik ben, speur ik naar nieuwe bergen en lijnen. Ik heb er nog veel, die ik zou willen rijden. Ik heb ze gefotografeerd, bekeken, bestudeerd, zou ze graag allemaal willen doen. Het liefst met een fotograaf of een filmer. Als er tijd en geld zou zijn, zou ik een fotograaf laten komen, en een filmer, en die lijnen gaan rijden. Het zijn dingen die ik al jaren wil doen, maar dan is er vaak geen tijd, of geen geld, of geen fotograaf. Sommige projecten zijn zo speciaal dat ik die niet zonder fotograaf wil doen.

Sommige dingen zijn hoog alpine terrein, daar is helemaal niemand bij nodig, ik heb een paar projecten in m’n hoofd die wil ik gewoon doen om te doen, dat is nog nooit gedaan. Een speciale lijn voor mij ziet er misschien niet zo speciaal uit op film of foto, maar dat is bergtechnisch heel interessant. En dan zijn er bepaalde lijnen, die zijn wat korter, wat steiler, met wat meer cliffs en die zien er heel interessant uit om te fotograferen. Het licht zit altijd in m’n hoofd, ik weet op welke tijd ik hem wil doen, en welke tijd van het jaar. Bijna voor elke dag heb ik wel iets in m’n hoofd wat ik zou willen of kunnen doen.

Zeker niet al die projecten deel ik met iedereen. Bepaalde dingen hou ik gewoon voor mezelf. Maar niet alles hoeft een geheim te blijven. Bijvoorbeeld kortgeleden waren er drie jongens uit Frankrijk op bezoek, die zijn hier om te filmen en fotograferen, dan ga ik ze echt wel uitleggen waar goede spots zijn. Zodat ze naar huis gaan met mooie shots, iets speciaals. Ik deel graag dingen en ik verwacht ook dat andere mensen met mij delen. Maar bepaalde dingen deel ik minder, andere meer, maar ik heb niet heel veel geheimen.

Foto: Iris Kammerhofer

Over de toekomst

Ik ben erg tevreden met de ontwikkelingen van de laatste twee jaar. Freeriden, gidsen, wedstrijden en film/fotoshoots zijn de dingen waarop ik me wil concentreren en waar ik nog meer uit wil halen dan ik nu doe. Buiten het seizoen wil ik mijn tijd besteden aan surfen, klimmen, reizen en het fotograferen van mijn wereld.

Zoals ik hierboven al zei, zijn er nog veel lijnen die ik wil rijden. Ik geniet van het alleen zijn in de bergen, maar ook van het delen van deze ervaring met vrienden en mijn gasten. Uit het gidsen haal ik samen met mijn gasten veel voldoening. Behalve een prettige tijdsbesteding in de bergen biedt het veel mogelijkheden tot individuele ontplooiing, zoals het leren omgaan met je eigen en andermans grenzen, teamwork, aangaan van confrontaties, enzovoort enzovoort. Ik ben altijd pas tevreden als ik merk dat ik mijn gasten niet alleen een aangename tijd bezorgd heb, maar ook een gevoel van innerlijke voldoening. Teambuilding, ontwikkeling van zelfvertrouwen en natuurbeleving zijn dingen die ik nog meer uit wil werken.

Afgelopen jaren maakten we met filmer Elmar Strottman en mijn crew, de Gnarlberg Steinbocks, de film By Fair Means. De film, die zonder budget gemaakt is, toont lifestyle van de snowboarder en de naakte confrontatie met de sneeuwwereld zonder hulpmiddelen als helikopters enzo. De film is goed ontvangen en graag maken we een tweede deel, liefst met financiële ondersteuning. Maar wie is hier de juiste sponsor?

Qua dat betreft moet ik nog verschillende skills leren, niet alleen freeriden. Ook jezelf af en toe laten zien in de media. Voor mij is het niet handig, de mensen hier in de bergen hebben een voordeel tov mij. Bijvoorbeeld Xavier de Le Rue woont in een dorpje in Frankrijk, iedereen in dat land kent hij. Of hier in Oostenrijk, alle gesponsorde jongens komen uit Innsbruck, of hebben daar gestudeerd. Lech en Innsbruck dat zijn de twee plaatsen, als je daar een paar winters zit, je bent Oostenrijks en redelijk goed, dan krijg je je sponsoren. Zo heeft elk land zijn ingangen en connecties.

Met het wedstrijdrijden wil ik doorgaan, hoewel ik even een reisje op en neer over de oceaan, om één run te rijden, wel wat veel vind. In Revelstoke had ik de gelegenheid om een week te heliboarden, dat was fantastisch. Kirkwood was een vluggertje wegens de korte tijd tussen de wedstrijden en beviel me minder. Met al het reizen kom ik er ook achter,dat we hier best héél blij mogen zijn met onze Alpen. Groter en hoger is niet altijd beter.

Irian wordt gesponsord door: MK Skiservice, CMH, wePowder, Volcom, Nitro, Poc, Mons Royal, BCA, Mountain Hardwear

Dit was deel II van het interview met Irian. Check hier deel I en volg WePowder en http://irianvanhelfteren.com/om op de hoogte te blijven.