Skitoeren: inzicht in de pin-binding
### De anatomie van de pin-binding
De laatste jaren heeft de pin-binding (ook wel ‘tech’ of Dynafit binding) een ware opmars gemaakt onder freeriders. Toch zijn er nog veel misverstanden en
tegenstrijdige meningen over dit soort binding, die ik hier maar gewoon pin-binding zal noemen. In deze serie artikelen zal ik dieper ingaan op de werking
van verschillende modellen, in een poging wat helderheid te scheppen in de binding jungle.
Met het aflopen van Dynafit’s patent, en de toegenomen interesse uit het freeride segment, zijn de laatste jaren vele variaties op het originele ontwerp van Dynafit op de markt gekomen, zoals de Marker Kingpin, de Dynafit Beast en Fritschi Vipec. Om te begrijpen hoe deze modellen verschillen moeten we eerst ingaan op de werking van het standaard model pin-binding, en de verschillen ten opzichte van een alpine- of frame binding zoals de Marker Duke en Salomon Guardian.
Onderstaand een foto van d man die grotendeels verantwoordelijk is voor de populariteit van de pin-binding onder freeriders: Eric Hjorleifson met de door hem ontwikkelde Dynafit Beast 16 binding.
De basics
Het originele Tour Lite Tech (TLT) model dat in 1990 door Dynafit op de markt werd gebracht, heeft sindsdien vele kleine ontwikkelingen doorgemaakt. De essentie blijft echter hetzelfde: De skischoen wordt met 2 pinnen aan de voorkant, en 2 pinnen in de hak vastgehouden. De grote voordelen komen bij het omhoog lopen: Niet alleen is het systeem lichter dan een frame binding, bij het lopen met een pin-binding til je alleen je schoen op, en niet de halve binding zoals bij een Marker Duke of Fritschi Freeride. Hoewel dit een klein verschil mag lijken, levert het over een tour van 1000+ hoogtemeters toch een flink energievoordeel op!
Daarentegen zijn er bij het skiën twee grote verschillen ten opzichte van een alpine binding. De eerste is de veiligheid bij een val, de tweede de
krachtoverbrenging en daarmee de ski ‘feel’ van de binding. Om dit te begrijpen moeten we helaas wat technisch worden.
Veiligheid
Een binding kan op twee manieren open om je been te beschermen bij een val: verticaal (omhoog) en lateraal (zijwaarts). Wanneer je bijvoorbeeld te ver naar voren landt bij een sprong, opent het hielstuk van je binding. Zowel een alpine binding als een pin-binding doen dit ongeveer op eenzelfde manier.
De zijwaartse (of laterale) release is belangrijk bij de meeste vallen waarbij torsie (draaiing) op je been ontstaat. Dit gebeurt bijvoorbeeld wanneer je een
bocht verkeerd instuurt, of wanneer je skipunt blijft hangen onder de bruchhars.
Hier werkt een pin-binding fundamenteel anders dan een alpine binding: waar de alpine binding zijwaarts opent bij het teenstuk, op een voetlengte afstand van het draaipunt (je been), kan een pin-binding alleen aan de achterkant zijwaarts opendraaien. Het zou te ver gaan om hier op de precieze natuurkundige mechanismes in te gaan, maar het blijkt dat dit verschil in zijwaartse opening (release) er toe lijdt dat in sommige gevallen de pin binding niet zijwaarts opent waar een alpine binding dit wel doet. Het gevolg is vaak een breuk van het scheenbeen. Niet echt een fijne gedachte!
Krachtoverbrenging, ski ‘feel’
Een tweede verschil met een alpine binding is het gevoel bij het skiën. En hierover kom je de meest uiteenlopende meningen tegen. Hier zullen we ons beperken tot de feiten.
Elasticiteit
Een alpine binding heeft een veer in het teenstuk die onder zijwaartse belasting wordt ingedrukt, totdat je schoen uit de binding klapt. Een bijkomend voordeel van deze veer is dat hij zijwaartse schokken opvangt, bijvoorbeeld van oneffenheden in de sneeuw. Onderstaand een teenstuk van een alpine binding, met de schokabsorberende eigenschappen uitgelicht.
Het teenstuk van een pin-binding daarentegen heeft een rigide verbinding tussen schoen en ski, die twee standen kent: open en dicht. Daardoor wordt elk schokje direct doorgegeven aan je schoen. Het gevolg is dat je oneffenheden in de sneeuw veel meer voelt in je benen. Maar misschien nog wel belangrijker; dit gebrek aan elasticiteit kan er voor zorgen dat de schoen ongewild uit de binding komt, wat in de volksmond bekend staat als de pre-release. Onderstaand filmpje laat dit zien:
Kuur erger dan de kwaal?
De zo gevreesde pre-release. Om dit te voorkomen zetten veel mensen tijdens het skiën het teenstuk van de pin-binding vast in de stand die bedoeld is voor het omhoog lopen: Het zogenaamde ‘locken’ van de teen. Het nadeel hiervan is dat niet alleen de onbedoelde pre-releases, maar elke release voorkomen wordt. In het geval van een val is de kans op een gebroken been dus erg groot! Om nog maar te zwijgen over de gevolgen in een lawine…… 2
Verbinding hak-ski
Een tweede verschil is de verbinding tussen schoen en ski bij de hak. Een alpine binding klemt je hak stevig vast op de ski, waardoor de krachtoverdraging zeer direct is. Bij de traditionele pin-binding daarentegen hangt de schoen vrij op de pinnen. Deze ruimte, en de afwezigheid van voorwaartse druk leidt tot een wat ‘vaag’ gevoel bij het sturen.
Tech 2.0
De industrie heeft de laatste jaren niet stil gezeten, en de trend om grotere lijnen te rijden en hier steeds vaker voor te lopen, heeft tot een aantal variaties op het originele ontwerp geleid. In mijn volgende artikel zal ik ingaan op de precieze verschillen tussen de nieuwe generatie pin-bindingen en het klassieke model. Mocht je nu al vragen hebben, schroom niet om ze te stellen.
Reacties
-
Beginnermartijnuiterwijk op 16 maart 2017 · 09:26Super interessant artikel. Wat ik zelf nooit goed begrepen heb zijn de Pre releases. Bij mijn kingpins waar ik nu het 1e seizoen op geskied heb en getourd, geen enkele pre release gehad. Bij deze bindingen zegt men juist nooit locken in tegenstelling tot andere bindingen. Weet jij hoe dit nu exact zit tov andere tech type bindingen? -
AdvancedTMOZ op 16 maart 2017 · 09:42Goed artikel! Ik wacht met smart op de volgende. -
Touristluximax op 16 maart 2017 · 10:15Ben heel benieuwd naar je analyse van Kingpin vs Radical ST 2 -
AdvancedJurgenB1 op 16 maart 2017 · 10:20Helder en goed uitgelegd. Heb me voor mijn volgende skitouren set net verdiept in Pin bindungen maar pas nu snap ik het echt. Kijk uit naar je volgende artikel. Jammer dat je niet een maandje eerder bent gekomen, maar toch complimenten !! -
Touristmeteomorris op 16 maart 2017 · 10:34@JurgenB1, dat is niet de schuld van @bertjebertje. Vanwege de start van het toerseizoen hebben we 'm nu pas geplaatst. Zullen we een volgende keer eerder doen. -
AdvancedVinnie op 16 maart 2017 · 10:53Leuk! @bertjebertje benieuw naar de volgende!
sinds een aantal jaar alleen nog maar op tech en groot fan geworden van G3 ION.
komt ook wel door de fijne rampangle, iets wat ik bij Dynafit niet gevonden heb in de standaard versies.
maar er komt vast nog wat over shims in een later artikel! -
AdvancedSneeuwHaas op 16 maart 2017 · 11:14Super geschreven @bertjebertje !
Ben al een tijdje aan het kijken naar een mogelijke opvolger voor mij ST's, dus ik kijk al uit naar je volgende artikel! -
BeginnerTim3 op 16 maart 2017 · 11:17Is er eigenlijk nooit iemand door zijn hak-pinnen gebroken bij een harde landing? Waar een alpine-binding de energie van het lichaam via de hak 'gewoon' direct kan verdwijnen in de binding/ski/ondergrond, komt alle kracht haaks op de rigide pinnen aan de hakken.. of zit hier meer elasticiteit dan ik denk? -
AdvancedKarst op 16 maart 2017 · 12:00goed stuk.
Ik heb sinds dit seizoen de dynafit ST's. ik had eerst ook pre-release vraagtekens, daarom ben ik een paar keer hard en lomp gaan raggen op een piste in 'ski stand'. geen pre-release, dus ook geen zorgen. echter in exposed terrein klik ik 'em toch vast. vast is vast, toch!?
TIP mocht je ook geen instructieboekjes lezen:
Laatste stond ik to kloten met mijn dalbinding die telkens loskwam tijdens het omhoog lopen in wat steiler terrein ( Yotei, Japan). Ik snapte er niks van: ik had 'em toch in loopstand?!
wat blijkt: je moet het voorste stuk wat verder doorklikken (je ziet op het plaatje hierboven dat onder het voorste ' palletje' er wat bobbels zijn, deze kun je 2 of 3 bobbels doorklikken, doen!).
verder, echt een topbinding. overweeg 100% low-tech te gaan. ook vanwege quiver minimaliseren, schoenen die goed zitten en dus een totale setup wat lichter is en ' vrijer' voelt. -
TouristJaapvR op 16 maart 2017 · 20:01Dynafit FT12 goed afgesteld: nooit prereleases. Op 10, ik weeg 85 kilo, 192cm, drop hier een meter of 6 mee (in zachte sneeuw).
Wel de achterbakken van m'n oude model Radicals na 3 seizoenen opgeblazen (schroeven uit t platic getrokken). Voglende wordt een plum guide: Dynafit Turn model, maar dan alles van metaal. -
AdvancedAlexander3 op 16 maart 2017 · 20:50Ski sinds een paar jaar op een paar FT12's. Gaat eigenlijk prima zowel op als off piste. Heb me wel aangewend altijd te dubbelchecken of ik er goed in zit. Voorbinding inklikken, paar keer de ski van voor naar achter 'schoppen', achter inklikken en even stampen. Enige situatie waarin prerelease vrijwel voorgeprogrammeerd is, is hard skiën bij harde omstandigheden. Zodra de ski's gaan klapperen kun je er op wachten dat er één los schiet.
-
Advancedbertjebertje op 16 maart 2017 · 20:59Dank voor de leuke reacties!
Veel vragen, misschien moet er ook nog een deel III komen 😃
Pre-releases hangen van een aantal dingen af, onder andere de sterkte van de veren in in de teen. Zie voor een vergelijking: https://www.wildsnow.com/18803/comparo-toe-jaw-closure-strength-marker...
Zelf ben ik een aantal keer snoeihard op mn bek gegaan toen radicals (ST of speed) openden op een piste. Voor mij dus altijd locken op harde sneeuw met zo'n binding. Of zachtjes wedelen als dat je ding is 😋
Het zal verder ook afhangen van hoe zwaar je bent, hoe hard je skiet, en de sneeuw (in perfecte poeder geen probleem- harde sneeuw wel). Of gewoon een zwaardere binding voor het zwaardere werk?
Er is een recall geweest voor de achterbakken van de radical , maar dynafit is hier heel stil over geweest. Het loont dus om zelf even na te kijken als je een oudere versie hebt en evt contact op te nemen: https://www.wildsnow.com/17797/dynafit-radical-rear-break-screws/... -
Touristieism op 16 maart 2017 · 21:13). Voglende wordt een plum guide: Dynafit Turn model, maar dan alles van metaal. JaapvR op 16 mrt 2017 20:01
De Plum Guide achterbak is niet geheel metaal. Het zwarte gedeelte is een soort verwerkt plastic dat ze cnc bewerken waardoor het er onbedoeld als metaal uitziet. -
AdvancedRob64 op 16 maart 2017 · 21:20Mooi artikel @bertjebertje, ik kijk uit naar het vervolg . Zelf ben ik al jaren fan, slechts een keer een pre release gehad, inderdaad op snelheid op een harde piste. -
Advancedbertjebertje op 17 maart 2017 · 08:19Oh en natuurlijk het allerbelangrijkste om pre-releases tegen te gaan is zorgen dat er geen sneeuw tussen pins en inserts zit, alsmede onder het teenstuk. Dit kan - zoals genoemd door @Alexander3 - door na het inklikken een paar keer heen en weer te bewegen zodat de pins in de schoen roteren.
Tijdens het touren kun je deze problemen ook voorkomen door niet uit je binding te stappen tijdens de transitie van vellen naar skien. Het vergt even oefening maar als je het eenmaal door hebt is het ook nog eens veel sneller. -
Beginnermartijnuiterwijk op 17 maart 2017 · 09:24@bertjebertje, Dat moet ik maar eens gaan oefenen.
Uit de link begrijp ik dat er nog een verschil zit in de veren van de voorbak tussen de kingpin 10 en kingpin 13
Bij de aanschaf destijds vanwege mn lengte en gewicht ( team speciaalbier + borrelplank) toch gekozen voor de 13. Maar bij het maken van de die keuze las ik nergens over het verschil in veren in de voorbak. Dat vind ik raar dat Marker dat niet benoemd. lijkt me een logisch iets om rekening mee te houden in je keuze. -
BeginnerAvdL op 17 maart 2017 · 10:37 -
AdvancedAryen op 17 maart 2017 · 11:16@JaapvR Deze aanbieding kwam vanochtend binnen: http://www.sport-conrad.com/sale/en/ski-touring/full-set-rt.html... Ook met korting nog best prijzig en mogelijk wil je er nog plaatjes bij hebben voor het achterbakje.
Ze zijn volledig metaal en super licht. Mij bevallen ze iig goed op Whitedot rangers en Dynafit Denali's. Het is dat m'n Dynafit Verticals nog niet van ophouden weten, maar anders zou ik ze ook op m'n brede ski's zetten.
Van prereleases met de Verticals heb ik jaren geleden een paar keer last gehad op hele harde onregelmatige sneeuw. Twee keer liep een ski onder m'n voet weg. Dit had mogelijk te maken met niet helemaal netjes gemonteerde en minder goed afgestelde bindingen. -
AdvancedJurgenB1 op 17 maart 2017 · 16:58Iemand ervaring met de ATK Raider 12 2.0 ?
Die heb ik nu besteld -
AdvancedTeleMarijn op 30 maart 2017 · 22:17Ik ben een enthousiaste gebruiker van de pinbinding voor een lichtgewicht telemark setup. Ben wel benieuwd of er nog andere telemarkers zijn die dit gebruiken.
Het Radical teenstuk functioneert prima. I had af en toe een pre-release en lock hem nu vakerl. Maar ja, bij het telemarken heb je zoveel extra bewegingsruimte dat dit geen problemen geeft bij vallen.
Hier nog een foto. -
TouristAlexSki op 31 maart 2017 · 13:00Sinds een jaar of 2 ski ik op Radical ST's, zowel op als buiten de piste. Bevalt tot nu toe prima. Echter, toen ik begin dit jaar met Powderguides op pad was wel een paar keer een pre-release gehad, maar dit gebeurde toen ik stil stond in een steile helling. Tijdens het wachten schoot ik stomweg een paar keer uit de binding. Nu had ik mijn DIN wat aan de lage kant staan (7) omdat ik misschien wat te zuinig wil zijn op mijn knieën, want die zijn al wat brak.
De gids heeft ze toen wat strakker gezet (10) om zo te voorkomen dat ie weer los zou schieten. Toen ik kort daarna met een ski in de bruchhars bleef hangen schoot ie inderdaad niet (snel genoeg) los. Resultaat: Zware enkel-verstuiking die 3 maanden na dato nog niet genezen is 😞
2 weken geleden tijdens mijn social-skiweekje weer eens mijn SL latjes met alpine binding aan gehad en ik begrijp nu wel een beetje dat 'vage' gevoel m.b.t. sturen. Ik was schijnbaar al weer vergeten hoe het aanvoelde 😃 -
AdvancedJuraSki op 31 maart 2017 · 15:08...Toen ik kort daarna met een ski in de bruchhars bleef hangen schoot ie inderdaad niet (snel genoeg) los. Resultaat: Zware enkel-verstuiking die 3 maanden na dato nog niet genezen is 😞
...
AlexSki op 31 mrt 2017 13:00
Ai. Dat is toch wel een argument voor de Fritschi (non-pin) tour binding.
Vraagje; waarom bestaat er geen combinatie, d.w.z. pin binding voor en normale (non-pin) binding achter? Dat lijkt me het beste van 2 werelden... -
Beginnermartijnuiterwijk op 31 maart 2017 · 15:11Die bestaat, dat heet een marker kingpin
-
TouristAlexSki op 31 maart 2017 · 21:14@JuraSki Hiervoor had ik Fritschi Freerides, maar die zijn veel zwaarder en vanwege het frame kun je de ski onder de voet niet of nauwelijks meer flexen. Een framebinding skiet voor mijn gevoel een stuk minder prettig.
@martijnuiterwijk Fritschi komt ook met zo'n variant
-
TouristEddeBruin op 24 april 2017 · 16:15Vergeet de algemene Telemark-optie niet met bijvoorbeeld Diamond 01: Duckbill weegt bijna niets. Wel eerst drie daagjes nemen om Tele onder de knie te krijgen (Even deze video kijken en na-apen op een groene of blauwe piste: )
-
Experttellie-G op 24 april 2017 · 16:30Vergeet de algemene Telemark-optie niet met bijvoorbeeld Diamond 01: Duckbill weegt bijna niets. Wel eerst drie daagjes nemen om Tele onder de knie te krijgen (Even deze video kijken en na-apen op een groene of blauwe piste: ) EddeBruin op 24 apr 2017 16:15
en dan net als @ieism op dag drie meedoen aan t NK telemark 😀
