Einde van standvastig hogedrukweer in zicht

Het einde van het standvastige en hogerop boterzachte hogedrukweer is in zicht! De weermodellen werken aan iets moois voor volgende week, maar hoe het precies gaat uitpakken is nu nog lastig te zeggen. Een hoogtelaag kan voor verrassingen gaan zorgen, maar om meteen duidelijk te zijn: voor details over sneeuwhoeveelheden en de verdeling is het natuurlijk nog te vroeg.

Buitengewoon warm

Het was simpelgezegd buitengewoon warm in de Alpen de afgelopen week. Met name hogerop waren de luchtmassa’s door het inversieweer en de dalende luchtbewegingen onder het dominant hogedrukgebied erg zacht. Zo zacht dat de nulgradengrens tot boven de 4000 meter uitkwam. De radiosondemeting in het Zwitserse Payerne mat een nulgradengrens van maar liefst 4284 meter, iets wat in de 82-jarige meetreeks hier nog nooit in november is voorgekomen.

Deze recordwaarde stond niet op zichzelf, want ook op meerdere bekende weerstations waaronder de Jungfraujoch (CH), de Säntis (CH), en Sonnblick (AT) werden novemberrecords verbroken.

Met een dergelijke langdurige, stabiele, zachte weerfase kun je bijna niet anders dan ver vooruit kijken en speuren naar lichtpuntjes. Deze eerste lichtpuntjes zijn inmiddels goed te zien in de weermodellen.

Cut-off low

Zowel het GFS als het ECMWF hinten steeds meer op een afzwakking van het dominante hogedrukgebied boven Europa. In plaats van een Euroblokkade krijgen we met een Atlantische blokkade te maken. Tegelijkertijd kunnen hoogtelaagjes (ook wel cut-off lows of koudeputjes genoemd) van de hoofdstroming worden afgesnoerd en richting Centraal-Europa trekken. Waar en hoe? Dat valt op dit moment nog niet te zeggen, maar vanaf midden volgende week komen de Alpen wel in een wisselvallig weertype terecht. We kijken even naar een van de berekeningen.

Bron: wxcharts

Wat zie je op deze kaarten? Om te beginnen: we kijken naar kaarten met de geopotentiële hoogte op ongeveer 5,5 kilometer hoog (500 hPa vlak). In het kort, maar voor nu voldoende: rode kleuren (hogere hoogtes) corresponderen min of meer met hoge luchtdruk en groene/blauwe kleuren (lagere hoogtes) met lage luchtdruk. De witte contouren geven de luchtdruk aan het oppervlakte aan (mean sea level pressure).

Momenteel bevindt zich een sterk hogedrukgebied boven Centraal-Europa (oranje/rode kleuren), maar linksboven (aanstaande zondag) zie je al dat het hoog afzwakt en als het ware in tweeën splitst, met een kern ten westen van Europa en een kern boven Oost-Europa/Baltische Staten. De linkerkern kan in dit proces weer sterker worden. De donkerrode kleuren ten westen van Europa en boven de Atlantische Oceaan duiden op een sterke (maar tijdelijke) hogedrukblokkade.

Deze blokkade zorgt ervoor dat een koudeputje afgesnoerd kan raken van de hoofdstroming (de straalstroom). Dit proces zie je aan de trog die steeds dieper wordt. Linksboven zie je de trog met de as van IJsland tot Groot-Brittannië. Deze raakt als het ware gevuld met koude lucht en een druppel van deze koude lucht valt vervolgens ‘naar beneden’ richting het zuiden. Een koudeput is hiermee geboren. In het Duits heet een dergelijk koudeputje ook niet voor niets een “Kaltlufttropfen”.

Aan de groene kleur zie je goed waar het koudeputje zich naartoe beweegt in de loop van volgende week. Woensdagmiddag (midden onder) ligt hij volgens deze berekening boven de Golf van Genua. Mede door het grote temperatuursverschil (groene kleuren duiden op een erg koude bovenlucht) en het relatief warme zeewater kan er een Genualaag ontstaan met veel neerslag tot gevolg. We weten allemaal wat een dergelijk lagedrukgebied kan veroorzaken: erg veel sneeuw voor de Zuid-Alpen. Dit zien we dan ook terug op de accumulatiekaart hieronder.

De EC oper run van vanavond neigt dus naar de ontwikkeling van een lagedrukgebied boven Italië met een mogelijkheid op een Genualaag, maar de neerslagverdeling in beide runs verschillen al erg veel. Vooralsnog is deze berekening puur indicatief en geen werkelijkheid wat er gaat gebeuren. De ochtendrun van hetzelfde model zag er bijvoorbeeld al compleet anders uit (met enkel wat neerslag in de Noord-Alpen) en in de komende dagen kan er nog veel veranderen. Wel is het natuurlijk heerlijk om deze kaarten te zien na een lange periode van stabiel hogedrukweer!

Later deze week meer details over de ontwikkelingen!