Beslissingen nemen off-piste – verschillen in het lawinebericht

In oktober was ik namens wePowder op het ISSW. Op de International Snow Science Workshop werden er veel voordrachten gegeven over het voorspellen en communiceren van lawinegevaar. Veel hiervan zien we terug in het lawinebericht, een tool die veel mensen gebruiken om hun beslissingen op te baseren. Natuurlijk weten de meesten van jullie het lawinebericht wel te vinden als je weer eens op trip gaat. En je weet meestal ook dat de plek waar je bent bepaalt welk lawinebericht je nodig hebt. Alleen al voor de Alpen worden er veel lawineberichten geschreven. Verschillende geografische regio’s hebben meestal hun eigen regionale lawinedienst, waarop ook weer uitzonderingen zijn ( In Italië zijn er bijvoorbeeld de Aineva en Meteomont die beide voor dezelfde gebieden lawineberichten publiceren ).

Misschien heb je al eens in de buurt van een grens tussen twee regio’s gezeten en ervaren dat het “over de grens” anders is. Dat het anders is, is niet altijd logisch verklaarbaar door een verschil in omstandigheden en terrein, maar zou ook wel eens door een andere interpretatie kunnen komen. *

Praktijkvoorbeeld bij mij in de buurt

Als voorbeeld heb ik twee lawineberichten van aan elkaar grenzende regio’s naast elkaar afgebeeld. De lawineberichten zijn uitgegeven voor zondag 23 december 2018.

Hierbij is er een opvallend verschil in het gevarenniveau tussen Tirol (links, voornamelijk Stufe 2 “Mässig” en dus geel) en Salzburg (rechts, voornamelijk Stufe 3 “Erheblich” en dus oranje). Je zou zelfs kunnen denken, “hee, als ik naar Tirol ga, dan mag ik 5 graden steiler rijden”. Maar pas op: de natuur denkt niet in door ons getrokken grenzen, het hoogalpiene terrein van de Alpenhoofdkam loopt gewoon door tussen Tirol en Salzburg. Wat dan wel te doen?

De kaarten van Tirol en het Salzburgerland zetten me aan tot denken. Ik kan door ze te vergelijken de informatie beter begrijpen. Iedere “Gefahrenstufe” heeft namelijk een bepaalde bandbreedte. Zo kun je in Stufe 2 aan de hoge kant zitten, en in Stufe 3 aan de lage kant. Als je het lawinebericht van Tirol leest, dan lees je dat ze in de loop van de dag een toename van het lawinegevaar voorspellen, echter je ziet dit (nog) niet terug in de Gefahrenstufe. Het kan dus best zijn dat ze in de loop van de dag heel hoog in Gefahrenstufe 2 zitten, maar dat ze het nog steeds 2 vinden. Daarentegen vinden ze het in Salzburg al Stufe 3, maar wellicht net aan.

Ik gebruik nogal vaak Duitse termen in mijn communicatie. Voor de Nederlandse vertaling van Gefahrenstufe verkies ik “gevarenniveau 1” boven “lawinegevaar 1”. Dit laatste wordt weliswaar o.a. door de NKBV gecommuniceerd, echter het lawinegevaar dat achter de verschillende niveaus schuilgaat, is niet discreet maar continue en neemt exponentieel toe. Ook in het Engels wordt voor de discrete niveau’s de term “Danger level” gebruikt. Zie hier voor meer info.

Tip: Zit je in de praktijk in de buurt van zo’n grens met verschillende waarden en wil je een eenduidige Gefahrenstufe, bijvoorbeeld om de reductiemethode toe te passen, dan zou ik van de gevaarlijkste situatie, dus van de hoogste Gefahrenstufe uitgaan.

Verschillen tussen lawineberichten over de hele Alpen

Bovenstaande verschillen treden vaker op. Frank Techel, één van de sprekers op de ISSW, heeft uitgebreid onderzoek hiernaar gedaan.

Zie ook:

• Frank Techel et al… Spatial consistency and bias in avalanche forecasts – a case study in the European Alps. Natural hazards and earth system sciences 18, 2697-2716 (2018)
• Frank Techel et al… Consistency in regional avalanche forecasts: a look across borders. Proceedings of the International Snow Science Workshop, Innsbruck, Austria. (2018)

In bovenstaande figuur zie je een overzicht van alle regio’s en subregio’s die bij de verschillende lawinediensten horen. Hoe vaak verschillen over de grenzen optreden, is zichtbaar in onderstaande figuur. Hoe duidelijker de grens tussen twee regio’s, des te vaker er verschillende Gefahrenstufen worden uitgegeven. Ofwel hoe dikker de getrokken lijn, des te kleiner de kans op overeenstemming, dus des te vaker dat er verschillen zijn. De kleuren zijn enkel gekozen om de diverse lawinedienstregio’s zichtbaar te maken. (Bron: F. Techel)

Kijkend naar bovenstaande figuur valt op dat de grootste verschillen optreden bij landsgrenzen en bij de grenzen die horen bij regio’s van verschillende lawinediensten, bijvoorbeeld in Oostenrijk. Binnen de regio van één lawinedienst zijn de verschillen veel kleiner, wat op zich logisch is aangezien ze voor een passend plaatje willen zorgen. Het land met de minste interne verschillen is Zwitserland, waar ze met het SLF één lawinedienst voor het hele land hebben.

Lawinegevaar 4 of 5?

Er blijkt een groot verschil te zijn in hoe vaak Gefahrenstufe 4 of 5 uitgegeven worden, een verschil dat niet alleen met een verschil in hoogte van het terrein te verklaren is. Zo zijn er delen van Frankrijk en Italie waar significant vaker Stufe 4 of 5 uitgegeven wordt in vergelijking met Zwitserland.

Verder valt mij op dat er bij mij thuis in Salzburg (SAL) een hele dikke zwarte lijn bijna helemaal van west naar oost loopt. Die loopt precies door het dal van de Pinzgau, met ten zuiden daarvan de Hohe Taurern met hun hoogalpiene terrein (tot boven de 3000 m). Ten noorden van het dal zijn de Inneralpine Grasberge, die bijna allemaal onder 2200 m liggen. Niet vreemd dus, dat bij de grens tussen deze subregio’s veel verschillen zijn in de Gefahrenstufe.

Vraag: Ben jij ook wel eens verschillen tegegekomen in regio’s waar jullie regelmatig zitten? En kun je die verschillen misschien verklaren?

Canada

Om af te sluiten wil ik het nog even hebben over de voordracht van Grant Statham. Die heeft een soortgelijk onderzoek voor West Canada verricht en komt ook tot de conclusie dat er veel verschillen zijn tussen het lawinegevaar dat door drie verschillende lawinediensten gecommuniceerd wordt.

Hij heeft hierbij ook gekeken naar de prioriteit die een typisch lawineprobleem krijgt in de communicatie. In dit geval werd gekeken naar een “Deep Persisitent Slab Problem” (dus een Altschnee probleem). Kijkend naar onderstaande figuur lijkt er geen enkele samenhang te zijn voor de prioriteit die dit probleem krijgt bij de drie verschillende lawinediensten. Een verandering in prioriteit bleek nogal eens te corresponderen met een wisseling van de forecaster (voorspeller).

Bovenstaande fuguur: Drie lawinediensten (blauwe, rode en grijze lijn) en welke prioriteit het typische lawineprobleem “Deep Persistent Slab Problem” krijgt in de communicatie: Problem 1, 2, of 3. Duidelijk zichtbaar is dat er weinig correlatie is. In veel gevallen was een verandering in prioriteit met niets anders dan een wisseling in voorspeller te correleren. (Bron: Grant Statham)

Mensenwerk

Het opstellen van een lawinebericht is en blijft vooral mensenwerk. Voor het opstellen van het lawinebericht zijn er talloze waarnemingen nodig, waarnemingen die op een zo goed mogelijke manier volgens de European Avalanche Danger Scale geinterpreteerd worden.

Het is eigenlijk niet zo gek dat er verschillen optreden. Om hier op een goede manier mee om te gaan, dien je vooral verder te kijken dan alleen de uitgegeven Gefahrenstufe (gevarenniveau, avalanche danger level). Juist verderop in het lawinebericht lees je meer over wat het probleem is en waar je dit kunt verwachten. Ook al zijn er dus nogal eens verschillen in Gefahrenstufe tussen de diverse lawinediensten, mijn ervaring is dat vaak dezelfde typische problemen terugkomen.

Vraag: wat neem jij mee uit het lawinebericht en hoe beslis jij met deze informatie?