Komt de winter nog naar de Zuidalpen?

Het is vandaag 1 december en met bijna 14 graden in Zeeland is de winter verder weg dan ooit. November was al nat en mild in Nederland en december begint gevoelsmatig nog warmer. Maar hoe zit het in de Alpen? Vorige week kon ik je nog melden dat het sneeuwdek in het noorden van Zwitserland 2 tot 4 keer dikker was dan normaal en afgelopen weekend werd er heerlijk poeder gereden. Maar met de stijgende temperaturen is het mooiste er wel af. Opvallend is de stilte vanuit de zuidalpen. Geen meldingen uit Prali, akeling stil in Alagna en weinig poederbeelden vanuit de Hautes Alpes (zou Rogier nog leven?). Ook rond de Ortler is het na een veelbelovende oktobermaand stil geworden en vanuit het Dolomieten komt al helemaal niets.

Des te zuidelijker, des te slechter de condities

Was het niet de winter van '13-'14 dat het helemaal los ging aan de zuidkant van de Alpen? De winter waarin record na record werd gebroken. En wat te denken van de winter '09-'10? Of zelfs de winter van '14-'15? Regelmatig kwamen er epische beelden voorbij van ingesneeuwde Fiat Panda’s en muren van sneeuw. Winters waardoor je bijna zou vergeten dat het produceren van kunstsneeuw tot in de perfectie is uitgewerkt door de Italianen.

En dat die Italianen als geen ander sneeuw kunnen maken heeft een reden. Want er zijn soms van die winters in de zuidalpen waarin de sneeuw achterwege blijft en dat is deze start van de winter het geval dus. Vooral de gebieden in de zuidalpen die niet in of aan de Alpenhoofdkam grenzen zijn nog akeling groen. Wat beelden:

Maar gaan we zuidelijker, dan wordt het snel droger en groener

Overal draaien de kunstsneeuw installaties overuren, maar het moge duidelijk zijn. Er zijn nog zeker 2 goede dumps noodzakelijk voordat we in de Zuidalpen poeder kunnen rijden.

Waarom ligt er zo weinig sneeuw?

Sinds begin November domineert een krachtig hogedrukgebied het weer boven de Middellandse Zee. Stormdepressies worden daarmee op afstand gehouden, terwijl juist op de spaarzame momenten dat stormen wel de Alpen wisten te bereiken deze uit het noorden kwamen. Stormen uit het noorden betekenen sneeuw in het noorden en droogte in de zuidalpen. Aan de noordkant van de Alpen worden de wolken namelijk tegen de bergen aangestuwd en in deze ‘stau’ worden ze gedwongen te stijgen, koelt de boel af en valt dan als sneeuw naar beneden. Aan de zuidkant van de Alpen daalt de lucht juist. De bewolking lost op en er valt geen sneeuw. Iets wat we goed kunnen zien op de sneeuwkaart van de afgelopen 6 dagen.

Dat verschil is goed te zien wanneer we verder inzoomen. Onderstaand het kaartje van de Franse Zuidalpen. Net ten noorden sneeuwt het nog, maar eenmaal ten zuiden de Ecrins wrdt het snel droog. Gebieden als Vars/Risoul en Serre Chevalier pikken dan nog wat sneeuw op, maar in Praloup en Isola 2000 blijft het dan gortdroog.

Datzelfde effect zie je als je inzoomt op de Piemonte, Lombardia en de Engadin en de Dolomieten. Des te zuidelijker, des te droger. Met uitzondering van midden oktober heeft geen enkele storm de zuidalpen weten te bereiken en dat is redelijk uniek.

Unieke droogte, maar komt er nog sneeuw?

Statistisch gezien valt de meeste sneeuw in de Zuidalpen in het najaar. Met name het hooggebergte krijgt dan een bak sneeuw. De verklaring daarvoor is simpel. Depressies brengen koude lucht richting de Middellandse zee en de mix van koude lucht en een warme zee zorgen dan vaak voor veel sneeuw. Vooral ten zuiden van de Gotthard en de Monte Rosa kan het dan tot veel sneeuw komen. Dit jaar dus niet. Onderstaand de gemiddelde neerslag in het najaar.

Zelfs in het relatief droge najaar van winter '13-'14 viel er eind november een bak sneeuw in de Zuidalpen. Het zijn ook dit type dumps waar de zuidalpen het van moeten hebben. Intense, maar kortdurende dumps die veel sneeuw brengen.

De droogte van nu is dan ook redelijk uniek te noemen. Echte dumps bleven uit en hoe optimistisch we ook zijn, in de regel zijn de maanden december tot en met februari bedoeld voor de Noordalpen.

Maar er zijn ook uitzonderingen

Dezelfde winter '13-'14 viel er eind december een recordhoeveelheid sneeuw in 24 uur tijd. Am Alpensüdhang waren die Niederschlagsmengen ausserordentlich: Die SLF-Beobachterin aus Bosco Gurin im westlichen Tessin hat auf ihrem Messfeld auf 1530 m am Donnerstagmorgen eine Neuschneehöhe von 110 cm gemessen. Die 110 cm entsprechen der Neuschneemenge, welche in den letzten 24 Stunden, also von Mittwochmorgen bis Donnerstagmorgen gefallen ist. Dies ist der dritthöchste Wert seit Messbeginn vor 64 Jahren (1. Rang 115 cm im Jahr 1956 / 2. Rang 111 cm im Jahr 1992). Am San Bernardino auf 1640 m gab es mit 120 cm Neuschnee einen neuen Rekord (2. und 3. Rang jeweils 95 cm in den Jahren 1955 und 1987). (Bron SLF) Het bleek achteraf de opmaat naar een uitzonderlijk witte winter in de zuidalpen. En misschien is dat deze winter ook wel zo. Er is een onderzoek uit 2003 dat beweert dat El Niño jaren in de maanden november-december altijd een sterke NAO fase (lees vooral ook even dit artikel over de NAO) kennen (ofwel droog en mild in de Alpen, sneeuw in Scandinavië) en waarin januari-maart voornamelijk een negatieve NAO kennen. Ofwel sneeuw in de Alpen en vooral ook kou.

Ofwel: de kansen voor de zuidalpen zijn nog zeker niet verkeken. Er is een klein wonder in de vorm van een flinke dump, maar de praktijk heeft ons geleerd dat dergelijke wonderen zich vaker voordoen in het zuiden dan in het noorden. Tot die tijd geldt: vermijd de zuidalpen want daar is nu abslouut niets te halen!