Off piste? Neem je deze 14 punten al mee in je beslissing?

Jaarlijks sterven er ongeveer 110 mensen in de Alpen als gevolg van lawines. In 90% van de gevallen is de lawine door henzelf of andere mensen in de omgeving veroorzaakt. Slecht nieuws zou je zeggen en dat is het zeker. Maar er is ook goed nieuws. Want iets wat jezelf veroorzaakt kun je ook voorkomen. Op onderstaand plaatje zie je 14 punten die iedere freerider mee zou moeten nemen in zijn beslissingen. Niet alleen om veiliger onderweg te zijn, maar ook om te voorkomen dat je natte voeten krijgt in een beek en vooral om betere poeder te scoren. Met de juiste kennis en kunde rijd je namelijk altijd wel ergens poeder.

Heb je al wat kennis van weer, sneeuw, lawines en de bergen? Schrijf dan de punten 1 tot en met 14 eerst eens op een blanco papiertje, check onderstaand plaatje en schrijf voor jezelf uit wat ze zouden kunnen betekenen. Scroll daarna pas naar bedenen en check of het enigszins klopt.

1. Wind

“Wind is de bouwmeester van lawines”. Wind verplaatst grote hoeveelheden sneeuw en omdat wind tijdens het verplaatsen sneeuwvlokken verminkt en verkleint is ze de veroorzaker van zogenaamde ‘Triebschnee’. Eigenlijk is er geen goed Nederlands woord voor Triebschnee, maar ‘door de wind verwaaide sneeuw’ komt nog het meest in de buurt. Wind is een slecht teken. Waait het nu stevig of heeft de afgelopen dagen flink gewaaid dan is er een grotere kans op door de wind gevormde lawines. wePowder Safety Academy-lid? Lees hier dan nog even verder.

2. Sneeuwluifel (Corniche)

Grote overhangende sneeuwluifels zijn een duidelijke indicatie dat het stevig heeft gewaaid. Een corniche staat altijd van de wind af en geeft je een idee van de overheersende windrichting. Paradoxaal genoeg ontstaat zelden de eerste breuk direct op of net achter de corniche. Hier ligt zo veel sneeuw dat de kans dat je een zwakke laag raakt erg klein is. Het is juist enkele tot tientallen meters daaronder waar het gevaarlijk wordt omdat het sneeuwdek daar meestal net iets dunner is en je makkelijk(er) de zwakke laag raakt. Naast corniches kun je ook letten op sneeuwduinen, komeetstrepen en sastrugi. Deze verraden je ook heel veel over de sterkte en de richting van de wind. Academy lid? Lees hier en hier dan nog even verder.

3. Rotswanden

In de buurt van rotswanden ontstaan altijd windstiltes als gevolg van de grilligheid van het terrein. In de buurt van rotswanden (ook kleinere rotsen) en met name onder rotswanden vind je daarom altijd Triebschnee. Ofwel lawinegevaar. Afdalen boven een rotswand? Een lawine kan je pardoes van de rotswand afsmijten met alle gevolgen van dien. Bij een rotswand moet je kortom rekening houden met Triebschnee en de Terrain trap. Academy lid? Lees hier dan nog even verder.

4. Losse sneeuwlawine (of puntlawine)

Een losse sneeuwlawine start op één punt en krijgt dan de vorm van een kegel. Een sneeuwvlokje besluit (vaak door jouw ski’s of snowboard) naar beneden te rollen en er ontstaat kortom een kettingreactie. Een losse sneeuwlawine is het ultieme voorbeeld van het sneeuwbaleffect. De losse sneeuwlawine is een variant die over het algemeen niet zo gevaarlijk is voor freeriders, maar niet onderschat moet worden. Het grootste gevaar van losse sneeuwlawines is dat je erdoor uit balans wordt gebracht en mogelijk van een rots afglijdt. Academy lid? Lees hier dan nog even verder.

5. De zon

De directe instraling van de zon zorgt ervoor dat na verloop van de tijd het sneeuwdek zich kan zetten waardoor het sneeuwdek sterker wordt. Maar niet overal komt de zon. Met name hartje winter staat de zon zo laag dat ze op heel veel hellingen niet meer direct instraalt. Daar waar de zon niet bij kan komen blijft het koud en kunnen zwake lagen in het sneeuwdek maanden blijven bestaan. Aan de andere kant kan de zon voor een crustlaag zorgen die bij nieuwe sneeuwval als glijlaag kan dienen. Academy lid? Lees hier en hier dan nog even verder.

6. Oppervlakterijp

Oppervlakterijp komt niet uit de lucht gevallen maar ontstaat juist op het sneeuwdek zelf en bestaat uit grote kristallen, vaak in de vorm van veren, wiggen of een soort van uit de kluiten gewassen chocolade vlokken voor op je boterham. Oppervlakterijp is daarmee ook geen vorm van neerslag, maar juist een gevolg van een wolkenloze nachtelijke hemel. Oppervlakterijp is net als hagel en Graupel niet gevaarlijk. Mits het daadwerkelijk de bovenste laag betreft. Maar het wordt direct gevaarlijk als er een nieuwe laag met verse sneeuw bovenop valt. De laag met rijp is dan niet meer zichtbaar. Lagen met oppervlakterijp zijn namelijk extreem zwak en zijn een typische glijlaag voor een lawine. Grootste probleem met een dikke laag ingesneeuwde rijp is dat het weken en soms maanden kan duren voordat de situatie wat gestabiliseerd is. Academy lid? Lees hier en hier dan nog even verder.

Wil je ook meer weten over sneeuw, weer en de bergen? Vaker en diepere poeder scoren? En het ook nog eens navertellen? Start dan nu met de wePowder Safety Academy. Een online cursus en een cursusboek waar je gegarandeerd slimmer van wordt. Met de code ACADEMY2018 krijg je als je nu start 20% korting op de aanschafprijs en krijg je ook nog eens het safety boek thuisgestuurd. Wacht niet te lang. De code is geldig tot 30 november 2018. Je kunt direct hier starten.

7. Afdaal tactiek

Voordat je afdaalt is het goed met elkaar de veilige zones op de helling vast te stellen. Veilige zones zijn handig zodat je elkaar in de gaten kunt houden. Een goede afdaal tactiek voorkomt dat je (met de hele groep tegelijk) in de problemen komt. Academy lid? Lees hier dan nog even verder.

8. De hellingshoek

De ideale hellingshoek waarop lawines naar beneden komen is 38 graden steil. Zowiezo vinden de meeste lawines plaats op hellingen tussen de 35 en 45 graden steil. Net die hellingen die vaak zo lekker zijn buiten de pistes. Het zijn het type hellingen waarin we in 90% van de gevallen zelf de dodelijke lawines veroorzaken. Academy lid? Lees hier en hier, ook hier en vergeet niet hier dan nog even verder.

TIP: lees ook nog even het artikel ‘hoe onstaat een lawine?’

9. De plaatlawine

Kleine plaatlawines kunnen ervoor zorgen dat het sneeuwdek verder onder druk komt te staan. Kleine scheuren kunnen onzichtbaar verder trekken en grote(re) plaatlawines triggeren. Academy lid? Lees hier en hier nog even verder.

10. Terrain traps

Terrain traps, ofwel de ‘vallen’ uitgezet door het terrein zijn die plekken op de berg waar je ‘in de val komt’. Kom je in een lawine en komt deze in z’n loop een terrain trap tegen of eindigt de lawine in zo’n terrain trap, dan is de kans op overleven aanzienlijk lager omdat de sneeuw er zich hoog opstapelt. Academy lid? Lees hier nog even verder.

11. Lawinegangen en -kokers

Je kent het beeld misschien wel. Gesloten bossen waartussen witte geulen naar beneden stromen. Het zijn juist deze openingen in het bos die een regelrecht gevaar voor je betekenen. Deze paden zijn niet boomvrij gemaakt zodat jij er even lekker kan gaan skiën of boarden. Het zijn de paden van spontane lawines die om de zoveel tijd als stoflawine of juist als natte sneeuw lawine naar beneden komen. Kleine, jonge, wijd verspreide bomen, vooral die met takken die alleen aan de bergafwaarts groeien, zijn een typisch signaal dat hier regelmatig lawines naar beneden donderen. Academy lid? Lees hier nog even verder.

12. Je maten redden na een lawine? Oefenen, oefenen, oefenen.

Lawines die over wegen of andere vlakke stukken lopen, kunnen een op het vlakke oppervlak een enorme berg aan ongestructereerde sneeuw dumpen. Deze harde brokken maken het lastig om een redding uit te voeren. Een goede reddingsactie wil dan ook geleerd en geoefend zijn. Academy lid? Lees hier nog even verder.

13. Convex helling

Het sneeuwdek is vaak niet zo samenhangend op een bolle helling, ook wel een rollover genoemd. De combinatie van zwaartekracht -om de sneeuw naar beneden te trekken- in combinatie met de kromming van de helling zorgt ervoor dat we hier regelmatig lawines zien op het punt waar de convex het sterktst is. Academy lid? Lees hier nog even verder.

14. Concaaf helling

Een concave in een helling is te vergelijken met de binnenkant van een schaal. De helling drukt zich als het ware naar binnen. Bij het doorkruisen van een concave helling is de kans het grootst dat door belasting de helling boven je breekt en de lawine daarbij van boven je komt. Academy lid? Lees hier nog even verder.