Beslissingen maken op de berg (deel 3): De beslissing maken

Uiteindelijk komt er na de voorbereiding en de tussendoelen een moment waarop je op de berg (of eerder al) daadwerkelijk een beslissing moet maken. Voorbereiding en tussendoelen helpen zeker, maar er spelen nog meer zaken een rol, zoals ik ook heb ondervonden tijdens de expeditie op de K2. Hierbij het derde en laatste artikel in een drieluik over de parallellen tussen klimmen en freeride.

Makkelijk om een beslissing te maken?

Nu dat ik vooraf mijn grenzen en doelen bepaald had lijkt het makkelijk om een beslissing te maken. Enerzijds vormde mijn eigen motivatie een gevaar en anderzijds werd ik beïnvloed werd door de mensen om me heen.

Concessies met de duivel (en de engel)

Tijdens de voorbereiding had ik gezegd dat ik geen concessies mocht doen aan mijn trainingsschema. Dat betekende dat ik mezelf continu aan het pushen was om door te gaan. Daarbij zou je kunnen spreken over een engeltje en een duiveltje. Tijdens de training en ook tijdens de beklimming (de expeditie duurde totaal 3 maanden) was het engeltje degene die zei ‘je moet doorgaan’ en het duiveltje degene die zei ‘hou toch op man, ga lekker op de bank zitten, dat is veel makkelijker’. Daarbij komt dat hoe moeilijker, zwaarder en angstiger de expeditie wordt, hoe sterker het duiveltje wordt. Je bent twee jaar lang aan het vechten tegen dat duiveltje. Maar het engeltje is alleen een engeltje met het oog op het behalen van de top. Want ergens tijdens de expeditie komt een moment dat het hele verhaal omdraait. Zodra de veiligheid in het geding komt wordt het duiveltje een engeltje. Degene die zegt ‘je moet omdraaien’ is opeens je beste vriend. Maar waar ligt nu precies dat moment? Hoe kan ik nu een objectieve beslissing nemen als alles zulke tegenstrijdige belangen heeft?

Beïnvloeding

Daarbij werd ik dus ook nog beïnvloed door de mensen om me heen. Tijdens de toppoging waren er nog 32 andere mensen aanwezig. Richting de top gingen er allerlei dingen mis.

• Door de vele nationaliteiten werd de communicatie extreem moeilijk tot onmogelijk.
• De vaste touwen werden op de verkeerde plek opgehangen (logistiek)
• Daardoor liepen we ca. 4 uur vertraging op (Timing)
• Er waren een aantal klimmers die eigenlijk niet goed genoeg waren voor de K2 en de boel vertraagden(Timing)
• Door de vertragingen was het voor mij niet meer mogelijk vóór 16:00 uur op de top te staan.
• Door de vertragingen verloren we onze tactiek om snel onder de serac door te klimmen

Zie je de vergelijkingen met freeriden al voor je? Ik wel! Tijdens de beklimming dacht ik dat het mij duidelijk werd dat we moesten omdraaien. Ik dacht aan het hoofddoel dat ik mij gesteld had en de 6 tussendoelen die ik inmiddels al wél had gehaald. Daarbij haalde ik de objectieve en subjectieve zaken erbij en de conclusie leek mij duidelijk; ‘we moeten omdraaien’.

Echter leken de mensen om mij heen daar anders over te denken. Ik dacht ‘ik mis iets want iedereen gaat door’. Ik begon aan mezelf te twijfelen. ‘Het kan toch niet zo zijn dat ik de enige ben die wil omdraaien? Zijn dié nou mensen ‘gek’ of ben ík dat?’. Ik was de op 1 na jongste in het basiskamp dus je moet sterk in je schoenen staan om tegen die 32 mensen in te gaan die ook nog eens allemaal meer ervaring hebben.

Eigenlijk kon ik de laatste gedachte scharen onder 1 van de subjectieve gedachten die ik vooraf bedacht had, de kadaverdiscipline. Oftewel iedereen ziet dat het fout gaat maar niemand trekt aan de bel omdat ‘de rest ook niets zegt’ of omdat ‘we er bijna zijn’. Toen heb ik gezegd ‘stop!’.

Belangrijk is overigens dat ik die andere klimmers niet wil veroordelen aan de hand van de keuzes die zij gemaakt hebben. Sommige klimmers hadden simpelweg een hogere risico acceptatie of een andere zienswijze. Daarnaast waren er klimmers die de 40 al gepasseerd waren en al voor de zoveelste keer een poging deden op de K2. Ook was het weer zo extreem goed dat het op 8000 meter niet waaide en bijna te warm was om te klimmen wat misschien een paar dagen per jaar voorkomt en dus een unieke kans vormde. Omdat het voor mij de eerste keer was op zo’n grote hoogte maakte alles waarschijnlijk ook meer indruk op mij dan op andere klimmers waardoor ik eerder de neiging kreeg om om te draaien. De meeste andere klimmers hadden al meerdere 8000’ers en soms ook de Mount Everest beklommen.

Om een goede objectieve beslissing te nemen en dus alle subjectieve factoren (en dus ook de meningen van mijn mede expeditie genoten) uit te sluiten heb ik toen de ‘onafhankelijk commissie’ ingeschakeld. Dit was een denkbeeldige commissie die buiten de situatie stapt. Daarna simuleerde ik dat er nu op dit moment een ongeluk gebeurt. Je moet je voorstellen dat na een auto ongeluk de politie de situatie beoordeeld. Nadat alle feiten beoordeeld zijn komt de ‘onafhankelijke commissie’ met een oordeel. Daarbij zijn er 2 verschillende oordelen:

1: Het ongeluk is ontstaan door een samenloop van omstandigheden, de klimmers hebben een goede inschatting gemaakt maar hebben simpelweg heel veel pech gehad.
2: Het ongeluk is ontstaan door het maken van verkeerde beslissingen van de klimmers zelf. Het is de eigen schuld van de klimmers.

Toen tijdens mijn toppoging bleek dat oordeel 2 op de situatie van toepassing was was het voor mij duidelijk en ben ik omgedraaid. Deels was mijn beslissing ook ingegeven door angst en vermoeidheid en daarnaast heb ik gewoon ontzettend veel geluk gehad. Uiteindelijk kwamen er de volgende dagen meerdere mensen om het leven.

Als je bovenstaande nogmaals betrekt op het freeriden, hoe vaak heb je het gevoel dan gehad dat ondanks je gedegen voorbereiding toch op een gegeven moment op een punt hebt gestaan waarin je bijvoorbeeld door groepsdruk een andere keuze hebt gemaakt dan je vooraf (en waarschijnlijk ook achteraf) had gewild?

Ik wil nog sterk benadrukken dat de werkelijkheid van deze expeditie veel gecompliceerder ligt dan ik nu geschetst heb. Om het verhaal begrijpelijker te maken en ervan te leren heb ik bepaalde zaken weggelaten. Klimmen is een andere sport dan freeriden en om dit verhaal echt goed te kunnen begrijpen moet je eigenlijk veel verstand van klimmen hebben en ervaring op hoogtes boven de 8000 meter hebben. Door het grote zuurstoftekort wordt het maken van de juiste beslissing extreem moeilijk. Zelfs als je een ervaren klimmer bent kun je eigenlijk niet oordelen aangezien je de exacte situatie niet kent en je niet weet hoe goed de klimmers ter plaatse eigenlijk nog kunnen nadenken. Daarbij is het vanuit het dal (met zuurstof) en achteraf altijd makkelijk oordelen. Toch deel ik dit verhaal graag omdat ik denk dat het leerzaam kan zijn. Ik hoop dus dat je hier lering uit trekt zonder te oordelen!

Wil je meer weten over deze beklimming bekijk dan deze documentaire van de BBC. Hoewel ook die documentaire niet volledig is en zaken vanuit een bepaalde invalshoek bekijkt geeft het een aardig beeld van hoe alles verlopen is:

Over de schrijver: Jelle Staleman is de eerste Nederlanders die zich zowel UIAGM berggids als Staatlich skileraar mag noemen. Met zijn bedrijf Mountain Network laat hij zowel in de winter als in de zomer mensen van de bergen genieten. Jelle een keer live horen spreken over zijn expedities en avonturen? Bekijk dan zijn inspirerende lezingen op deze pagina.