Hogedrukblokkade met lange adem zorgt voor droog en zacht weer

Op de extreme regenval in Frankrijk en Spanje na is er al een week weinig aan de hand op weergebied, zeker in de Alpen. Een krachtig hogedrukgebied boven Centraal-Europa brengt zacht en droog weer. Zo’n rustige fase is niet ongewoon in de herfst, maar dit jaar is de situatie wel erg standvastig. Alle grote weermodellen verwachten tot zeker medio november nauwelijks verandering. De straalstroom, die neerslag en koelere lucht moet brengen, ligt te ver noordelijk. Dit levert in Scandinavië veel neerslag op met hogerop ook sneeuw.

Spaanse sneeuw boven 2500 meter

We hebben allemaal in het nieuws kunnen volgen hoe een afgesnoerd hoogtelaag (koude bel in de bovenlucht die losraakt van de straalstroom) in Spanje een catastrofe veroorzaakte. Dit hoogtelaag zorgt vandaag en morgen nog altijd voor onweersbuien boven het Iberisch schiereiland. Zoals verwacht viel een deel van de neerslag in de Pyreneeën en Sierra Nevada als sneeuw. Hierdoor kunnen we toch nog een webcambeeld met verse sneeuw tonen, want in de Alpen gaat de karige sneeuwsituatie alleen maar achteruit.

Blokkade van formaat

De straalstroom blijft de komende week (mogelijk weken) met een boog om Centraal-Europa heengaan. Op de afbeelding hierboven is de positie en kracht van de straalstroom op zaterdagmiddag te zien. Ook het lagedrukgebied boven Spanje prijkt nog altijd op de kaart. Depressies volgen verder de straalstroom van west naar oost en ten noorden daarvan vinden we de koude lucht. Op het grensvlak, zoals in Scandinavië en in Rusland, valt hogerop sneeuw. Boven het Europese continent blijft de luchtdruk hoog (rond 1030 hPa) met dalende luchtbewegingen waardoor neerslag ontbreekt.

Inversieweer

Omdat de dagen korten en het veelal helder is in een hogedrukgebied, kan het 's nachts flink afkoelen, vooral in de dalen. Deze afkoelende lucht zorgt voor condensatie in de vorm van mist en lage bewolking. Koude lucht is zwaarder dan zachte lucht, waardoor deze vochtige koele laag erg stroperig wordt. De zwakke novemberzon heeft niet meer de kracht om deze op te lossen. Het gevolg is typisch inversieweer met grijze dalen en stralende zon in de bergen. Hogerop is het dan schitterend weer voor buitensporten, maar omdat sneeuw tot circa 3000 meter geheel ontbreekt, zal er van wintersport, buiten gebieden met gletsjers en/of sneeuwdepots, voorlopig geen sprake zijn.

Lange termijn: van zeer zacht naar zacht

De temperatuur in een hogedrukgebied hangt af van de luchtsoort, de instraling door de zon overdag en de uitstraling (opklaringen) tijdens de nacht. We hebben te maken met subtropische lucht die tot grote hoogte zacht is. Het nulgradenniveau ligt dit weekend boven 4000 meter, dat is ronduit extreem voor november. Op 1500 meter kan het zomaar 15 graden worden, terwijl het in dalen waar de bewolking blijft hangen niet warmer dan 10 graden wordt. In de loop van volgende week koelt de gehele luchtmassa wat af met temperaturen op 1500 meter die dalen naar zo’n 10 graden en in sommige dalen, onder de inversie, naar 5 graden met kans op vorst bij nachtelijke opklaringen. Bovenstaande kaart is het gemiddelde van het ECMWF-Ensemble over tien dagen. Het is duidelijk dat het hogedrukgebied nog steeds zeer prominent is en dat de voorspelbaarheid hoog is (vrijwel alle berekeningen hebben dezelfde uitkomst).

Hopelijk kunnen we je later deze maand beter sneeuwnieuws brengen.